Inhoud
- Definities
- Wet SAMEN afgeschaft
- Participatie allochtone vrouwen
- Multicultureel personeelsbeleid
- Diversiteitsmanagement
- Integratie verloopt moeizaam
- Allochtoon erg slecht af op Nederlandse arbeidsmarkt
- Grote verschillen in scores op eindtoets groep 8
- Asielzoeker mag meer dan 24 weken werken
NB: Ga voor meer informatie over asielzoekers naar
Asielzoekers (arbeidsmarkt).
Definities*
* Lees voor allochtoon inwoner met migrantenachtergrond.
Een allochtoon is een persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. In het buitenland geboren personen van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, worden in deze definitie niet tot allochtonen gerekend maar tot autochtonen. In het integratiebeleid etnische minderheden van de Nederlandse overheid rekent men deze personen wel tot de etnische minderheden. Binnen deze deelcategorie 'niet-westers' zijn zij (tot nu toe) een kleine groep, aldus het
CBS.
Het
CBS maakt verder onderscheid tussen personen die zelf in het buitenland zijn geboren (eerste generatie allochtonen) en personen die in Nederland zijn geboren (tweede en derde generatie allochtonen).
NB: Strikt genomen zijn de prinsesjes Amalia, Alexia en Ariane allochtoon, maar ook koning Willem Alexander en prinses Beatrix.
Mensen die van buiten Nederland in de afgelopen jaren zich hier gevestigd hebben, onderscheidt de overheid in westerse en niet-westerse allochtonen - 1,4 miljoen respectievelijk 1,6 miljoen - in totaal circa 3,0 miljoen personen (2002). En het aantal niet-westerse allochtonen zal volgens het
CBS in 2020 2,4 miljoen bedragen, 14 procent van de Nederlandse bevolking, tegen 10 procent in 2004. Men verwacht dat de niet-westerse allochtonen zich steeds meer in de grote steden zullen vestigen.
De herkomst van de westerse allochtonen is Europa (excl. Turkije), Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië en Japan. Niet-westerse allochtonen komen uit Turkije, Afrika, Latijns-Amerika of Azië met uitzondering van Indonesië en Japan. Binnen de groep van niet-westerse allochtonen telt de '
TMSA-groep' - Turken, Marokkanen, Surinamers en Antillianen - in totaal ruim één miljoen personen.
In de praktijk wordt de definitie van ´allochtoon´ vaak onjuist behandeld. Ook de derde generatie Turken en Marokkanen (hun ouders zijn immers geboren in Nederland) worden ten onrechte als allochtonen bestempeld.
Wet Samen afgeschaft
Vanaf 1 januari 1999 tot 2004 was de Wet stimulering arbeidsdeelname minderheden (
Wet SAMEN) van kracht die ondernemingen met ten minste 35 werknemers moest stimuleren mensen uit etnische minderheidsgroepen in dienst te nemen en te behouden. Werkgevers waren verplicht een afzonderlijke personeelsregistratie te voeren en een speciaal jaarverslag
Wet SAMEN op te stellen en in te leveren bij het CWI, in 2001 had 70 procent aan deze laatst genoemde verplichting voldaan. Mede of dankzij de
Wet SAMEN bedroeg in 2000 het aandeel allochtone werknemers 9,3 procent. In 1999 was dat nog slechts 8,8 procent. Ook het aantal bedrijven met minder dan 5 procent allochtone werknemers, was gedaald.
Per 1 januari 2004 is de Wet Samen afgeschaft. Achtergrond van het intrekken van de wet is dat de beoogde bewustwording nu is bereikt, aldus het kabinet. Haar taak is overgenomen door het Landelijk Netwerk Diversiteit (diversiteit betekent verscheidenheid, gebruik maken van verschillen tussen mensen), dat werkgevers helpt in hun personeelsbeleid aandacht aan specifieke groepen, zoals allochtonen, te geven.
Participatie allochtone vrouwen
In juni 2006 is de Stuurgroep Allochtone Vrouwen en Arbeid ingesteld die de voortgang moet bewaken van de acties die de Commissie Participatie van allochtone vrouwen in gang heeft gezet. Het plan van aanpak Emancipatie en Integratie beoogt de komende jaren 20.000 vrouwen en meisjes extra te laten deelnemen aan bijvoorbeeld taalcursussen, bijeenkomsten of arbeidsmarkttrajecten.
