Inleiding
Heeft het Kunduz-akkoord, ook wel Lente-akkoord genoemd, dezelfde waarde als het Pensioen-akkoord?
Het kenmerk van een akkoord is dat het niet vals mag klinken. Het Catshuisakkoord van de Kunduz-coalitie roept niet alleen veel vragen op en verschil van inzichten, maar zal ook grote discussies, interpretatieverschillen, verwarring en commotie geven. En zeker ook verontwaardiging en protesten. De tonen van dit akkoord zal door menigeen, met een goed oor, een valse compositie gevonden worden.
Al vele keren hebben we in HR-kiosk er voor gewaarschuwd, dat voorstellen en akkoorden, hoe goed bedoeld, nog geen wet zijn en er zelfs aan getwijfeld mag worden of het, in de huidige nog te weinig concrete vorm, die status ooit zal krijgen.
Laten we ons beperken tot de voorgenomen maatregelen met betrekking tot het woon-werkverkeer, die direct de arbeidsvoorwaarden zullen raken.
Woon-werkverkeer
Bij woon-werkverkeer hebben we te maken met 4 verschillende reisbewegingen en meerdere mengvormen.
1. Het woon-werkverkeer, waarbij de werkgever een onbelaste vergoeding van € 0,19 per kilometer mag verstrekken, ongeacht de wijze van vervoer.
2. De vergoeding van OV-vervoersbewijzen.
3. Het verstrekken van een leaseauto of dienstauto.
4. Het verstrekken van een bestelwagen of serviceauto.
Historie
Per 1-1-2005 werd het tot dan bestaande reiskostenforfait (tabel 0-10 € 0, 10-15 € 65, 15-20 € 91 en > 20 € 130,00) afgeschaft en werd de kilometervergoeding voor zowel zakelijk als woon-werk van € 0,28 verlaagd naar € 0,18 (vervolgens per 1-1-2007 aangepast naar € 0,19 per kilometer).
Er zijn bedrijven die het verschil compenseren door € 0,19 onbelast te verstrekken en 0,10 belast.
Er zijn ook organisaties die een lagere, dan tot nu toe, toegestane onbelaste vergoeding verstrekken, maar waarbij de werknemer binnen het cafetariasysteem het verschil met verlofuren of bruto loon verruilt.
In een aantal Zorgbranches bijvoorbeeld past men steeds op basis van de
cao de oude forfaitaire regel toe, waarbij de maximum reiskosten, onafhankelijk van het aantal kilometers, slechts € 55,00 per maand zijn. Wanneer de woon-werk kilometers minder dan 10 kilometers zijn, wordt er helemaal geen vergoeding verstrekt.
Maar elke variant belast en onbelast en mengvormen worden tot nu toe aangetroffen.
Voorgestelde maatregelen m.b.t. woon-werk
Letterlijk staat er in het akkoord hierover:
- De onbelaste reiskostenvergoeding (19 cent per kilometer of de werkelijke kosten bij openbaar vervoer) wordt volledig afgeschaft.
- Voor de leaseauto vervalt de huidige vrijstelling van de bijtelling voor auto's die voor minder dan 500 km privé worden gebruikt (deze vrijstelling wordt vanwege lopende contracten in 4 jaar afgebouwd).
- De bestelauto wordt scherper gedefinieerd, om overloopeffecten te beperken.
- Tegelijkertijd wordt het daadwerkelijke beslag van de zakelijke kilometers (Auto en OV) in de werkkostenregeling ondergebracht (600 miljoen). Hieruit kunnen werkgevers de zakelijke kilometers blijven vergoeden.
Laten we deze vormen van reizen en de daaraan verbonden vergoedingen en fiscale regels eens afzetten tegen de voorgestelde maatregelen en ook de mogelijke effecten analyseren.
Zakelijke kilometers
Het mag duidelijk zijn, dat bij invoering van de maatregelen woon-werk verkeer niet meer als zakelijk kan worden aangemerkt, maar in alle gevallen dus vergoedingen of verstrekkingen hiervoor belast zullen (of zouden moeten) worden.
