Leenstelsel studenten hoger onderwijs

Inhoud

1. Inleiding
2. Meer studenten kiezen door leenstelsel voor buitenland
3. Studentbedrijven hebben grote potentie
4. Nieuwe studiefinanciering een feit
5. Sparen voor wegvallen basisbeurs
6. Studenten lenen bewust te veel geld
7. Gaan studenten per vak collegegeld betalen?
8. Laat student studieschuld aflossen met vrijwilligerswerk
9. Experiment studie betalen per studiepunt
10. Eerste huis kopen met een studieschuld?
11. Studiebeurs betalen straks geen rente over studieschuld
12. Studieschuld loopt in de vele miljarden
13. Geen meerderheid voor BKR-registratie studieschulden
14. Terugbetalen studieschuld volgens DUO
15. Terugbetalen van studieschuld groeiend probleem
16. Nog steeds weinig MBO-ers naar het HBO
17. Even een ander geluid
18. Lenen om te sparen wordt steeds normaler onder studenten
19. Ook tweedejaarsstudent minder vaak op kamers
20. Collegegeld eerstejaars gehalveerd
21. Studieschuld vanaf 2020 duurder
22. Jongerenpartijen tegen renteverhoging studielening
23. Hogere rente voor studenten leidt tot spanning in CDA
24. Rente over studieschuld aftrekbaar maken
25. Hogere rente op studielening vanaf 2020?
26. Betalings-achterstand bij 20 procent studenten
27. Steun studieleenstelsel brokkelt af
28. Hogere rente studieschuld in strijd met verdrag VN
29. Voorstel Renteverhoging studielening ingetrokken
30. Doorstroom naar hbo stabiel
31. Steeds meer partijen tegen studielening
32. Studieschuld 2019 bijna 2 miljard meer dan in 2018
33. Goed geïnformeerde studenten lenen minder
34. Middeninkomens hardst geraakt door leenstelsel
35. Uitstel van betaling collegegeld 2020 gewenst
36. Aflossingen studieschuld liggen op schema
37. Net zo vaak studeren als voor invoering leenstelsel
38. Ook D66 wil af van leenstelsel
39. Bijna 70 procent van de studenten leent bij
40. DUO verbetert invordering achterstallige studieschulden
41. Meer personen met studieschuld, gemiddelde studieschuld gelijk gebleven

---

Inleiding

Op 28 mei 2014 is een akkoord bereikt over de hervorming van de studiefinanciering van het hoger onderwijs. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft dit akkoord gesloten met D66, GroenLinks, VVD en PvdA.

De overheid wil geld besparen en dat in andere dingen stoppen. In het regeerakkoord spraken VVD en PvdA af dat ze de basisbeurs wilden afschaffen en wat daarmee bespaard werd, wilden uitgeven aan verbetering van het onderwijs. Volgens het persbericht van het ministerie wordt er zo tussen de 800 miljoen en 1 miljard euro vrijgemaakt.

Meer studenten kiezen door leenstelsel voor buitenland

Nederlandse scholieren zullen door het leenstelsel eerder kiezen voor een studie in het buitenland, of zelfs afzien van een studie. Dat verwacht de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). De LSVb krijgt de laatste dagen heel veel vragen en reacties van scholieren en studenten die zich zorgen maken over de invoering van het leenstelsel. "Het is heel simpel: iedereen gaat er op achteruit", zegt voorzitter Jorien Janssen in een interview met NU.nl. "Het is nu bijna aantrekkelijker om in het buitenland te gaan studeren." (Bron: Nu, 30 mei 2014)

