Prinsjesdag 2024 – pensioen
Opinie | di 1 okt 2024 | Bron: Gommer Advocaten | Auteur: Michiel van Slagmaat | Trefwoorden: Pensioen, Wet bedrag ineens, RVU, Regeling vervroegde uittreding, Miljoenennota, Verlofsparen, Drempelvrijstelling, Zwaar werk
De miljoenennota van afgelopen dinsdag 17 september 2024 bevat weinig nieuws over pensioen.
Teleurstellend genoeg is de Wet herziening bedrag ineens uitgesteld naar 1 juli 2025. Het opnemen van een lumpsum uit het pensioenkapitaal (maximaal 10%, in februari volgend op het jaar waarin de deelnemer de
AOW-gerechtigde leeftijd bereikt heeft), was beoogd vanaf juli 2022 in werking te treden. De invoering is echter opnieuw uitgesteld.
De mogelijkheid om een lumpsum uit het pensioenkapitaal op te nemen, vormde samen met de RVU en verlofsparen een pakket van meer flexibilisering en keuzemogelijkheden binnen de kaders van pensioen.
De RVU (Regeling Vervroegd Uittreden), in Nederland wereldberoemd onder de naam ‘Vroegpensioen’ – is wel een van de weinige pensioenonderwerpen die laatste maanden de media bereikt. In de Miljoenennota staat er niets over geschreven, maar in de media focust men vooral op de actuele stakingen van de Politiebond(en) omdat de mogelijkheid voor vroegpensionering mogelijk uit de collectieve arbeidsvoorwaarden wordt geschrapt.
Vroegpensioen, daar waar fiscaliteit en emotie elkaar ontmoeten
Technische toelichting: de RVU (vroegpensioen) is een tijdelijke fiscale maatregel die het mogelijk maakt om drie jaar voor je
AOW-gerechtigde leeftijd te stoppen met werken. De werkgever blijft je maandelijks een bedrag uitkeren tot de
AOW-gerechtigde leeftijd. De RVU ziet op die uitkeringen toe. Normaliter worden die uitkeringen belast tegen 52% aan de zijde van de werkgever (de RVU-boete). Maar met de RVU-regeling geldt een drempelvrijstelling tot aan de hoogte van de netto
AOW-uitkering van een alleenstaande. Aan de zijde van de werknemer geldt wel een belasting in Box 1, al valt die waarschijnlijk in een lagere belastingschijf. Gebruikmaking van de RVU laat overigens onverlet dat de werknemer elders een dienstverband aangaat en dus blijft doorwerken.
Afschaffing van het vroegpensioen betekent dat de werkgever in wezen (weer) 52% belasting over de uitkeringen moet afdragen in het geval van vervroegde uittreding. Oftewel: voor de werkgever vallen financiële prikkels weg om een werknemer maximaal drie jaar eerder te laten stoppen met werken.
Cao’s binnen bepaalde sectoren worden hierdoor gewijzigd
Over de RVU-regeling valt wel het nodige op te merken. In principe is het bijzonder dat een werknemer eerder kan stoppen met werken en als het ware doorbetaald krijgt. Aan de zijde van de werkgever is de RVU-regeling financieel en qua bedrijfsvoering niet aantrekkelijk, omdat betaald wordt zonder dat daar werkprestatie(s) tegenover staan. Voor de verdwenen arbeidskracht zal een nieuwe werknemer in de plaats moeten komen.
Men komt dan uit op de discussie dat met name bij zware beroepen een mogelijkheid voor vervroegde uittreding wenselijk kan zijn. En dat is waar de fiscaliteit en emotie elkaar raken, want wat is nu een ‘zwaar beroep’?
Hoewel meningen verdeeld zijn over wat voor soort werk zwaar is, komt men veelal uit bij aspecten van fysieke belasting en onregelmatige werktijden. In Nederland bestaat geen lijst van zware beroepen, maar in België hanteert men voor publieke functies vier criteria:
- Fysiek belastend werk
- Belastende werkorganisatie
- Verhoogde veiligheidsrisico’s
- Mentale of emotionele belasting
Het is lastig om te duiden welk werk zwaar is, omdat het ook een persoonlijke beleving is van het individu. Daarbij komt dat de omstandigheden van de werkuitoefening (zie het tweede criteria) per werkgever kan verschillen. Een bepaald beroep hoeft op zichzelf niet zwaar te zijn, maar de werkomstandigheden waarin deze worden uitgevoerd kunnen de beleving zwaar maken.
Is bijvoorbeeld het beroep van een vrachtwagenchauffeur zwaar? Volgens de lijst van zware beroepen in België wel (rijdend personeel in de publieke sector). Maar in het geval het laden en lossen wordt verricht door ander personeel, dan valt de fysieke belasting grotendeels weg. En van welke mentale belasting is sprake?
Stelt u zich de werkorganisatie voor, waarin één juridisch secretaresse alle (proces)stukken van een middelgroot advocatenkantoor moet verwerken en verantwoordelijk is voor de administratie en planmatige organisatie van gerechtelijke procedures. Waarom zou dat wel of geen zwaar beroep zijn?
Inspirerend zijn professionele sporters. Deze personen komen op jongere leeftijd voor de kwestie te staan dat zij hun sport niet langer (op hoog niveau) kunnen voortzetten. Coaches en sportbonden zijn betrokken bij de begeleiding naar een volgende (maatschappelijke) carrière.
Die houding verdient stimulering en navolging. Een vakbond met zo’n instelling zou naar mijn inzicht van toegevoegde waarde zijn. En ook binnen bedrijven zelf is een HR-afdeling met bewustzijn van (noodzakelijke) omscholing en/of carrièreswitches en/of andere vormgeving van werkuitoefening, in de 21e eeuw feitelijk onmisbaar.
Het lijkt mij dan ook niet duurzaam om de oplossing in de RVU te zoeken, maar in bovenstaande mindset. En voor wie eerder met pensioen wil: dat kan op uw eigen kosten. Dus wetgever: voer de Wet herziening bedrag ineens in!
mr. M.K.A. van Slagmaat
Lees meer
Michiel van Slagmaat
Meer info