Multicultureel personeelsbeleid
Verschillende artikelen gaan in op het samenwerken met en vooral ook het integreren van allochtone werknemer, genoemd wordt onder meer:
- behandel allochtonen niet als uitzondering, noch in wervingsadvertenties, noch op de werkvloer. Dat is voor henzelf niet prettig en het bevordert ook niet de acceptatie door autochtone collega's;
- negeer weerstanden van autochtoon personeel niet, maar maak het bespreekbaar. Zorg dat maatregelen voor het gehele personeel gelden en maak dat ook duidelijk. Voorkom positieve uitzonderingssituaties voor allochtonen;
- zorg dat multicultureel personeelsbeleid niet alleen wordt gezien als een zaak voor P&O. Voorkom een geïsoleerde positie en zorg voor een verankering van beleid en management- aandacht;
- grote organisaties: leg het beleid formeel vast. Onderzoek de bestaande praktijk, definieer verbeterpunten, formuleer doelstellingen en wijs verantwoordelijken aan, ook in het lager management;
- bedrijfsresultaat is naast maatschappelijke verantwoordelijkheid een belangrijk argument voor multicultureel management. Laat zien wat het effect van hoog verloop** bij allochtonen is op extra wervingskosten, inwerkkosten, faalkosten door onervarenheid, opleidingskosten enz. Spreek managementtaal;
- ondersteun leidinggevenden met kennis; ook training en coaching*** is onontbeerlijk;
- biedt allochtone werknemers kansen op doorstoom en carrière. Alleen dan zal hun positie in organisaties en bedrijven verbeteren.
** Verloop: ontslag nemen of krijgen, overlijden, overplaatsing e.d. Van Dale: 'wisseling in de personeelsbezetting'.
*** Bij training krijgt men leerstof aangeboden die door de trainer is opgesteld, bij coaching gaat het om zelf te ontdekken wat nog ontbreekt.
Diversiteitsmanagement
Om de alinea hierboven te ondersteunen, blijkt dat een (gering) aantal organisaties een multicultureel personeelsbeleid daadwerkelijk in de praktijk brengen, of te wel het zogeheten 'diversiteitsmanagement' ondersteunen. Hieronder verstaat met 'activiteiten binnen een organisatie die bijdragen aan het optimaal en duurzaam benutten van medewerkers, rekening houdend met hun verschillen en overeenkomsten.' Enkele van die organisaties zijn: Amnesty International, Artsen Zonder Grenzen, Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij, Leger des Heils, Brandwonden Stichting en
CliniClowns (Bron: UAF).
Integratie verloopt moeizaam
In Nederland geboren jongeren van niet-westerse herkomst lopen sociaaleconomisch nog steeds achter op autochtone jongeren. Onderwijs speelt een cruciale rol bij deze achterstand in sociaaleconomische integratie. Niet-westerse jongeren zijn gemiddeld lager opgeleid dan autochtone jongeren en verlaten het onderwijs vaker zonder diploma. Het
CBS constateert dat leerlingen die uitvallen uit het onderwijs minder vaak werken en lagere lonen hebben en dat dit sterker geldt voor niet-westerse jongeren dan voor autochtone jongeren (Bron:
CBS,
19 nov. 2014).
Allochtoon erg slecht af op Nederlandse arbeidsmarkt
Vrijwel nergens in Europa zijn de arbeidskansen van allochtonen zo slecht als in Nederland. Meer dan de helft van de migranten van buiten de
EU zit thuis zonder betaald werk. Ook in landen als Frankrijk, Italië en Spanje, waar de werkloosheid veel hoger is, zitten minder allochtonen thuis dan in Nederland.
De hoge werkloosheid onder niet-westerse allochtonen - oftewel: mensen met ten minste één ouder van Marokkaanse, Surinaamse of andere niet-westerse afkomst - komt mede doordat zij vaker een flexibel contract hebben dan autochtonen, zegt sociologe Monique Kremer van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (
WRR). 'De banengroei voor de crisis zat hem vooral in tijdelijke werk. Toen de economie instortte, vlogen bijvoorbeeld Marokkanen en Turken er als eerste uit. Dat viel erg tegen, omdat we dachten dat het met deze groepen veel beter ging op de arbeidsmarkt.'
Meer niet-westerse allochtonen dan ooit zitten in de bijstand: 234 duizend, 41 duizend meer dan autochtonen. Eén op de zeven niet-westerse allochtonen tussen de 15 en 65 jaar heeft een bijstandsuitkering, onder autochtonen is dat één op de 44.