Studentbedrijven hebben grote potentie

Uit het onderzoek ‘Nulmeting studentbedrijven’ is duidelijk geworden dat studentbedrijven (ondernemingen opgezet door studenten) zeer innovatief zijn en daarmee een grote economische potentie in zich hebben. De uitkomsten van deze meting hebben tot vervolgvragen geleid, die door middel van 16 casestudies van min of meer succesvolle studentbedrijven zijn onderzocht. Dit zijn bedrijven die zijn opgericht door studenten die de minor ondernemerschap aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA), UvA of VU hebben gevolgd. Het onderzoek is uitgevoerd door Panteia en de Hogeschool van Amsterdam in het kader van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap en is mede gefinancierd door Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE). Onder meer de succesfactoren en het oordeel over de minor en begeleiding zijn onderzocht. (Bron: Over Financieel management, 15 dec. 2014)

Nieuwe studiefinanciering een feit

De Eerste Kamer heeft op 20 januari 2015 het Wetsvoorstel studievoorschot aangenomen. Dit betekent dat de studiefinanciering voor studenten aan HBO en universiteit gaat veranderen. Het nieuwe stelsel gaat op 1 september 2015 in (studiejaar 2015-2016).

Meer in detail:

• Krijgt een student op of na 1 september 2015 voor het eerst studiefinanciering voor HBO of universiteit, dan valt hij onder het nieuwe stelsel van studiefinanciering. Vanaf dat moment verdwijnt de basisbeurs. In plaats hiervan kunnen studenten per maand lenen.
• De student bepaalt zelf hoeveel hij leent voor levensonderhoud en collegegeld.
• Het bedrag van de lening is inclusief een eventuele aanvullende beurs. Kinderen van minder draagkrachtige ouders krijgen een aanvullende beurs. De aanvullende beurs wordt een gift als iemand binnen 10 jaar het diploma haalt. De verplichte aflosfase gaat van 15 naar 35 jaar.
• Voor een HBO-studie krijgt de student een beurs voor 4 jaar. Daarna kun hij nog 3 jaar lenen en 1 jaar reizen. De studiefinanciering moet binnen 10 jaar zijn opgebruikt.
• Voor de bachelor krijgt de student een beurs van 3 jaar en voor de master 1 jaar. Daarna kun hij nog 3 jaar lenen en 1 jaar reizen. Volgt iemand een studie die langer duurt, dan kan hij in aanmerking komen voor extra prestatiebeurs. De studiefinanciering moet binnen 10 jaar zijn opgebruikt.
• De studiefinanciering kan de student aanvragen en laten ingaan tot de maand waarin hij 30 wordt. De studiefinanciering loopt na het 30ste levensjaar gewoon door. Stopt iemand na je het 30ste jaar de studiefinanciering, dan kan hij die niet meer opnieuw opstarten.
• De beurs is een voorlopige lening. Die voorlopige lening wordt pas een gift als iemand zijn diploma binnen 10 jaar haalt, gerekend vanaf de 1e maand van de studiefinanciering. Dit noemt men de 'prestatiebeurs'. Hoeveel beurs wordt omgezet in een gift, is afhankelijk van de waarde van het diploma.
• Haalt iemand geen diploma, dan moet hij alles terugbetalen: de basisbeurs, aanvullende beurs en studentenreisproduct. Alleen de aanvullende beurs over de eerste 5 maanden mag hij altijd houden.
• Studenten die onder het nieuwe stelsel van studiefinanciering vallen, mogen vanaf 1 september 2015 onbeperkt bijverdienen. Dit betekent dat de bijverdiengrens in het kalenderjaar 2015 pas ná 1 september mag worden overschreden.
• Studenten die onder het nieuwe stelsel van studiefinanciering vallen en door medische omstandigheden studievertraging oplopen, behouden het recht op een jaar extra studiefinanciering.
• Studenten die voor het eerst gaan studeren aan HBO of universiteit tussen studiejaar 2015-2016 tot en met 2018-2019 krijgen een voucher voor nascholing of bijscholing bij het behalen van hun diploma. Deze ‘tegoedbon’ bedraagt ongeveer € 2.000. Het tegoed kan 5 tot 10 jaar na het halen van het diploma gebruikt worden.
• De verplichte aflosfase gaat met ingang van 1 januari 2016 van 15 jaar naar 35 jaar. Wie minder verdient dan het minimumloon hoeft niet af te lossen. Bovendien hoeft hij maandelijks nooit meer dan 4% van het extra inkomen boven het minimumloon terug te betalen (dat was maximaal 12%).
• Met een inkomensdaling in een recenter inkomensjaar wordt rekening gehouden. De enige voorwaarde is dat het inkomen met ten minste 15% is gedaald.
• Niet-Nederlanders kunnen onder voorwaarden een studiefinanciering krijgen.
• Vanaf 7 april 2015 kan de studiefinanciering onder het nieuwe stelsel worden aangevraagd.
• Vanaf 1 januari 2016 wordt achteraf studiefinanciering aanvragen of verhogen mogelijk.
• Vanaf 1 januari 2017 wordt lenen voor studie voor iedereen tot 55 jaar mogelijk.
• De OV-jaarkaart blijft voor studenten (en komt ook beschikbaar voor minderjarige MBO-ers).

