Een 30-urige werkweek: het overwegen waard? JA

Opinie  |  vr 17 sep 2021  |  Bron: Gommer&Partners  |  Auteur: Michiel van Slagmaat  |  Trefwoorden: Fulltime, Parttime, Afbouwen, Minder werken, work/life-balance, Pensioen

Loskomen van vastgeroeste patronen blijkt moeilijk. Wanneer discussie wordt gevoerd over de manier van pensioneren, dan is vaak de teneur dat de oudere werknemer met ‘zwaar werk’ eerder met pensioen moet kunnen. Over de rest zonder zwaar beroep (wie?) blijft het veelal stil.

Waarom zou je vanuit fulltime werken een abrupte stop ambiëren?

Is het niet veel zinvoller om vanaf jonge leeftijd bewust te zijn van de fysieke (en mentale) aftakeling die aanvangt vanaf de meerderjarige leeftijd, en die een periode van pak-‘m-beet 40 jaar aanhoudt terwijl daartegenover werkprestaties geleverd moeten worden?

Daar waar work/life-disbalance is, leeft men met innerlijke onvrede. De gevolgen bestaan uit verslechterde prestaties op het werk, een verwaarloosd sociaal leven. Dergelijke situatie vormt een tikkende tijdbom en op termijn lijdt gezondheid daar chronisch onder.

Is het wel per se noodzaak om veel werkuren te maken, waarbij ‘centjes opzijgezet worden’ voor de oude dag? En waar spaar je dan precies voor? Een hypotheek heeft toch een looptijd van maximaal 30 jaar? Waarschijnlijk zit de drang tot pensioneren in iets anders. Immers, tegen de tijd dat de pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt, gaan werknemers reeds daarvoor al naar die finishlijn toeleven. Je ‘hoeft nog maar twee jaar’ of ‘bent net klaar’.

Wat is dat (uiteindelijke) doel wat men met fulltime werken najaagt? Die doelen/dromen kunnen toch nu al waargemaakt worden?

De vaste uitgangspunten getuigen van weinig flexibel denken, en ook een holistische benadering ontbreekt. Je hebt een hoog inkomen nodig, wanneer je uitgaven hoog zijn. Alle extra’s zijn meegenomen. De keuze is aan het individu.

In wezen gaat het dan ook om de eigen verantwoordelijkheid van het individu. Zo zit holistisch genomen het leven in elkaar. Denk aan de motivatie om iets van je studie te maken, een uitdagende baan te vinden, genoeg sociale activiteiten te ontplooien, et cetera.

Veranderde tijdsgeest

De pensioendiscussie is ook een generatiediscussie. Platgeslagen gaat het om boomers versus millennials, met visies die lijnrecht tegenover elkaar staan. Een en ander blijkt ook wel wanneer uit de visie van de gemiddelde vakbondsmens: eerder stoppen met werken is heilig. Jongere generaties zijn daarentegen minder verenigd in overtuigingen en varen meer op eigen kompas; zijn niet vies van werk maar het moet wel zinvol, logisch en passend zijn.

Bedrijfscultuur

Het is door die opkomende individualisering des te belangrijker voor bedrijven om zich bewust te zijn van de trend die komende decennia leidend zal zijn: het individu maakt op individueel niveau keuzes en de onderneming zal zich daarop moeten aanpassen, wil zij haar voortbestaan verzekeren.

Bedrijven zullen dus handvatten moeten bieden aan werknemers, zodat de werknemer het bedrijf kan incorporeren in de eigen levensstijl.

In de nabije toekomst zal een deel van het arbeidskapitaal bestaan uit (hoog)opgeleide mensen die wonen in buitengebieden – eventueel elders in de wereld – en begrijpen dat een laptop is uitgevonden om op afstand te werken in plaats van de laptop mee te sleuren van kantoor naar huis en vice versa. Als de Wokeness zich verder ontwikkelt zal deze human capital principiële bezwaren hebben om zichzelf te verslepen naar andere locaties, puur omdat een vergadering of andere randzaak op de planning staat.

Efficienter bij een 30-urige werkweek

De 30-urige werkweek maakt werknemers efficiënter: minder uren om de primaire taken in te verrichten. Werknemers die hun primaire taken verzaken zullen verruild worden voor zij die daar wel toe in staat zijn. Hoewel dat inruil-principe in de huidige trend ook vaste praktijk is, is het verschil dat een betere work/life-balance zal leiden tot gelukkigere en gezondere werknemers, en daarmee een daadkrachtiger arbeidskapitaal.

Als het individuele leven flexibeler ingericht kan worden zal het finishen over de grens, genaamd ‘pensioendatum’, minder van belang zijn. Tevredenheid met de huidige stand van zaken zal niet doen verlangen naar een andere situatie. En als het moment dan daar is dat werk afgebouwd ‘moet’ worden, dan kan dat trapsgewijs in plaats van binair wel/niet werken.

En tja, dat met een 30-urige werkweek uiteindelijk 25% minder salaris wordt genoten en pensioen wordt opgebouwd, dat is inherent aan niet-fulltime werken. Compenserend is het gegeven dat het gemiddelde huishouden uit tweeverdieners bestaat, dus het financiële gat dat parttimen (ten opzichte van fulltime!) teweegbrengt, is ondervangen.

De onderneming en HR-afdeling van de toekomst(ige generaties) doen er hun voordeel mee deze greenfields te verkennen.

mr. M.K.A. van Slagmaat (Gommer&Partners)