Schade of verlies persoonlijke zaken

Inhoud

1. Onbelast onder voorwaarde
2. Verzekeringen
3. Wet
4. Zorgplicht
5. Uitspraken Hoge Raad
6. Gerichte vrijstelling
7. Naslag
8. Autoschade tijdens opdracht werkgever
9. Schade tijdens woon-werkverkeer. Wie is aansprakelijk?

---

Zowel in de oude situatie als onder de Werkkostenregeling zijn vergoedingen voor schade onder en tijdens het werk onbelast

Onbelast onder voorwaarde

Uitkeringen wegens schade of verlies van persoonlijke zaken (bijvoorbeeld kleding) zijn vrijgesteld van loonheffing. Voorwaarde is dat de schade of verlies moet zijn ontstaan door een bijzondere gebeurtenis die samenhangt met de dienstbetrekking.
Voor zover de vergoeding wegens verlies van persoonlijke zaken tijdens diensttijd wél tot het loon behoort (bijvoorbeeld diefstal van geld), moet de werkgever eindheffing toepassen.

Verzekeringen

Uitkeringen aan werknemers ter vergoeding van schade die in het algemeen niet wordt verzekerd, behoren tot het loon voor de loonbelasting/volksverzekeringen en de Zvw, maar niet tot het loon voor de werknemersverzekeringen. Over deze uitkeringen moet eindheffing plaatsvinden. Het gaat bijvoorbeeld om vergoedingen voor schade bij overstromingen of aardbevingen

Wet

Volgens de wet moet de werkgever de schade vergoeden die zijn werknemer (en ook niet-ondergeschikten zoals freelancers) lijdt bij de uitoefening van zijn werkzaamheden. De werkgever ontloopt zijn aansprakelijkheid alleen als hij bewijst dat hij aan al zijn veiligheidsverplichtingen heeft voldaan, of dat er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Onder dit wetsartikel vallen niet alleen bedrijfsongevallen, maar ook beroepsziekten, zoals RSI. Ook kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld voor schade die bijvoorbeeld ontstaat tijdens een kantooruitje.

Zorgplicht

Een werkgever heeft de plicht ervoor te zorgen dat de werknemer zijn arbeid onder zo veilig mogelijke omstandigheden kan verrichten, we noemen dit de zorgplicht. Van de werkgever worden alle inspanningen verwacht die redelijkerwijs van hem mogen worden verwacht voor een veilige werkplek.

De zorgplicht houdt ook in dat de werkgever verplicht is de schade opgelopen tijdens de werkzaamheden te vergoeden, tenzij hij kan aantonen dat:

• hij aan zijn zorgplicht voldaan heeft, of
• de schade is te wijten aan opzet of roekeloos gedrag van de werknemer.

NB: In veel gevallen is de verantwoordelijkheid van de werkgever en werknemer geregeld in een PersoneelsGids of afzonderlijke reglementen.

Uitspraken Hoge Raad

In 2011 heeft de Hoge Raad in een arrest gewezen op de verhouding tussen de zorgplicht van de werkgever op grond van artikel 7:658 BW en mogelijke eigen schuld van de werknemer bij bedrijfsongevallen (Hoge Raad 24 juni 2011, JAR 2011/192).

Dezelfde Hoge Raad heeft in uitspraken (zie bijv. 1 februari 2008, JAR 2008/57) aangegeven dat de werkgever er voor zorg dient te dragen dat de werknemer behoorlijk is verzekerd indien diens werkzaamheden ertoe kunnen leiden dat hij betrokken raakt bij een verkeersongeluk tijdens het werk.

En als klap op de vuurpijl oordeelt de Hoge Raad dat op een werkgever niet slechts een zorgverplichting rust ten aanzien van de plaats waar de werknemer zijn werkzaamheden verricht, maar ook ten aanzien van andere plaatsen waar de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden komt en die niet als arbeidsplaats kunnen worden aangemerkt, zoals bijvoorbeeld de openbare weg in het geval waarin de werknemer deelneemt aan het verkeer. Zie voor meer informatie de site van burgers-schade.nl.

Werkkostenregeling

Gerichte vrijstelling
Vergoedingen en verstrekkingen wegens schade aan of verlies van persoonlijke zaken van de werknemer (bijvoorbeeld kleding) zijn geen loon. Voor deze vrijstelling geldt een voorwaarde: de schade of het verlies moet zijn ontstaan door een bijzondere gebeurtenis die samenhangt met de dienstbetrekking. Zie Werkkostenregeling, Gerichte vrijgestelde kosten.

