Inhoud
- Begrip
- Ergonomische normen
- Standpunt Hoge Raad inzake NEN-normen
- Auteursrecht
- Nieuwe Normen-app
- Bedrijfsnoodorganisatie en bedrijfshulpverlening
- Informatie
- Nieuwe NEN-norm veiligheidskleuren en -tekens
- Waar vindt u een geschikte ergonoom?
- Verwijs in de wet niet te snel naar normen
- Toename geluidsoverlast in kantoren
- 5 alternatieven voor de bureaustoel
- Voors en tegens van een stabureau
- NEN faciliteert snelle afspraken voor maatregelen COVID-19
- NEN publiceert ergonomische eisen kantoorwerkplekken in het kader van COVID-19
- Herziening norm voor de bureaustoel op werk en thuis
Begrip
Het aanpassen van de (werk)omgeving aan de mens wordt aangeduid als ergonomie. Ergonomie is een wetenschap waaraan o.m. ingenieurs, artsen, psychologen en andere wetenschappers een bijdrage leveren.
Tilnorm maximaal 23 kilo
Nederland kent geen echte algemene tilnorm. Maar sinds een uitspraak van de Hoge Raad d.d. 18 juni 2007 wordt ook in ons land een uit Amerika overgewaaide ‘norm’, afkomstig van het National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), van 23 kg als maximaal toelaatbaar te tillen gewicht gehanteerd. Tilt een werknemer daarboven toch handmatig dan is bij eventuele aansprakelijkheidstelling de kans groot dat de werkgever, wegens het onvoldoende nakomen van de zorgplicht (art. 658 BW), wordt veroordeeld.
Ergonomische normen
Het NEN (
Nederlandse Normalisatie Instituut) heeft betreffende de ergonomie onder meer de volgende normen vastgesteld (ISO = geldt wereldwijd):
- NEN 3438 (1990): Kantoorwerktafels;
- NEN 3438 (1995): Geluidshinder op de arbeidsplaats;
- NEN-EN-ISO 7730 (1996): Gematigde thermische binnencondities;
- NEN 3087 (1997): Verlichting;
- NEN-EN-ISO 9241 (verschillende delen): Beeldschermen en beeldschermtaken;
- NEN 1824 (2001): Oppervlakte van kantoorwerkplekken (de minimale vloeroppervlakte voor een eenpersoonswerkplek is 4 m2. Daar komt bij een ladekast van 1 m2, een schrijfvlak van 1 m2, een diep beeldscherm van 2 m2, totaal dus minimaal 8 m2 per persoon);
- NEN 1812 (2002): Kantoorstoelen;
- NEN 2441(2002): Zit-sta tafels;
- NEN-EN 1005-5 (2007): Fysieke belasting bij repeterende bewegingen.
Klachten zithouding
De pijnklachten die ontstaan door een slechte zithouding, worden volgens Hazel Goesaert, Trade Marketeer bij Fellowes, door een paar dingen veroorzaakt:
1. Een stoel die niet is aangepast aan de persoon. Bijvoorbeeld wanneer de stoel niet de kromming van de rug ondersteunt.
2. Een laptopscherm dat niet op de goede hoogte is geplaatst. Daardoor moet de nek teveel spanning leveren omdat hij naar boven of naar beneden gericht staat.
3. Als je met computers én papier werkt, is het handig om een documentenhouder naast het scherm te hebben. Daardoor staat je nek niet continu verkeerd en hoeven je ogen niet steeds opnieuw te focussen.
4. Veel bureaus staan op de verkeerde hoogte. Je moet je armen recht naar beneden kunnen laten hangen en je onderarm in een hoek van negentig graden rustig kunnen neerleggen.
5. Regelmatig staan verschillende accessoires zoals telefoons en belangrijke papieren niet binnen handbereik, waardoor je steeds moet stretchen. Dat is niet goed.
Een overzicht van NEN-normen - gegroepeerd op vakgebied - treft men aan op
internet.
Standpunt Hoge Raad inzake NEN-normen
De
Hoge Raad stelt zich op het standpunt (juni 2012) dat NEN-normen niet meer dan richtlijnen zijn en geen algemeen bindend betekenis hebben. Werkgevers zijn dus niet verplicht de NEN-normen te volgen. Werkgever zijn wel verplicht de Arbowet te volgen, maar dat kan wellicht op een andere wijze dan het volgen van de NEN-normen.
Aangezien NEN-normen dus vrijblijvende richtlijnen zijn en geen algemeen verbindende voorschriften die door het Rijk zijn vastgesteld, hoeven zij ook niet bekendgemaakt te worden, zoals dat wel voor wetgeving geldt.
Auteursrecht
Op de NEN-normen rust auteursrecht. Dit houdt in dat het volgen van de NEN-normen geld kost.