De onbelaste reiskostenvergoeding van € 0,19
Zoals hierboven al gememoreerd wordt de onbelaste vergoeding voor woon-werk op verschillende manieren, binnen de fiscale marges, toegepast. Maar er zijn ook werkgevers die helemaal geen reiskostenvergoeding verstrekken.
Maar laten we v.w.b. de effecten in het volgende voorbeeld er van uitgaan, dat de werkgever optimaal de mogelijkheden benut.
Werknemer A woont 49 km. van zijn locatie. Hij werkt 5 dagen per week. Wanneer de gebruikelijke formule wordt toegepast krijgt hij per maand 214x49x2x0,19/12= € 332,06 per maand onbelast aan reiskosten vergoed.
Stel dat de werkgever deze vergoeding, maar nu belast, wil blijven geven en werknemer A heeft een bruto loon per maand van € 3.600,00. Bij een tarief van 42% wordt de onbelaste vergoeding € 139,54 lager. Dit netto verschil staat gelijk aan een bruto loonsverlaging van 5,5%. M.a.w. wanneer de werkgever het verschil zou willen compenseren zou deze aan werknemer A een loonsverhoging van 5,5% moeten geven. Een dergelijke compensatie lijkt ons niet voor de hand liggen.
Voor een werknemer die het minimum loon verdient, is het verschil bij dezelfde reiskosten € 106,74, maar zal veel harder aankomen, dan bijvoorbeeld bij de werknemer met een loon van € 5.000,00, die er netto € 172,77 op achteruit gaat.
Vergoeding van OV
De vergoeding van OV vervoersbewijzen, trajectkaarten, OV-jaarkaart en losse bewijzen en abonnementen zal dus belast worden. Wel is het mogelijk om een dergelijke vergoeding onbelast vanuit de
WKR te doen, maar gaat dan wel ten koste van het
WKR budget.
Leaseauto
De 500 km grens, waarbij er geen bijtelling volgt, wanneer niet meer privé kilometers per jaar wordt gereden, wordt in max. 4 jaar afgebouwd. Dus er vindt altijd, afhankelijk van het type auto een bijtelling plaats van 0 tot 35%. Het gaat hier om het belasten van een verstrekking en het privé genot van een auto van de zaak. De 500 km grens gaat echter wel over kilometers, die boven het woon-werkverkeer zijn gereden. Maar hoe staat het dan met de verstrekking van de leaseauto ten behoeve van de woon-werk kilometers? Bij een transparante gelijke toepassing van het voordeel, zou deze verstrekking, ook belast moeten worden. Er zal dan onmiddellijk weer een discussie ontstaan over het begrip ambulante en niet-ambulante werknemers met een leaseauto.
Dienstauto
En wat gebeurt er met de dienstauto van directeuren van grote organisaties en hoogwaardigheidsbekleders, zoals ministers, waar nu het woon-werkvervoer dus niet belast wordt? Met toepassing van het
gelijkheidsbeginsel moet ook hier het voordeel dus belast worden. Of wordt voor deze groep weer een uitzondering gemaakt?
NB: Het enige verschil tussen een dienstauto en een leaseauto is dat de dienstauto door een chauffeur wordt bestuurd. Vraag: komt het voor dat de dienstauto door de hoge ome zelf
De bestelauto
Voor de bestelauto is er onder de huidige fiscale wetgeving een speciale regeling getroffen, dat wanneer er uitdrukkelijk wordt verklaard, dat de auto niet privé wordt gebruikt, er geen bijtelling hoeft plaats te vinden. Maar ook hier blijft (bij toepassing van de maatregelen) natuurlijk het eventuele voordeel van de onbelaste verstrekking voor het woon-werk verkeer. Waarop de discussie zal ontstaan over de servicemonteur die rechtstreeks naar zijn werk rijdt of eerst naar de locatie van de werkgever.