De studiefinanciering in 2015 voor MBO’ers verandert niet. De basisbeurs blijft in het MBO bestaan. Wel krijgen MBO’ers die jonger zijn dan 18 jaar ook recht op een studentenreisproduct. Deze verandering gaat in 2017 in. (Bron en meer: Duo, jan. 2015)

De exacte bedragen van de studiefinanciering staan in subrubriek Studiefinanciering hoger onderwijs (tabellen).

Sparen voor wegvallen basisbeurs

In september 2015 gaat het nieuwe leenstelsel voor studenten van start. De basisbeurs wordt dan omgezet in een lening. Hoeveel moet je opzij zetten als ouder, als je in de toekomst je studerende kind wilt compenseren voor het wegvallen van de basisbeurs?

Z24 geeft op haar site nuttige informatie en tips. (Bron en meer: Z24, 31 jan. 2015)

Studenten lenen bewust te veel geld

Een derde van de studenten met een studielening leent bewust te veel geld. De lening wordt gebruikt om na de studie geld achter de hand te hebben of een huis te kopen. Dit blijkt uit een enquête van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) onder 2.723 studenten.

Studenten kunnen zeer goedkoop lenen bij de overheid. DUO, de instantie die de studieleningen uitkeert, rekent 0,12 procent rente. Als studenten dit geld op een spaarrekening zetten, verdienen zij geld aan de hogere rente bij de bank. (Bron: NRC, 6 jul. 2015)

Gaan studenten per vak collegegeld betalen?

Studenten moeten niet alleen voor een heel jaar collegegeld kunnen betalen, maar ook per vak. Daardoor wordt het goedkoper om een studie over een langere periode uit te smeren. Zo houden studenten tijd over om te werken, een vereniging besturen of op reis gaan.

Aldus de coalitiepartijen VVD en PvdA die daarover een motie in de Tweede Kamer indienden. Het plan heeft de studentenvakbond LSVb, die eerder al met het idee kwam voor de 'flexstudent'. In Amsterdam begint in september 2016 een experiment. (Bron: Volkskrant, 14 dec. 2015)

Laat student studieschuld aflossen met vrijwilligerswerk

In een interview zegt Gert-Jan Segers (ChristenUnie-fractievoorzitter) 'Wij zien in deze maatschappij twee problemen. Aan de ene kant studenten die, zoals deze week bleek, zich laten afschrikken door het leenstelsel. Niet gek, als je 35 jaar met schulden wordt opgezadeld. Anderzijds signaleren wij op diverse gebieden verschraling in de samenleving. Wij koppelen deze twee en zeggen: als je nou eens tegen het eind van of vlak na je studie vijf maanden vrijwilligerswerk doet, gedurende een x-aantal uur per week, waarmee je 5 duizend euro afschrijft van je schuld, bewijs je zowel de samenleving als jezelf een dienst.' (Bron: Volkskrant, 23 apr. 2016)

Experiment studie betalen per studiepunt

Het moet voor studenten aan sommige hogescholen en universiteiten mogelijk worden om per studiepunt te betalen. Dat staat in een voorstel van minister Bussemaker van Onderwijs om te experimenteren met flexstuderen in het voltijdsonderwijs.

