Inhoud
- Verschil tussen boete en sanctie
- Wettelijke bepalingen
- CAO
- Instemming OR
- Oude regeling
- Werkkostenregeling (WKR)
- Buitenlandse geldboetes
- Naslag
- Hoogte boetes
- Boetes voor de werkgever
- Begroting 2015
- Boete krijgen uit hele EU mogelijk
- Fraudepreventie staat centraal in nieuw kenniscentrum
- Schorsing zonder loon gevolgd door ontslag niet rechtsgeldig
- Whatsappen tijdens werk: loon inleveren
- Van der Steur maakt einde aan boeteprikkel
- Handboek personeel
- Boetes inkomensafhankelijk?
- Interesse voor bestuurlijke aanpak criminaliteit Veluwe
- Boetebesluiten opnieuw herzien
- Boetebedragen bij onderbetaling minimumuurloon bekend
Verschil tussen boete en sanctie
Het is werkgevers toegestaan om op overtredingen een straf in de vorm van een boete of sanctie op te leggen.
Een boete is een straf in geld, het gaat dan om:
- een door de werknemer te betalen bedrag;
- het inhouden van (een deel van) het loon;
- een schadevergoeding voor door de werkgever geleden schade.
Bij een sanctie kan men denken aan:
- waarschuwing (mondeling of schriftelijk);
- non-actief stelling;
- schorsing met of zonder behoud van loon;
- ontslag.
Wettelijke bepalingen
In het Burgerlijk Wetboek treffen we de nodige artikelen die de boete of sanctie tot onderwerp hebben, onder meer:
- Artikel 7:632: wanneer is de inhouding op het loon toegestaan;
- Artikel 7:650 onder meer:
- het boetebeding moet schriftelijk worden overeengekomen.
- de bestemming van de boete mag niet aan de werkgever zelf ten goede komen.
- de maximale hoogte van de boete of schadevergoeding.
- per week mogen de te betalen boetes maximaal een half dagloon bedragen;
- Artikel 7:651: voor eenzelfde feit mag geen boete en tevens een schadevergoedingen worden gevorderd;
- Artikel 7:661: de werknemer is alleen schadeplichtig als er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid;
- Artikel 7:680: de werkgever mag een gefixeerde schadevergoeding heffen, dat is het bedrag van het in geld vastgesteld loon voor de tijd, dat de arbeidsovereenkomst bij regelmatige opzegging had behoren voort te duren.
NB: Elders in wetten treft men boetes/sancties aan die te maken hebben met het concurrentiebeding, overtreding van het verbod op nevenarbeid en de algemene bepalingen dat de werknemer zich 'als een goed werknemer' en andersom dat de werkgever zich 'als een goed werkgever' moet gedragen.
CAO
In een
CAO kunnen bepalingen zijn opgenomen die over gedrag van werknemers gaan met de bijbehorende boetes of sancties. Deze bepalingen beperken zich meestal tot onderwerpen als gedragsregels bij ziekte en arbeidsongeschiktheid en veiligheid en gezondheid. Werkgever en werknemer mogen geen afspraken maken die met deze
CAO-bepalingen in strijd zijn.
Instemming OR
In art. 27 lid 1 van de
WOR staat te lezen dat het invoeren, wijzigen of afschaffen van voornoemde onderwerpen de instemming van de OR moet hebben.
De werkgever kan regelingen over onderwerpen die niet genoemd zijn in art. 27 lid
1
WOR invoeren
zonder instemming van de OR. Ook een bijbehorende boete- of
sanctiebepaling is dan niet instemmingsplichtig. Voorbeelden zijn:
- kledingvoorschriften;
- gebruik van internet en e-mail;
- schade aan bijvoorbeeld een ter beschikbaar gestelde laptop;
- overtreding van een overeengekomen concurrentie- of relatiebeding. (Bron: FNV, Boete en sancties en rol van de OR (2007))
Oude regeling
Belastbaar loon
Algemene regel is dat een eventuele vergoeding of bijdrage van de werkgever gerekend wordt tot het belastbare inkomen.