Nieuwe Normen-app
Nieuwe normen zijn gratis te downloaden, ga naar:
Bedrijfsnoodorganisatie en bedrijfshulpverlening
Deze
norm (2014) behandelt de bedrijfsnoodorganisatie (BNO) van bedrijven/organisaties. De BNO is één van de drie pijlers van (brand)veiligheid. De andere twee zijn bouwkundige en installatietechnische voorzieningen. Deze drie worden vanaf heden integraal benaderd in plaats van zuilgericht. De focus ligt op brandveiligheid maar de BNO richt zich op al dié onderwerpen die uit het risicoanalyseproces naar voren komen (maatgevende scenario’s).
Het toepassingsgebied is breed en tweeledig. Het eerste toepassingsgebied is gericht op het bedrijfsproces: ieder bedrijf, van klein tot groot, moet zijn BNO hebben afgestemd op de aanwezige risico’s. Voor eenvoudige bedrijven kan dit marginaal zijn en slechts gericht op het in veiligheid brengen van de aanwezigen (ontruimen) en het geven van levensreddende eerste hulp (LEH). Voor complexere bedrijven of bedrijven met grote risico’s zullen de kwaliteit en grootte van de BNO in lijn moeten zijn met hun complexiteit en risico’s (maatgevende scenario’s). Ter illustratie zijn in de norm voorbeelden opgenomen van verschillende bedrijfstypen. Het tweede toepassingsgebied is gericht op de fysieke verblijfplaats. Dit is over het algemeen het gebouw waar het bedrijf in is gevestigd, maar het kan ook gaan om ‘niet-gebouwen’ zoals openbaar vervoersystemen (bijv. trein, metro) en evenemententerreinen.
Informatie
Ergonomie heeft een eigen
startpagina die is opgezet met als doel meer informatie te verschaffen over het onderwerp ergonomie. En er is ook een Nederlandse Vereniging voor Ergonomie (NVvE) die hetzelfde propageert.
Nieuwe NEN-norm veiligheidskleuren en -tekens
De herziene versie van
NEN 3011, de nationale norm met eisen voor veiligheidskleuren en -tekens in de werkomgeving en in openbare ruimtes, is op 1 maart 2015 gepubliceerd. NEN 3011 richt zich op de praktische opmaak- en ontwerprichtlijnen, en geeft, waar van toepassing, voorbeelden van de veiligheidskleuren en -tekens.
NEN 3011 is een belangrijk instrument voor het in kaart brengen van de arborisico’s in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).
Waar vindt u een geschikte ergonoom?
Door een ergonoom in te schakelen, kunt u de hele werkomgeving van uw organisatie eens onder de loep nemen. Niet elke arbodienst beschikt echter over een ergonoom. Waar kunt u dan terecht om een geschikte ergonoom voor uw organisatie te vinden? Als u niet bij de arbodienst terecht kunt voor een ergonoom, kunt u bij de volgende twee instanties kijken:
Bureaustoel voor vrouwen
Tachtig procent van de vrouwen werkt op een bureaustoel met dimensies die niet zijn afgestemd op hun maten en vormen, maar op die van de man. Nuance kwam met de oplossing for 'Women only'.
Verwijs in de wet niet te snel naar normen
'De overheid moet bij voorkeur niet verwijzen naar een (NEN) norm, maar alleen de inhoudelijke eis in de wet opnemen. Dan kunnen bedrijven zelf bepalen hóe ze aan die eis gaan voldoen.' Dat zegt Jan ten Hoopen, collegevoorzitter van
Actal, het Adviesorgaan toetsing regeldruk, in een advies aan minister Kamp van Economische Zaken.
Wat is de grootste uitdaging in huidige kantoren?
Toename geluidsoverlast in kantoren
Vrijwel al de geluidsoverlast in kantoren van nu wordt veroorzaakt door het praten van collega’s: dan wel door onderling overleg of door telefoongesprekken. Afhankelijk van de hoeveelheid mensen die tegelijk praten, is het gemiddelde geluidsniveau gestegen naar gemiddeld 55 dB.
Wat er is veranderd, is het aantal momenten van geluidsoverlast per uur. In de jaren 70, werd ongeveer 8 procent van de werktijd besteed aan praten. Dit percentage is nu naar ongeveer 30 procent gestegen. Dit betekent dat wanneer er vier mensen in een ruimte zijn, het mogelijk is dat er constant gekletst wordt.
