Wat is een goed pensioen? Een spaarpot bijna 4 maal hoger dan de staatsschuld

Opinie  |  wo 11 sep 2013  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Pensioen

"Nog niet zo lang geleden was men er van overtuigd dat een pensioen ongeveer 70% (bruto) van het laatstverdiende loon zou moeten zijn. Dus AOW en aanvullend pensioen tezamen. Voor het gemak hanteren we voor het algemene basispensioen het woord AOW en het aanvullend pensioen het woord pensioen. In principe moet voor beiden een premie betaald worden, het verschil is alleen dat de AOW wordt omgeslagen over de dan werkenden op basis van “draagkracht”. Werknemers met een relatief hoog inkomen hebben in hun werkzame leven bijvoorbeeld twee tot driemaal zoveel bijgedragen aan de AOW pot.

Draagkracht

In het verleden werd bedacht dat een terugval van 30% in het inkomen (netto misschien maar 20%) door een gepensioneerde wel te dragen zou zijn. De gepensioneerde was vrijwel uitsluitend de man en het pensioen was dus voor man en vrouw tezamen.
 

In 1917 bedacht de toenmalige Tweede Kamer dat de pensioengerechtigde leeftijd op 65 jaar

Hypotheken bestonden nauwelijks, maar algemeen werd aangenomen dat de bestedingsbehoeften na pensionering een stuk geringer zouden zijn. In 1917 bedacht de toenmalige Tweede Kamer dat de pensioengerechtigde leeftijd op 65 jaar moest worden gesteld en periodiek worden bijgesteld! Eerst nu (100 jaar later!) vinden sommigen dat die grens wel eens hoger mag zijn. Laat ik me buiten die discussie houden, maar een feit is wel dat de gemiddelde leeftijdsverwachting ook inmiddels met 10 jaar is toegenomen. In ieder geval gaat de pensioenleeftijd in stappen nu naar 67 jaar.

Ouder worden

Het probleem van ouder worden is dat pensioenfondsen/verzekeraars steeds langer een pensioen moeten uitbetalen. In eerste instantie werd dat betaald door de grote aanwas van deelnemers en de imaginaire beleggingswinsten. Nu beiden teruglopen wordt ineens geconstateerd dat de pensioenen onbetaalbaar zijn geworden. Op zich natuurlijk een volkomen onjuiste vaststelling, want het gaat niet om de vraag of het wel of niet betaalbaar is, maar wat hebben we er voor over en wie moet het dan betalen? Dus of we verhogen de premie of verlagen de uitkering?
 

Dat houdt dus in, dat er 1300 miljard euro onbelast bij de pensioenfondsen ligt

Of een ander alternatief is het verhogen van de pensioenleeftijd. Maar zo’n maatregel laat je (binnen bepaalde marges) aan de deelnemers van zo’n fonds over, toch?

Omkeerregel

Sinds een eeuwigheid bestaat de zogenaamde “omkeerregel”. Wanneer de premie onbelast is, dan is de uitkering later wel belast. Dus pensioenpremie is nu onbelast en het pensioen is later belast. Verzekeringspremie voor brand betaal je van je netto inkomen en als er onverhoopt brandschade is, zal de fiscus niet een deel van de uitkering opeisen. Dat houdt dus in, dat er 1300 miljard euro onbelast bij de pensioenfondsen ligt, waar de fiscus nog niet mag aankomen. De belastingclaim op die pensioenreserves is € 389 miljard euro.
 

Waarom mogen we de belastingclaim (de spaarpot van de staat) niet meerekenen met de staatsschuld?

In feite mag je dat zomaar van je staatsschuld aftrekken. Het is immers spaargeld van de overheid. Je kan ook een voorheffing op die pot doen van slechts 2%, dan halen we met gemak de 6 miljard verlaging van de staatsschuld. Dan is gelijk het probleem opgelost. Waarom mogen we de belastingclaim (de spaarpot van de staat) niet meerekenen met de staatsschuld? Staan we nog maar op 7% van BBP! De laagste staatsschuld van de wereld! Of je laat het niet verder oplopen door weer een kneuterige beslissing te nemen om de fiscale marge van het opbouwpercentage te verlagen van 2,25% naar 1,75% per jaar. (Omdat we vrijwel allemaal van eindloon naar middelloon zijn gegaan, is het opbouwpercentage 4 jaar geleden van 1,75% naar 2,25% gegaan om 70% pensioen als uitgangspunt aan te houden). Wanneer het kabinet lukt om het opbouwpercentage weer te verlagen, onder de drogreden, dat nog steeds een redelijk pensioen wordt opgebouwd, zullen de meeste gepensioneerden in de toekomst niet boven de 50% van het eindloon uitkomen (AOW + pensioen). Gelukkig dat meteen na het bereiken van je pensioen, je wensen ook verdwenen zijn.

Oneigenlijke argumenten

Alle argumenten, die het kabinet er met de haren bijsleept, zijn in feite oneigenlijk, maar dienen slechts een belang: Nu meer belasting binnenhalen of naar voren halen en later als de EU niet meer bestaat, dan maar wat minder. Veel beter zou zijn om niet een geschiedenisleraar, maar een actuaris of boekhouder aan de EU uit te laten leggen, dat we nog een spaarpot hebben van 398 miljard. En dat hebben andere landen niet. Of gaan we die pot binnenkort delen met de arme landen? Want nivelleren is ook internationaal een feestje!
 

Maak duidelijk dat er in Nederland sprake is van een bruto staatsschuld en een netto staatsschuld

Gelukkig ik sta ik niet alleen in deze stelling, ook Peter Verhaar van BNR onderschrijft mijn zienswijze:
"Mijn advies aan Rutte en Dijsselbloem: maak duidelijk dat er in Nederland sprake is van een bruto staatsschuld en een netto staatsschuld. En als dat niet werkt, haal dan die belastingclaim naar voren, net als bij de stamrecht bv's".