Werkkostenregeling (WKR)
Direct belastbare vergoeding
Voor geldboetes geldt het volgende:
- de werkgever vergoedt aan de werknemer een geldboete die hij heeft gekregen. De vergoeding van de geldboete is loon voor de werknemer. Omdat deze vergoeding tot de categorie 'direct belastbare vergoedingen en voordelen' hoort, kan de werkgever de vergoeding niet onderbrengen in het forfait;
- als de werkgever een geldboete heeft gekregen, terwijl de boete aan de werknemer valt toe te rekenen, dan kan de werkgever de boete op de werknemer verhalen. Als de werkgever de boete niet verhaalt, moet hij dit voordeel tot het loon van de werknemer rekenen. Omdat dit loon tot de categorie 'direct belastbare vergoedingen en voordelen' hoort, kan de werkgever de vergoeding niet onderbrengen in het forfait. Zie ook Werkkostenregeling, Direct belastbare vergoedingen en voordelen.
Uitzondering
Voor verkeersboeten is door de Belastingdienst in het Handboek loonheffingen een uitzondering opgenomen. Als voldaan is aan het gebruikelijkheidscriterium - dat wil zeggen dat het bedrag niet meer dan 30% mag afwijken van wat in vergelijkbare omstandigheden gebruikelijk is - mag een verkeersboete in de volgende gevallen toch worden aangewezen als eindheffingsbestanddeel in de vrije ruimte. Voorwaarde is:
- de werkgever heeft aan werknemer toegezegd om de verkeersboete niet te verhalen;
- de werkgever besluit later om de verkeersboete niet op uw werknemer te verhalen.
Bron: Handboek loonheffingen 2015, blz 32
Buitenlandse geldboetes
Het bovenstaande geldt alleen voor geldboetes die worden opgelegd door Nederlandse instanties, zoals vastgelegd in artikel 31, lid 4, onderdeel c, Wet op de loonbelasting 1964. Voor 2011 was een dergelijke bepaling niet expliciet in de wet opgenomen. Dit betekent dat buitenlandse geldboetes, waaronder verkeersboetes, niet onder het genoemde artikel kunnen worden gebracht. Dit maakt dat buitenlandse boetes door de werkgever kunnen worden aangewezen als loon dat als eindheffingsloon in de vrije ruimte kan worden gebracht. Indien de werkgever de boete aanwijst, dan leidt deze niet tot belastingheffing voor de werknemer. Indien vervolgens blijkt dat de vrije ruimte van 1,2% van de totale loonsom (loon voor de loonheffingen, kolom 14 van de loonstaat) niet geheel wordt benut, dan blijven de buitenlandse boetes zelfs geheel onbelast en is de werkgever geen 80% eindheffing verschuldigd. De werkgever is overigens niet verplicht om de buitenlandse boetes aan te wijzen als eindheffingsloon. Immers, vaak is contractueel vastgelegd dat verkeersboetes voor rekening van de werknemer komen en worden verrekend met het nettoloon. Deze mogelijkheid blijft onder de werkkostenregeling gewoon bestaan.
Naslag
Meer informatie is te vinden in Handboek Loonheffingen. Ga naar subrubriek
Loon- en inkomstenbelasting en klik bij Handboeken Loonheffingen op het door u gewenste jaar.