Het experiment maakt het voor deelnemende instellingen mogelijk om af te wijken van de regel dat studenten altijd voor een volledig studiejaar collegegeld betalen. Studenten die naast hun studie andere activiteiten (voor bijvoorbeeld de medezeggenschap) ondernemen of zich door omstandigheden als ziekte of verantwoordelijkheden als mantelzorger of ouder niet volledig op hun studie kunnen richten, betalen in het experiment per studiepunt.

Door studenten alleen te laten betalen voor het onderwijs dat ze willen volgen, komt de keuzevrijheid en de ontplooiing van de student meer centraal te staan. Door de regie meer bij studenten te leggen, krijgen zij de ruimte hun studie in te richten op een manier die past bij hun eigen omstandigheden. Dat stimuleert studenten om voor langere termijn te plannen en het beste uit zichzelf te halen.

Het voorstel wordt eerst voorgehangen in Tweede en Eerste Kamer en gaat daarna voor advies naar de Raad van State. (Bron: Nationale Onderwijsgids, 30 sep. 2016)

Eerste huis kopen met een studieschuld?

Geen probleem, het is een fabel dat je met een studieschuld niet bij hypotheekverstrekkers terecht kunt voor een lening. Op de radio en televisie word je overspoeld door reclamespotjes. Een stelletje met een studieschuld had nooit gedacht dat ze een hypotheek konden krijgen, maar de bank doet daar niet moeilijk over. Hoe zit dat? Kun je met een studieschuld alsnog terecht bij verschillende hypotheekverstrekkers? Meer informatie: Wegwijs, 10 okt. 2016.

Studenten betalen straks geen rente over studieschuld

Behoudens goedkeuring door de Eerste Kamer, betalen (oud)studenten vanaf 2017 geen rente over hun studieschuld. De oude rente was 0,01 procent. Dat bevestigt DUO, de uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid voor het onderwijs.

Het lage (of geen) rentepercentage maakt dat het voor studenten aantrekkelijk is een studieschuld aan te gaan, ook als zij het geld voor de opleiding niet nodig hebben. Het geld kan ook worden gebruikt om t.z.t. een huis te kopen of een hypotheek af te sluiten. Uit onderzoek blijkt dat een op de drie lenende studenten dit (deels) ook doet.

De gemiddelde studieschuld bedraagt in 2016 € 12.600. Dat neemt niet weg dat medio 2016 liefst 15.000 studenten en oud-studenten een studieschuld hebben van € 50.000 of meer. (Bron: Volkskrant, 6 okt 2016)

Studieschuld loopt in de vele miljarden

Studenten en oud-studenten hebben nog voor vele miljarden aan schulden openstaan bij de overheid en die totale schuld loopt hard op. rekent het Interstedelijk Studenten Overleg woensdag voor.

De belangenorganisatie baseert zich op cijfers van DUO, de Dienst Uitvoering Onderwijs, en lanceert woensdag de Nationale Studieschuldmeter. Op de meter is te zien hoe de studieschuldenberg zich ontwikkelt.

Om de groei van de totale studieschulden in toom te houden, pleit het ISO voor drie maatregelen. Het collegegeld moet bevroren worden. Er moet eerlijke transparante informatie komen over studies en de kansen op de arbeidsmarkt. Ten slotte moet het geld dat afkomstig is uit de afschaffing van de basisbeurs ook in het hoger onderwijs blijven en niet gebruikt worden voor andere onderwijssectoren. (Bron: DvhN, 8 mrt. 2017)

