Inhoud
- Definities
- Werkloosheid
- Fuikbanen
- Duurzame Inzetbaarheid
- Hosselen
- De toekomst van de arbeidsmarkt
- Randstad zet in op loopbaan-apk
- De toekomst van werk
- Arbeidsmarkt boekt in 2017 records
- Wat doen uitzenders aan krapte op de arbeidsmarkt?
- Basisvoorziening voor alle werkenden
- Aantal jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt moet omlaag
Definities
Het begrip arbeidsmarkt wordt afhankelijk van de interesse verschillend gedefinieerd c.q. omschreven. Uit de veelheid van definities noemen wij het volgende:
- Woordenboek Van Dale: Arbeidsmarkt is het geheel van vraag en aanbod van betaald arbeid. In dit verband komen we de begrippen 'krappe arbeidsmarkt' en 'ruime arbeidsmarkt' tegen: resp. de vraag naar arbeid is groter dan het aanbod en het tegenovergestelde, er is sprake van een aanbodoverschot;
- het CBS concentreert zich vooral op het aantal mensen dat werkt of zou willen werken oftewel het aantal werklozen;
- meer wetenschappelijk spreekt men over een interactie tussen vraag naar en aanbod van arbeidskrachten, het begrip 'werkgelegenheid' zit hier dicht tegenaan;
- er wordt op gewezen dat er sprake is van een abstracte markt, er is geen marktplaats waarop vragers en aanbieders elkaar fysiek ontmoeten. Uitzonderingen zijn de banenmarkten die door een gemeente, arbeidsbureau of bedrijfsleven worden georganiseerd.
Een meer uitvoerige omschrijving is te vinden op de site
ondernemersunited.nl.:
Arbeidsmarkt is het geheel van vraag naar en aanbod van arbeid. De arbeidsmarkt kent een groot aantal deelmarkten zowel geografisch als naar beroepsgroepen. De arbeidsmarkt is gespannen wanneer op veel van deze deelmarkten tekorten optreden. Bestaande vacatures kunnen dan moeilijk worden vervuld. Omgekeerd is een arbeidsmarkt slap wanneer op veel deelmarkten onvoldoende vraag naar werknemers bestaat om het bestaande aanbod op te vangen. Grote verschillen tussen de deelmarkten zijn denkbaar. In een gegeven periode kan een overschot aan journalisten bestaan naast een tekort aan tandartsen. Of er zijn bouwvakkers te veel in Groningen terwijl in de Randstad een nijpend tekort bestaat.
Werkloosheid
Het werkloosheidspercentage is de meest gebruikte maatstaf voor de spanning op de arbeidsmarkt. De relevantie van deze maatstaf neemt langzaam gestaag af. De arbeidsmarkt is ruimer dan dit percentage aangeeft: er zijn veel meer mensen op zoek naar een baan of meer werk dan alleen werklozen. In het laatste kwartaal van 2015 telde Nederland 587 duizend werklozen, maar ook was er bijna een miljoen werknemers en ZZP-ers die meer uren zouden willen werken.
Fuikbanen
Laagopgeleide werknemers zitten vast op de arbeidsmarkt. Er zijn voor hen amper mogelijkheden om door te groeien en dus is er ook geen kans op een beter salaris. Volgens Roland Blonk, bijzonder hoogleraar arbeidsparticipatie aan de Universiteit Utrecht, is dit een normaal verschijnsel bij fuikbanen. Fuikbanen zijn banen waarbij je eigenlijk weet dat het niet lukt om uit je huidige baan te groeien. De meeste mensen kwamen in deze banensoort terecht in de veronderstelling dat ze uiteindelijk wel iets beter zouden kunnen krijgen. Toen dit echter niet het geval bleek, pasten mensen hun verwachtingen aan. Door het steeds weer doen van aanpassingen aan de verwachtingen blijven mensen echter uiteindelijk hangen in diezelfde fuikbaan. Het probleem bij fuikbanen is nu dat door de verdergaande specialisatie van bedrijven mensen in een fuikbaan nog moeilijker aan een andere baan komen.