Hoogte boetes
De boetes voor misbruik en oneigenlijk gebruik van toeslagen zijn met ingang van 1 juli 2012 omhoog gegaan:
- wanneer niet, niet tijdig of onjuiste informatie wordt verstrekt, wordt de boete verhoogd van maximaal € 1.500 naar maximaal € 4.920;
- wanneer opzettelijk of grof schuldig, niet, niet tijdig of onjuiste informatie wordt verstrekt, wordt de boete verhoogd van maximaal 25% van het teruggevorderde bedrag met een bovengrens van € 5.000 naar 100% van het teruggevorderde bedrag zonder bovengrens;
- wanneer een derde (bijvoorbeeld een kinderopvanginstelling) niet, niet tijdig of onjuiste informatie verstrekt, wordt de boete verhoogd van maximaal € 1.500 naar maximaal € 4.920;
- wanneer een derde (bijvoorbeeld een kinderopvanginstelling) opzettelijk of grof schuldig, niet, niet tijdig of onjuiste informatie verstrekt, wordt het maximumbedrag van de boete verhoogd van € 5.000 naar € 19.000.
Zie ook
subrubriek Fraude.
Boetes voor de werkgever
Ook de werkgever kan te maken krijgen met een boete. De Belastingdienst spit bij een controle de hele administratie door en vindt vaak iets dat niet klopt. De meeste boetes worden uitgedeeld voor:
- Mobiele telefoon. Het lijkt een onschuldige secundaire arbeidsvoorwaarde: een mobieltje voor de werknemer, maar de werkgever mag het pas vrij verstrekken als hij voor meer dan 10% zakelijk wordt gebruikt. Is het gebruik minder, of niet aantoonbaar, dan volgt een naheffing. Ook is het oppassen geblazen bij de vrije verstrekking van kosten telefoon en internet, mobieltje en computer.
- Vaste kostenvergoeding: Een vaste kostenvergoeding moet altijd goed onderbouwd kunnen worden. En niet pas op het moment dat de belastinginspecteur daar om vraagt. Geef aan welke kosten worden vergoedt om welke bedragen het gaat en zorg voor bonnetjes.
- Parkeerkosten privéauto: Rijdt de werknemer in zijn eigen auto en krijgt daarvoor de maximale onbelaste vergoeding van € 0,19 per kilometer? Dan moet hij daar alle autokosten van betalen. Dat betekent dat een vergoeding van parkeerkosten wordt beschouwd als loon. Ook als deze worden betaald voor een plek bij de plaats van de werkzaamheden.
- ZZP-er zonder VAR: Dit gaat vaker mis dan gedacht. De werkgever huurt een ZZP-er in, betaalt hem en denkt dan klaar te zijn. Maar als de werkgever zijn enige opdrachtgever blijkt te zijn, moet de laatste hij alsnog loonheffing en werknemerspremies afdragen. Vraag dus altijd om een VAR.
- Werkkleding: Werkkleding mag alleen vrij worden verstrekt als deze aan specifieke eisen voldoet. Bijvoorbeeld als zij alleen geschikt is om tijdens het werk te dragen, achterblijft op de plaats waar de arbeid wordt verricht of voorzien is van een groot bedrijfslogo.
NB: In bovenstaande opsomming worden onder meer belastingfraude, witwassen van geld en illegale arbeid niet genoemd.
De afgelopen twee jaar heeft de Inspectie SZW 25 maal leidinggevenden beboet. De Inspectie kan dit doen als ze kan aantonen dat de leidinggevende verantwoordelijk was of een belangrijke rol heeft gespeeld bij het begaan van een overtreding binnen het bedrijf. In deze gevallen krijgt dus niet alleen het bedrijf een boete. Het hoogste boetebedrag dat tot op heden is opgelegd bedraagt € 68.000. In totaal is ruim € 433.000 aan boetes opgelegd.
Dat een bedrijf een boete kan krijgen voor het overtreden van arbeidswetten als Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag, de Arbeidstijdenwet of de Wet arbeid vreemdelingen is bekend. Bij overtredingen krijgt het bedrijf (de rechtsvorm) de boete. De Inspectie SZW kan echter ook diegene die in het bedrijf feitelijk leiding geeft, een boete geven. Het gaat dan om het verwijt dat de feitelijk leidinggevende persoonlijk kan worden gemaakt. (Bron: Rijksoverheid,
31 mrt. 2015)
Begroting 2015
Buitenlandse boetes die aan werknemers zijn opgelegd mogen niet meer worden aangemerkt als eindheffingsloon. Hierdoor wordt voorkomen dat dergelijke boetes aan werknemers kunnen worden vergoed zonder dat belasting wordt betaald.