Geen meerderheid voor BKR-registratie studieschulden

De Geldshop heeft alle verkiezingsprogramma's doorgelicht en vroeg alle politieke partijen naar hun standpunten over studieleningen. Ruim 70 procent van de geënquêteerde partijen vindt dat studieleningen niet BKR-geregistreerd moeten worden. Een kleine minderheid, waaronder SP en CDA, zijn wel voor een BKR-registratie van studieleningen. Volgens de Geldshop is de verdeeldheid onder de partijen groot. Het blijft een thema dat voor veel discussie zorgt. (Bron: VVP, 11 mrt. 2017)

Terugbetalen studieschuld volgens DUO

Oud-studenten hebben 15 jaar de tijd om de studieschuld af te lossen. Hoeveel per maand moet worden terugbetaald, hangt af van de hoogte van de schuld en de renteverwachting. Onder het nieuwe stelsel van studiefinanciering (op of na 1 september 2015) is de aflosfase 35 jaar. Deze verlenging geldt niet voor huidige terugbetalers.

Voor degenen met een aflosfase van 35 jaar kijkt DUO naast het berekenen van het te betalen maandbedrag ook naar de draagkracht. Hierdoor kan het maandbedrag lager uitvallen, hoger kan niet. Om de draagkracht te kunnen bepalen, heeft DUO het inkomen nodig dat wordt opgevraagd bij de Belastingdienst.

Vanaf 2018 wordt de regeling terugbetalen opnieuw aangepast. Onderstaand treft u het schema van de terugbetalingsregels van vóór en na 2012 en vanaf 2018 aan:

Terugbetalingsregels van vóór 2012

• U betaalt het wettelijk maandbedrag in 15 jaar terug. Betalen naar draagkracht is mogelijk
• Bij het vaststellen van uw draagkracht kunt u het inkomen van uw partner buiten beschouwing laten.
• Bij het vaststellen van uw draagkracht wordt uw inkomen in schijven ingedeeld; bij elke extra schijf hoort een hoger percentage draagkracht
• U kunt kiezen voor betalen via automatische incasso.

Terugbetalingsregels vanaf 2012

• We houden standaard rekening met uw draagkracht. U betaalt in 15 jaar terug
• U kunt het inkomen van uw partner niet buiten beschouwing laten bij het vaststellen van die draagkracht
• Bij het vaststellen van uw draagkracht wordt een standaardbedrag van uw inkomen afgetrokken en over het restant inkomen twaalf procent als draagkracht berekend
• U betaalt altijd via automatische incasso.

Terugbetalingsregels vanaf 2018

• We houden standaard rekening met uw draagkracht. U betaalt in 35 jaar terug
• U kunt het inkomen van uw partner niet buiten beschouwing laten bij het vaststellen van die draagkracht
• Bij het vaststellen van uw draagkracht wordt een standaardbedrag van uw inkomen afgetrokken. Dit bedrag is hoger dan bij de oude regels. Over het restant inkomen wordt vier procent als draagkracht berekend
• U betaalt altijd via automatische incasso
• Het rentepercentage is hoger dan onder de oudere terugbetalingsregels.

Voor meer informatie en een indicatie van de hoogte van de terugbetaling per maand, wordt verwezen naar de site van DUO.

Terugbetalen van studieschuld groeiend probleem

Bijna honderdduizend oud-studenten kunnen hun studielening niet volledig terugbetalen. Hun inkomen is te laag om aan de maandelijkse verplichting te voldoen. Dat blijkt uit cijfers die Trouw heeft opgevraagd bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

In 2015 ging het om dertien procent van de terugbetalers, dat zijn bijna 90.000 studenten. Dat aantal is sinds 2009 verdrievoudigd. In 2016 naderde het aantal oud-studenten dat het maandbedrag niet kan missen de honderdduizend. (Bron: Trouw, 10 apr. 2017)

Nog steeds weinig MBO-ers naar het HBO

De instroom van MBO’ers naar het HBO is nog altijd niet op het niveau van voor de invoering van het leenstelsel, zo blijkt uit de 'Monitor Beleidsmaatregelen 2016-2017'. Dit bevestigt wederom de vrees van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en daarom pleiten zij voor grondige herziening van de aanvullende beurs.