Werkkostenregeling (WKR)
In haar ruimhartigheid heeft de Kunduz coalitie in het Lenteakkoord geconcludeerd dat de verschillen ook onbelast uit de
WKR kunnen worden vergoed. Het
WKR budget is hiervoor met € 600.000.000,00 verhoogd. Dit lijkt als je het uitspreekt een hoog bedrag, maar is slechts € 8,00 per werknemer per maand.
Het zou overigens onlogisch zijn om de bezuinigingsmaatregelen via de
WKR weer teniet te doen.
Meer weten over de
WKR? Volg dan de interactieve workshop op 22 mei.
/opleidingen
Arbeidsrecht
De vraag bij de wijziging van de fiscale regelgeving is niet zozeer, hoe de werkgever deze toepast, maar hoe deze regelgeving binnen de arbeidsvoorwaarden is geformuleerd.
Wat is er hierover in de
CAO of Personeelsgids en in de individuele arbeidsovereenkomst afgesproken? Is er bijvoorbeeld afgesproken, dat de werkgever de kosten van het woon-werk vervoer zal vergoeden? Of is er expliciet een (onbelast) bedrag genoemd. En is er een ontsnappingsclausule in de regeling opgenomen m.b.t. een eventuele wetswijziging?
M.a.w. kan de werkgever de reiskostenvergoeding aanpassen vanwege fiscale wijzigingen of is deze verplicht de verschillen te compenseren?
Grondslag voor heffingen, pensioen en sociale wetten
Wanneer onbelaste vergoedingen belast worden, is het feitelijk dus gewoon loon geworden. De vraag die zich hier aandient is: wanneer het loon is voor de heffingen in hoeverre is het dan ook loon voor de grondslag voor de sociale wetten en pensioen. Maar ook andere wetten, toeslagen en subsidies waar het loon een belangrijke factor voor de berekening is.
Neveneffecten
Er ontstaat nu al discussie, wanneer een werkloze een baan aanvaardt (moet aanvaarden) tegen het minimum loon, deze netto minder gaat verdienen, dan de uitkering die hij had. Wanneer de eventuele reiskostenvergoeding belast gaat worden, zal het feitelijke netto besteedbare inkomen nog meer achteruit gaan en zal de animo om een baan met relatief grote reisafstand te aanvaarden nog minder worden, dan nu al het geval is. Verhuizen is voor deze doelgroep geen alternatief of optie.
Commentaar redactie HR-kiosk:
De fiscale bezuinigingsmaatregelen zijn, wanneer deze onverkort doorgaan, zeer rigoureus, en hebben ook effect op andere wetten en regelingen. Opmerkelijk is het voornemen om ook de OV-vergoeding te belasten, wat volkomen indruist tegen de milieumaatregelen van de laatste jaren.
De vraag is ook wat werkgevers gaan of kunnen doen. En hoe zijn de reiskosten in de cao en andere regelingen geformuleerd?
En als deze onkosten dus per definitie loon (grondslag) gaat worden, betekent dat dan ook een verhoging van de werkgeverslasten? En is het de bedoeling om naast het vervallen van de 500 km grens (dus altijd een bijtelling) ook het woon-werkgedeelte te belasten? En waarom niet?
Al met al zullen veel werknemers er netto sterk op achteruit gaan. De vraag is of de sociale partners zich dat wel realiseren.
Zoals het er nu bij staat zou mijn advies aan veel werkgevers zijn: geef uw medewerkers allemaal een goed 2e hands autootje van 15 jaar en ouder, want het gaat niet om een leaseauto, maar om een “auto van de zaak”. En met een bijtelling van € 500,00 per jaar valt wel te leven, toch?
7 mei 2012
Andries F. Bongers
Directeur FreeBeans BV
NB: Een overzicht van alle voorgenomen veranderingen treft u aan in paragraaf Kunduz-akkoord (april 2012).