Duurzame Inzetbaarheid
Akzo Nobel heeft voorgesteld te komen tot een Duurzaam Inzetbaarheidsbudget. Deze tijdspaarrekening kan gevuld worden met maximaal 75 dagen. De dagen kunnen gebruikt worden voor het volgen van externe cursussen o.i.d. maar ook voor het creëren van een 4-daagse werkweek aan het eind van de carriëre. Akzo Nobel gaat er dan wel voor zorgen dat deze dagen ook echt ter beschikking staan van de medewerker en dus ook echt desgewenst kunnen worden opgenomen. Het budget is wel op eigen kosten, je moet het vullen met eigen dagen. (Bron: De Unie, 11 juli 2015)
Hosselen
Wat is hosselen? Het woord wordt in Suriname gebruikt om aan te geven dat iemand via allerlei losse klusjes, die vaak niet langer duren dan een paar uurtjes of een dag, zijn geld bij elkaar scharrelt. In Suriname betaal je bijvoorbeeld iemand die voor je in de rij gaat staan om de energierekening te betalen.
Hosselen is dus de eindjes aan elkaar knopen (van weinig rond proberen te komen), komt ook in Nederland voor.
De toekomst van de arbeidsmarkt
Flexibilisering, robotisering en digitalisering zorgen ervoor dat de wereld van werk verandert. Hoe gaan deze veranderingen eruitzien en hoe wordt het werk in 2026 georganiseerd? Hoe krijgt de productie invulling en wat betekent dat voor arbeidsrelaties?
ABU, ABN AMRO en UWV hebben het initiatief genomen om samen met De Argumentenfabriek op zoek te gaan naar de antwoorden. Het resultaat is het boek Werken in de toekomst, met daarin vier mogelijke scenario's. Het boek is op 13 juni 2016 gepresenteerd, is ook op
internet te lezen.
Randstad zet in op loopbaan-apk
De loopbaan-apk is een arbeidsmarktwaardescan, een foto van de positie van een werknemer op de arbeidsmarkt. De scan bestaat uit een persoonlijkheidstest, gecombineerd met een big data-analyse van het cv. De scan kan zowel positieve als negatieve resultaten opleveren: het verschil tussen het zelfbeeld en de realiteit. De een kan te horen krijgen dat hij met twee cursussen een flinke sprong kan maken, de ander dat hij beter salaris kan inleveren.
Doel is om de werknemer in een paar uur een positieve boost te geven, aan de hand van zijn keuringsrapport. Pioniers KPN en Rabobank zijn enthousiast, en hebben de scan al opgenomen in hun cao.
De scan kost 500 tot 600 euro. Een reorganisatie bij een grote organisatie levert dan al snel een half miljoen euro op aan scans voor boventallige werknemers. Op langere termijn wil Randstad de scan ook positioneren als periodiek verplichte apk. Het bedrijf beschikt dan ook meteen over waardevolle gegevens over de werknemers van zijn klanten. (Bron: Flex Nieuws, 6 feb. 2017)
De toekomst van werk
In het kader van de
ILO Future of work centenary initiative (ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan van de
ILO in 2019) is de
ILO een discussie gestart over het brede thema van de toekomst van het werk. De
ILO-lidstaten zijn gevraagd om nationale tripartiete dialogen te starten over dit onderwerp en de uitkomsten daarvan als input aan de
ILO te sturen. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (
SZW) heeft daarop de Sociaal-Economische Raad (
SER) benaderd om dit gezamenlijk te organiseren.
Voor de toekomst van het werk zijn vier ontwikkelingen van belang; relatief autonome ontwikkelingen die de speelruimte van het gedrag van Nederlanders beïnvloeden (in de verschillende domeinen van leren, werken, zorgen, samenleven en consumeren). Dit zijn:
- Economische ontwikkelingen: groei, globalisering en andere structurele veranderingen.
- Technologische ontwikkelingen: onder andere veranderingen in ICT (digitalisering), robotisering en artificiële intelligentie.
- Demografische en sociaal-culturele ontwikkelingen: veranderingen in de omvang en samenstelling bevolking (vergrijzing en toenemende diversiteit in bevolking en levenslopen).
- Ecologie en ontwikkelingen met betrekking tot duurzaamheid.