Kremer noemt het schokkend dat ook hoogopgeleide allochtonen veel vaker werkloos zijn dan autochtonen met hetzelfde opleidingsniveau. 'Dat is zorgwekkend; het ondergraaft onze pretentie dat het wel goed komt met je als je maar een goede opleiding hebt.' (Bron en meer: Volkskrant,
21 mrt. 2015)
Grote verschillen in scores op eindtoets groep 8
Basisschoolleerlingen met een niet-westerse migratieachtergrond scoren gemiddeld lager op de Centrale Eindtoets dan kinderen met een westerse of Nederlandse achtergrond. De tweede generatie doet het wel beter dan de eerste, en de derde beter dan de tweede. Binnen de generaties zijn de verschillen groter. Het best scoren kinderen met een ouder met een Nederlandse achtergrond. (Bron: CBS, 21 nov. 2016)
Asielzoeker mag wél meer dan 24 weken per jaar werken, oordeelt Raad van State
Asielzoekers moeten in Nederland meer dan 24 weken per jaar betaald werk kunnen verrichten. Zo luidt het oordeel van de hoogste bestuursrechter in een zaak tegen uitkeringsinstantie UWV, aangespannen door de Nigeriaanse asielzoeker Elvis en zijn werkgever.
De 24-weken-eis maakt het voor asielzoekers lastig om in Nederland een baan te vinden. Zij moeten na aankomst in Nederland vaak jaren de behandeling van hun asielprocedure afwachten en mogen in de tussentijd niet meer dan 24-weken per jaar werken. Die beperking is er omdat de overheid vreest dat asielzoekers, als zij langer mogen werken, hun werkvergunning interpreteren als een signaal dat ze een verblijfsvergunning krijgen.
De Raad van State veegt dat argument nu van tafel en stelt dat de 24-weken-eis in strijd is met de Europese Opvangrichtlijn. Die schrijft voor dat asielzoekers binnen negen maanden na het aanvragen van asiel de arbeidsmarkt moeten kunnen betreden.
‘Historische’ uitspraak
Maarten van Panhuis, die namens Refugee Connect de Nigeriaanse migrant Elvis bijstond, spreekt van een ‘historische’ uitspraak die alle asielzoekers in Nederland in staat stelt te ‘matchen’ met werkgevers. Van Panhuis benadrukt het belang van dit vonnis voor de Nederlandse economie, nu alle asielzoekers voor langere tijd aan het werk kunnen.
‘Dat belang wordt vaak onderschat’, zegt hij. ‘De afgelopen weken heb ik tientallen werkgevers aan de lijn gehad die zeiden: als die 24-weken-regel niet meer geldt, dan wil ik asielzoekers in dienst nemen. Ook sprak ik een werkgever die vijf asielzoekers in dienst heeft die niet weten of ze morgen nog mogen werken. Die onzekerheid is nu weg, en dat is fantastisch nieuws.’
De hoogste bestuursrechter gaat met deze uitspraak mee met de rechtbanken in Arnhem en Utrecht, die de 24-weken-eis als een onnodige beperking van de toegang tot de arbeidsmarkt zagen. Het UWV en het ministerie van Sociale Zaken gingen tegen die eerdere uitspraken in hoger beroep. Wel zegt
Ook wil het UWV met de 24-weken-eis voorkomen dat asielzoekers een WW-uitkering kunnen aanvragen en daaruit rechten op verblijf kunnen ontlenen. Die vrees is echter ongegrond; een asielzoeker die Nederland moet verlaten, verliest automatisch zijn of haar WW-uitkering.
Onnodige belemmering
In een rapport van beleidsonderzoeker Regioplan werd eerder al geconcludeerd dat de 24-weken-grens een onnodige belemmering is voor asielzoekers om toe te treden tot de arbeidsmarkt. Slechts 4 procent van de asielzoekers werkt, bleek uit dat onderzoek. De onderzoekers wijzen als oorzaak voor dat lage percentage naar het gedoe voor werkgevers; zij moeten eerst een vergunning aanvragen voor de asielzoeker, die vervolgens maar een half jaar mag werken.
Ook stelt het rapport dat er te weinig financiële prikkels zijn voor werkende asielzoekers, omdat zij moeten meebetalen aan hun opvang zodra ze geld verdienen. Een asielzoeker met een partner en twee kinderen die het minimumloon verdient, houdt na aftrek van de opvangkosten 500 euro per maand over.
Van Panhuis van Refugee Connect herkent zulke hordes. Hij roept het UWV daarom ook op mee te denken. Als asielzoekers toestemming hebben om sneller met een baan te starten en bijvoorbeeld hun rijbewijs mogen halen, dan kunnen ze volgens hem nog veel beter meedraaien in de economie. Ook moet werken meer gaan lonen voor asielzoekers, vindt hij. ‘Daarom vraag ik aan de politiek om de handschoen op te pakken.’
Bericht uit de Volkskrant 29-11-2023
Ga terug naar Categorieën werknemers.