Hoewel de cijfers zich iets herstellen, is de doorstroom van de MBO naar HBO nog altijd vijf procentpunt minder dan voor de invoering van het leenstelsel. De MBO-studenten die door het leenstelsel niet meer doorstuderen zijn vaak eerste generatie studenten of studenten met ouders met een laag inkomen. Onder deze groep heerst een grote angst om te lenen, wat hen ervan weerhoudt de stap naar het HBO te maken. (Bron: Nationaleonderwijsgids, 1 juni 2017)

Even een ander geluid

Eva Jinek mag dan 38 jaar zijn, ze maakt nog steeds elke maand netjes een bedrag over aan de DUO voor haar studieschuld.

Dat vertelt de presentatrice op de website van haar programma. In een artikel geeft ze vijf tips die ze zelf als 18-jarige had willen krijgen. Een daarvan is: ga studeren, het maakt niet uit wat.
"Als je er geld voor moet lenen, leen het. Laat je alsjeblieft niet afschrikken door een schuld, dat los je later wel op. De afbetaalregelingen in Nederland zijn echt heel redelijk. Ik ben bijna veertig en betaal nog steeds elke maand een bedrag, maar ik heb er geen seconde spijt van gehad."

Hoe hoog haar studieschuld nog is, laat Eva in het midden. Zelf studeerde ze geschiedenis aan de Universiteit Leiden. (Bron: MSNcom, 23 jun. 2017)

Lenen om te sparen wordt steeds normaler onder studenten

Meer dan de helft van de studenten gebruikt een deel van hun lening om te sparen. Uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) onder 1383 hbo- en universiteitsstudenten blijkt dat 54 procent hun studielening daarvoor gebruikt. Studenten doen dat om later een huis te kunnen kopen, om na de studie geld achter de hand te hebben of simpelweg omdat de rente erg laag is. NB: In Nederland heeft 73 procent van de studenten een studieschuld. Dit zijn zowel studenten die nog onder het oude stelsel met de basisbeurs vallen, als onder het nieuwe leenstelsel.

Het Nibud waarschuwt dat meer lenen dan nodig is voor de studie tot onnodig hoge schulden kan leiden. De rente is nu verwaarloosbaar, maar het rentepercentage van 0 staat niet vast, omdat de rente na afloop van de studie eens per vijf jaar opnieuw wordt vastgesteld.

Uit het onderzoek (.pdf) blijkt ook dat studenten het steeds minder erg vinden om een studieschuld te hebben. In 2015 vond bijna 30 procent van de studenten lenen een probleem, nu is dat 12 procent. (Bron: NOS, 1 sep. 2017)

Ook tweedejaarsstudent minder vaak op kamers

Ook tweedejaars studenten blijken door de invoering van het leenstelsel minder vaak op kamers te gaan wonen. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van kenniscentrum voor studentenhuisvesting Kences. De druk op het openbaar vervoer dreigt verder toe te nemen.

Van de Nederlandse studenten die vorig jaar aan een bachelor studie begonnen, verliet 26 procent het ouderlijk huis. Twee jaar daarvoor, bij de laatste lichting studenten die met een basisbeurs begon te studeren, was dat nog 38 procent. Die trend zet zich door onder tweedejaars studenten, blijkt nu voor het eerst. Vorig studiejaar woonde 37 procent op kamers. Een jaar eerder, bij de laatste lichting met een studiebeurs, was dat nog 49 procent. (Bron: De Volkskrant, 30 sep. 2017)

Collegegeld eerstejaars gehalveerd

Eerstejaars studenten aan hogescholen en universiteiten betalen vanaf komend studiejaar de helft minder collegegeld. De korting van ruim 1000 euro geldt in het eerste jaar, en voor studenten die aan een lerarenopleiding beginnen zelfs de eerste twee studiejaren.
De Eerste Kamer heeft gisteren ingestemd met het voorstel, dat het hoger onderwijs toegankelijker moet maken. De Tweede Kamer deed dat eerder al, ondanks stevige kritiek van de Raad van State. Die stelde dat het geld vooral terechtkomt bij jongeren die toch wel zouden gaan studeren.