Voor zover de vergoeding of verstrekking wegens verlies van persoonlijke zaken tijdens diensttijd wél tot het belastbaar loon behoort, kan de werkgever deze vergoeding of verstrekking ook als eindheffingsloon onderbrengen in het forfait. Het voornoemde geldt ook voor uitkeringen aan werknemers ter vergoeding van schade die in het algemeen niet wordt verzekerd. Zie Werkkostenregeling, Overige kosten en voordelen in geld of natura onder forfait.

Naslag

Meer informatie is te vinden in Handboek Loonheffingen. Ga naar subrubriek Loon- en inkomstenbelasting en klik bij Handboeken Loonheffingen op het door u gewenste jaar.

Autoschade tijdens opdracht werkgever

De volgende situaties zijn aan de orde:

1. Wanneer de werkzaamheden van een werknemer bestaan uit het deelnemen aan het verkeer (bv. beroepschauffeurs), dan zal op de werkgever over het algemeen een zorgplicht rusten met betrekking tot de veiligheid van het materiaal en de inachtneming van rusttijden. Zie Hr-kiosk / Zorgplicht.
2. Het gewone woon-werkverkeer valt niet onder het bereik van de zorgplicht, de werkgever heeft in deze geen zorgplicht. Zie jurisprudentie 2001 en 2002),

Schade tijdens woon-werkverkeer: wie is aansprakelijk?

Hoe ver strekt je aansprakelijkheid als werkgever?

Als je medewerker tijdens werk-werkverkeer bij een ongeval betrokken is, dan ben je als werkgever vrijwel altijd aansprakelijk. Maar hoe zit dat als je medewerker onderweg is van huis naar het werk of omgekeerd?

Zorgplicht tijdens het werk

Als je medewerker tijdens werktijd schade lijdt door een ongeval, dan ben je als werkgever vrijwel altijd aansprakelijk. Volgens artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek heb je een zorgplicht naar je werknemers. Dat houdt in dat je de locatie, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee de werknemer arbeid doet, zodanig in moet richten en onderhouden als nodig is om te voorkomen dat je werknemer tijdens het werk schade lijdt. Dit geldt ook als de werknemer voor zijn werkzaamheden deelneemt aan het verkeer. 

Schade tijdens woon-werkverkeer

Als werkgever ben je echter in beginsel niet aansprakelijk voor de schade die je werknemer lijdt onderweg van huis naar het werk of omgekeerd. Woon-werkverkeer valt immers niet onder de werktijd en dus niet onder jouw zorgplicht. Maar er zijn twee uitzonderingen. Brengt je werknemer na afloop van het werk bijvoorbeeld een pakketje voor jou naar het postkantoor of rijdt hij nog even langs een klant, dan ligt de aansprakelijkheid anders. Is er namelijk nadrukkelijk sprake van een link met zijn werkzaamheden voor jou, dan wordt het redelijk geacht dat je als werkgever de schade vergoed die de werknemer lijdt bij een ongeval. Absolute voorwaarde is dan wel dat het woon-werkverkeer in feite kan worden gelijkgesteld met werkverkeer. De tweede uitzondering is als de werknemer carpoolt met een collega. Dan kan de collega de schade verhalen op de WA-verzekering van je werknemer, maar volgens de rechter kan de werknemer zelf (als bestuurder) jou aansprakelijk stellen. 

Voorkom aansprakelijkheid en voorkom schade

Voor de schade die de werknemer lijdt tijdens woon-werkverkeer ben je als werkgever zelden aansprakelijk. Dit ligt dus anders wanneer de werknemer ook tijdens werktijd reist. Desondanks is het altijd raadzaam om de werknemer te verplichten een behoorlijke auto- en inzittendenverzekering af te laten sluiten. Daarnaast moet je natuurlijk zelf zorgen dat je werkgeversaansprakelijkheid goed is afgedekt. Daarnaast is het een uiting van goed werkgeverschap als je je werknemers actief helpt om schade te voorkomen. Dat scheelt je niet alleen flink in kosten (denk alleen al aan de ziektekosten na een ongeluk) maar zorgt ook voor veiligheid van je werknemers. Je kunt ze bijvoorbeeld tips geven om veiliger te rijden en wijzen op handige apps.