Arbeidsmarkt boekt in 2017 records
De Nederlandse arbeidsmarkt is in 2016 in veel opzichten de economische crisis te boven gekomen. Op een aantal fronten zijn de cijfers van vorig jaar zelfs beter dan voor de crisis. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (
CBS). Deze ontwikkeling loopt parallel met het ondernemersvertrouwen. Deze verbeterde voor het derde kwartaal op rij en kwam uit op 15,5. Dat is het hoogste peil sinds het begin van de metingen eind 2008.
Voor het eerst sinds 2008 nam vorig jaar het aantal werknemers met een vast contract toe. Maar het aantal flexwerkers en ZZP-ers groeide nog harder. Het deel van de werkzame beroepsbevolking dat vast werk had, was daarom in 2016 kleiner dan voor de crisis: ruim 61%, tegen ruim 68% in 2008. De percentages flexwerkers en ZZP'ers waren juist aanzienlijk hoger. In 2016 was het aandeel flexwerkers bijna 22% (ruim 17% in 2008) en dat van ZZP-ers meer dan 12% (bijna 10% in 2008). (Bronnen:
CBS, juni 2017)
Wat doen uitzenders aan krapte op de arbeidsmarkt?
De
ABU heeft eind vorig jaar een onderzoek gedaan onder eigen leden, waaraan grote en kleinere uitzendbureaus, die landelijk of regionaal personeel leveren, hebben deelgenomen. Centraal stond de vraag naar hun ervaringen met krapte op de arbeidsmarkt.
Uitkomsten onderzoek (verkort):
- De personeelstekorten zijn te verklaren vanuit de snelle economische groei in combinatie met een enorme transformatie op de arbeidsmarkt; door digitalisering verdwijnen beroepen, terwijl voor nieuwe beroepen nog onvoldoende mensen zijn opgeleid en ingewerkt. De matige aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt speelt ook een rol.
- De wisselingen in de vraag naar personeel vragen om een flexibeler stelsel van opleidingen. Het onderwijsstelsel kent nu twee instroommomenten. Voor de huidige arbeidsmarkt is dat onvoldoende.
- Leden van de ABU beginnen zelf vakscholen voor administratieve, technische beroepen of voor werk in de procesindustrie.
- Steeds meer banen vragen nieuwe competentie en vaardigheden. Werkzoekenden passen niet meer automatisch bij de vacatures die opdrachtgevers aanbieden.
- Een flink deel van de vraag in de markt wordt ingevuld met de werving van arbeidsmigranten. Met name in de techniek, de bouw en de ICT.
(Bron en meer: Flex Nieuws,
12 jan. 2018)
Basisvoorziening voor alle werkenden
Een wendbare arbeidsmarkt vraagt om nieuwe zekerheden, zoals een basisvoorziening voor alle werkenden, stelt de Nederlandse Bond van Bemiddelings- en Uitzendondernemingen (
NBBU). Daarom heeft de brancheorganisatie - commissie Borstlap - een position paper aangeboden die een mogelijke oplossing biedt voor de uitdagingen van de arbeidsmarkt.
Deze denkrichting biedt naar eigen zeggen zekerheden voor alle partijen op de arbeidsmarkt: ondernemers, werkgevers en werkenden. De
NBBU claimt met dit plan een kader te creëren waarin alle werkvormen waar deze tijd om vraagt, van vast tot flexibel, ingebed kunnen worden. Bron en meer:
NBBU,
2 okt. 2019)
Aantal jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt moet omlaag
Het overgrote deel van de Nederlandse jongeren treedt toe tot de arbeidsmarkt na het volgen van onderwijs. Aan de andere kant zijn er ongeveer 300.000 jongvolwassenen tussen de 16-27 jaar met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze jongeren ervaren knelpunten op weg naar school of werk en zitten tussen veel hulpinstanties in.
Dat kan beter, zo blijkt uit interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO). Daarom heeft de ministerraad ingestemd met het voorstel om in beeld te brengen hoe gemeenten nog meer dan nu regie kunnen nemen in het bieden van hulp voor deze groep jongeren. Omdat voortijdig schoolverlaten de afstand tot de arbeidsmarkt vergroot, blijft het kabinet tevens de komende vier jaar 200 miljoen euro investeren om dit te verminderen. (Bron: Rijksoverheid, 4 okt. 2019)
Ga terug naar subrubriek Arbeidsmarkt.