NB: Het onderscheid tussen binnenlandse en buitenlandse boetes (resp. niet en wel aftrekbaar) gaat op de schop. Staatssecretaris Wiebes van Financiën kondigt een
wetswijziging aan die als onderdeel van het pakket Belastingplan 2015 op Prinsjesdag aan de Tweede Kamer zal worden verzonden.
Boete krijgen uit hele EU mogelijk
Nederlanders die in Groot-Brittannië, Ierland of Denemarken een ernstige verkeersovertreding begaan, hoeven niet meer te hopen dat zij thuis geen boete op de deurmat vinden. Ook deze
EU-landen gaan gegevens uitwisselen. Dat gebeurt uiterlijk over twee jaar. Dat heeft het Europees Parlement besloten.
Voortaan gaan alle
EU-lidstaten elkaar gegevens verstrekken van buitenlandse verkeerszondaars die bijvoorbeeld door rood rijden, dronken achter het stuur zitten, zonder gordel rijden of de maximumsnelheid aan hun laars lappen. De hoogte van de bekeuring is het bedrag dat in het land van de overtreding wordt gehanteerd. (Bron: Nu / ANP,
11 feb. 2015)
Fraudepreventie staat centraal in nieuw kenniscentrum
Fraude in het bedrijfsleven is zo wijdverspreid, dat er meer samenwerking en onderzoek nodig is om dit soort criminaliteit goed te kunnen aanpakken. In het Vredespaleis in Den Haag wordt daarom het Institute For Financial Crime (IFFC) gelanceerd. Bestrijding alleen is niet genoeg. Ook preventie is belangrijk, is de gedachte achter het initiatief. Naar schatting verliezen bedrijven in Nederland jaarlijks 26 miljard euro door fraude en corruptie.
Het IFFC wordt een kenniscentrum dat betrokken partijen, bijvoorbeeld advocatenkantoren, grote bedrijven en officiële instanties als de FIOD, het Openbaar Ministerie en de politie, dichter bij elkaar wil brengen. Zo kan bijvoorbeeld een probleem als faillissementsfraude goed met curatoren worden uitgediept. Dit leidt mogelijk ook tot ideeën voor nieuwe manieren van aanpak.
In samenwerking met de Vrije Universiteit in Amsterdam wordt het onderzoek naar fraude bovendien meer systematisch opgepakt. En er liggen plannen om een opleidingsprogramma op te zetten voor mensen die werkzaam zijn in de fraudebestrijding. (Bron: CM,
27 mei 2015)
Schorsing zonder loon gevolgd door ontslag niet rechtsgeldig
Uit de
CAO volgt dat bij op non-actiefstelling zonder salaris niet ook nog een beëindiging van de arbeidsovereenkomst kan volgen. Anders zou sprake zijn van een dubbele sanctie ten aanzien van hetzelfde verwijtbare gedrag, namelijk
- schorsing met inhouding van salaris
- beëindiging van de arbeidsovereenkomst.
Aldus de uitspraak van de kantonrechter te Rotterdam d.d.
8 aug. 2016.
Whatsappen tijdens werk: loon inleveren
Het volgende lijkt op een boete of sanctie: Een werkgever mag het loon van een werknemer korten als die tijdens het werk te veel tijd besteed aan social media. Dat heeft de rechter in Tilburg bepaald. En dat is een vrij opmerkelijk oordeel.