Wij hebben een aantal oplossingen geïmplementeerd. Eén daarvan is het gebruiken van hoge kwaliteit koptelefoons, zodat de kwaliteit van de verbinding tussen iemand binnen en, bijvoorbeeld, iemand die belt vanuit de auto, flink verbeterd. Daarbij trainen we mensen hoe ze moeten spreken. (Bron: Ergo Expert Tald, 2016)
5 alternatieven voor de bureaustoel
Mobiel werken vraagt om een nieuwe blik op de traditionele werkplek. Met name kenniswerkers lijken vaak gedoemd om vrijwel de hele werkdag (8 uur lang!) achter hun bureau te zitten. Maar het kan ook anders. Ict-leverancier Oracle experimenteert op het Nederlandse hoofdkantoor met verschillende alternatieven voor de bureaustoel. Er zijn vijf alternatieven:
- Staan
- Lopen
- Loungen (zemi-liggend0
- Fietsen
- Balanceren (zitbal)
Bent u geïnteresseerd, ga dan naar de site van
Ikwilmobielwerken.nl.
Voors en tegens van een stabureau
Een stabureau is ontworpen om actiever te zijn gedurende de dag. Tegelijkertijd zorgt dit type bureau ervoor dat pijntjes en irritaties die bij langdurig zitten horen, minder grip op u krijgen. Het is belangrijk om goed te kijken naar de functionaliteiten van een stabureau, want die lopen behoorlijk uiteen.
Wat heeft niet zijn voors en tegens, dus ook het zit-stabureau:
Voordelen van een zit-stabureau
- Zorgt ervoor dat u comfortabel en op de juiste hoogte kunt staan tijdens het werken. Ook heeft u minder last van pijn in uw rug veroorzaakt door ‘hangen’ in een bureaustoel.
- Staan tijdens het werk vermindert het risico op gewichtstoename, omdat het stimuleert om meer te bewegen.
- Een zit-stabureau zorgt ervoor dat u minimaal 80 minuten tot 120 minuten minder zit per dag.
Nadelen
- Vaak iets duurder door de extra techniek in het bureau. Tegenwoordig is echter het verschil met een zitbureau een stuk kleiner geworden, waardoor een investering in een zit-stabureau zeker moeite waard kan zijn.
- De hele dag staan is niet wenselijk, dit kan lichamelijk ook vervelende gevolgen hebben. Een zit-stabureau dat gemakkelijk en snel in hoogte te verstellen is, is dan ook de ideale oplossing voor veel kantoren. Afwisseling tussen zitten en staan is belangrijk!
(Bron: FMM, 17 aug. 2017)
NEN faciliteert snelle afspraken voor maatregelen COVID-19
NEN heeft een zogenaamde ‘fast track’ procedure ontwikkeld. Hiermee kan in korte tijd een NEN-spec worden ontwikkeld. Deze snel vast te leggen afspraken en richtlijnen bieden praktische oplossingen voor veilig leven en werken in deze uitzonderlijke periode. Meewerken aan deze nieuwe procedure in elke branche is mogelijk.
Door COVID-19 zijn veel bedrijven en organisaties ertoe genoodzaakt allerlei maatregelen te treffen. Maatregelen die ervoor zorgen dat ze hun bedrijfsvoering op een andere manier kunnen inrichten en op een zo optimaal mogelijke manier door kunnen gaan of de deuren weer te kunnen openen. Er is in meerdere sectoren behoefte om op zeer korte termijn praktische en breed gedragen afspraken te maken. (Bron: NEN,
7 mei 2020)
NEN publiceert ergonomische eisen kantoorwerkplekken in het kader van COVID-19
Sinds het begin van de coronacrisis half maart werken veel mensen thuis. Om mensen gezond en veilig terug te laten keren op kantoor moeten de werkplekken anders worden ingericht. Om deze reden heeft NEN een NEN-spec* met ergonomische eisen voor de inrichting en oppervlakte van kantoorwerkplekken in het kader van de maatregelen omtrent COVID-19 gepubliceerd. Het document is nu beschikbaar om te downloaden. (Bron: Min.
SZW,
10 jun. 2020)
* Een NEN-spec is een nieuwe vorm van vastgelegde afspraken. Het heeft geen verplichtend karakter en is maximaal zes maanden geldig. De NEN-spec zal worden geactualiseerd als er nieuwe inzichten of ontwikkelingen tot stand komen.
Herziening norm voor de bureaustoel op werk en thuis
De Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR) 1813 ‘Ergonomie - Richtlijn voor de toepassing van kantoormeubelen en werkplekaccessoires’ uit 2016 is een Europees succes voor bureaustoelen en heeft geleid tot een nieuw type bureaustoel in de recentelijk herziene Europese norm EN 1335-1, namelijk Type Ax.
De Nederlandse bevolking is niet alleen langer, maar ook meer divers dan elders in Europa. Dit betekent dat een goede bureaustoel voor de zittende Nederlander een groter instelbereik en cruciale ondersteunende functies verdient om gezond te blijven. (Bron: FFacts,
26 feb. 2021)
Ga terug naar subrubriek Arbeidsomstandigheden.