In de zaak betaalde een werkgever minder uit omdat een werknemer te veel zou hebben gewhatsappt op het werk. Volgens Pascal Besselink van juridische dienstverlener DAS gaat het ver: 'Zeker als je dat naast andere privézaken legt die je tijdens werktijd kan doen. Kijk naar de rokende medewerker die af en toe pauze neemt. Moet je dat dan ook gaan verrekenen met loon?' (Bron: BNR,
4 nov. 2016)
Van der Steur maakt einde aan boeteprikkel
De financiële prikkel voor het ministerie van Veiligheid en Justitie om zo veel mogelijk boetes uit te delen verdwijnt dit jaar. Dat schrijft minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie 18 januari 2017 in een brief aan de Tweede Kamer. Op dit moment is het ministerie afhankelijk van de inkomsten van boetes om de eigen begroting sluitend te kunnen maken. Het financiert daarmee de eigen uitgaven. Bij tegenvallers zou er dus voor het ministerie een prikkel kunnen zijn om meer boetes te gaan innen.
Het kabinet heeft nu in opdracht van de Tweede Kamer besloten dat de boete-inkomsten naar de staatskas vloeien en Veiligheid en Justitie voortaan een vast bedrag krijgt van het ministerie van Financiën. De schatkist draagt de risico's van tegenvallende opbrengsten uit boetes. (Bron: Rechtennieuws, 18 jan. 2017)
Handboek personeel
Het handboek personeel* is bij uitstek een medium waarin boetes en sancties - in overleg met de ondernemingsraad - zijn opgenomen. Om er zeker van te zijn dat werknemers het handboek gelezen en begrepen hebben - en zeker als daarin het boete- en sanctiebeleid is opgenomen - is het gewenst dat iedere werknemer in het bezit is van dit handboek en voor ontvangst heeft getekend.
Voor naslag wat het boete- en sanctiebeleid kan inhouden, wordt verwezen naar internet, onder meer:
* Synoniemen: Personeelshandboek, Handboek personeelszaken, Personeelsgids et cetera.
Boetes inkomensafhankelijk?
In een groot aantal landen in Europa zijn boetes - veelal voor de verkeersveiligheid - inkomensafhankelijk. In Nederland is de hoogte van de boete in principe een vast bedrag.
Wat is er tegen de inkomensafhankelijke boete? De tegenargumenten zijn:
- Er zijn ongelijke straffen voor eenzelfde vergrijp.
- De boetes hebben niets met verkeersveiligheid te maken.
- De hoogte van het inkomenscriterium is arbitrair.
Er zijn er ook argumenten voor:
- De boetes spekken de schatkist.
- Ook meer kapitaalkrachtigen gaan de boete nu voelen
- De hoogte van de belastingtarieven is inkomensafhankelijk - aan het salaris van een overheidsdienaar betaalt een ieder naar inkomen/vermogen mee - waarom dan niet voor de hoogte van de bekeuringen?
(Bron: Redactie HR-kiosk, 2017)
Bestuurlijke aanpak criminaliteit Veluwe
Meerdere gemeenten tonen interesse voor de bestuurlijke criminaliteitsaanpak in de gemeenten Ermelo en Putten (feb. 2018). Daar wordt de last onder dwangsom* ingezet als middel om drugsdealers en inbrekers te ontmoedigen met als doel gevoelens van onveiligheid bij burgers weg te nemen.
Wie in de Veluwse gemeenten wordt aangehouden met inbrekerswerktuig of een handelshoeveelheid drugs, hangt sinds een paar jaar een dwangsom van respectievelijk 2.500 en 5.000 euro boven het hoofd naast de strafzaak. Loopt een inbreker of drugsdealer een tweede keer tegen de lamp, worden de dwangsommen ook daadwerkelijk in rekening gebracht. Dat kan zonder tussenkomst van de rechter omdat de last onder dwangsom een bestuursrechtelijke maatregel is.
* Een last onder dwangsom is veel minder een ‘lik op stuk’-financiële sanctie, maar eerder een wettelijk vastgelegd instrument om ongewenst gedrag te beëindigen. Het is altijd een bestuurlijke instantie die de last onder dwangsom oplegt. Daaronder vallen ook toezichthoudende instanties, die van de overheid hun mandaat gekregen hebben. (
Bron: AVG)
Boetebesluiten opnieuw herzien
Op 7 maart 2019 heeft de Centrale Raad van Beroep (
CRvB) bepaald dat boetebesluiten voor overtredingen van de inlichtingenplicht in de sociale zekerheid over de periode 1 januari 2013 tot en met 12 oktober 2014 moeten worden herzien. De hoogte van de boete moet in alle gevallen worden afgestemd op de ernst van de overtreding, de mate van verwijtbaarheid en de (financiële) omstandigheden van betrokkenen. De boete mag bovendien niet hoger zijn dan overeenkomstige boetecategorieën in het Wetboek van Strafrecht. Dit schrijft staatssecretaris Van Ark, Sociale Zaken en Werkgelegenheid, op
5 juli 2019 aan de Tweede Kamer.
Boetebedragen bij onderbetaling minimumuurloon bekend
Het besluit waarin de boetebedragen bij bijvoorbeeld onderbetaling en niet-girale betaling van het minimumloon staan, is opnieuw gepubliceerd. Dit gebeurde in verband met de inwerkingtreding van de Wet invoering minimumuurloon. De hoogte van de boetes is gelijk gebleven.
Per 1 januari is het minimumuurloon ingevoerd In de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (
WML). Dat houdt in dat iedere werknemer recht heeft op een uniform minimumuurloon, dat niet meer afhankelijk is van de normale arbeidsduur. In verband hiermee is onlangs het vernieuwde beleidsbesluit waarin de boetebedragen bij overtreding staan, gepubliceerd in de Staatscourant . Het vorige besluit dateerde uit 2018 en is ingetrokken omdat er in de toelichting uitgebreid werd ingegaan op de normale arbeidsduur. De hoogtes van de boetes en dwangsommen die in het besluit staan, zijn niet aangepast.
Boete afhankelijk van duur en percentage onderbetaling
Als een werkgever zijn werknemers onderbetaalt, krijgt hij per werknemer een bestuurlijke boete. De hoogte van de boete hangt af van de duur en het percentage van onderbetaling. Het laagste boetenormbedrag is € 500, het hoogste € 10.000. Zie de tabel.
| Percentage onderbetaling |
1 maand |
1-3 maanden |
3-6 maanden |
meer dan 6 maanden |
| < 5% |
€ 500 |
€ 750 |
€ 1.000 |
€ 1.250 |
| 5% - 10% |
€ 750 |
€ 1.000 |
€ 1.250 |
€ 2.000 |
| 10% - 25% |
€ 1.250 |
€ 2.000 |
€ 3.000 |
€ 4.500 |
| 25% - 50% |
€ 2.000 |
€ 3.000 |
€ 4.500 |
€ 7.000 |
| > 50% |
€ 3.000 |
€ 4.500 |
€ 7.000 |
€ 10.000 |
Periode waarin ten minste eenmaal het loon niet giraal is uitbetaald
Het is werkgevers niet toegestaan om het minimumloon contant uit te betalen. Als een werkgever het minimumloon niet giraal uitbetaalt, krijgt hij per werknemer een bestuurlijke boete. De hoogte van de boete hangt af van de duur van de overtreding. De boetebedrag zijn gelijk aan de bedragen die gelden bij < 5% onderbetaling in de bovenstaande tabel en liggen dus tussen de € 500 en € 1.250, afhankelijk van de periode waarin ten minste eenmaal het loon niet giraal is uitbetaald.
Geen of te weinig vakantiebijslag betaald? Bestuurlijke boete!
Betaalt een werkgever zijn werknemers geen vakantiebijslag of een vakantiebijslag die minder is dan 8 procent van het minimumloon, dan bedraagt het boetenormbedrag minimaal € 250 en maximaal € 2.000. De boetebedragen zijn afhankelijk van het percentage van de onderbetaling.