Door toekomstige leerkrachten een jaar extra korting te geven op hun collegegeld, hoopt het kabinet meer jongeren voor het vak te interesseren. Dat moet meehelpen het lerarentekort op te lossen. (Bron: RTL Nieuws, 11 jul. 2018)

Studieschuld vanaf 2020 duurder

Studenten zijn vanaf 2020 meer geld kwijt aan studieschulden doordat de rente wordt verhoogd. Dat staat in een wetsvoorstel dat deze week naar de Tweede Kamer is gestuurd. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) vindt de maatregel onacceptabel en wil die van tafel.

Het plan moet het Rijk 226 miljoen euro opleveren en is bedoeld om het leenstelsel betaalbaar te houden. Vanaf 2020 wordt de rente van studieleningen gekoppeld aan de 10-jaarsrente. Nu is dat nog de 5-jaarsrente. De 10-jaarsrente is hoger dan de 5-jaarsrente. (Bron: Business Insider)

Jongerenpartijen tegen renteverhoging studielening

Het plan van de regeringspartijen om de rente voor de studieleningen te verhogen, krijgt felle weerstand van hun vier jongerenorganisaties. De jongeren zijn bang dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs door deze maatregel onder druk komt te staan, meldt Trouw.

De verhoging is een gevolg van het besluit van de minister om de rente van de studieleningen voor tien jaar vast te zetten. Op dit moment is dat nog vijf jaar. De renteverhoging moet de schatkist 226 miljoen opleveren.'

Het is pijnlijk voor de regeringspartijen dat ‘hun’ jongerenpartijen zich nu ook daarbij hebben aangesloten, aangezien het besluit behoorde tot de afspraken waarover alle regeringspartijen het in het regeerakkoord eens waren. (Bron: Metro Nieuws, 17 sep. 2018)

Hogere rente voor studenten leidt tot spanning in CDA

De jongeren binnen het CDA willen dat de regeringspartij zich uitspreekt tegen de kabinetsplannen om de rente te verhogen die studenten moeten betalen over hun studielening. Ze hebben een motie ingediend voor het partijcongres, komend weekend. Zes grote provinciale afdelingen hebben volgens de jongeren al hun steun toegezegd. En daarmee zou de motie het wel eens kunnen halen.

De jongeren wijzen erop dat bij de invoering van het leenstelsel is afgesproken dat de rente laag zou blijven. Zo zou een studie ook betaalbaar en bereikbaar blijven voor mensen met een smalle beurs. De kabinetsplannen gaan tegen die afspraken in, vindt het CDJA, en daarom moeten ze van tafel.

Minister Van Engelshoven vindt dat er nog steeds sprake is van sociale leenvoorwaarden. De rente is nog altijd lager dan die bij een bank en mensen met een minimuminkomen of een uitkering hoeven helemaal niets terug te betalen, schrijft ze in de toelichting op het wetsvoorstel. (Bron: NOS & 4Nieuws, 29 okt. 2018)

Rente over studieschuld aftrekbaar maken

De rente over een studieschuld moet aftrekbaar worden van het belastbaar inkomen. Oud-studenten kunnen dan straks het negatieve effect dat het leenstelsel heeft op hun inkomenspositie verzachten, doordat ze minder belasting betalen. Dit voorstel doet de jongerenorganisatie van het CDA, het CDJA.

De jongeren baseren hun voorstel op een vergelijking met de hypotheekrenteaftrek. CDJA-voorzitter Lotte Schipper: ‘In Nederland is het al jaren mogelijk om de rente die je betaalt over je hypotheek gedeeltelijk af te trekken. Het is vreemd dat dit wel kan met rente over een lening voor stenen, maar niet met rente over een lening voor een studie.’ (Bron en meer: De Volkskrant, 5 feb. 2019)

Hogere rente op studielening vanaf 2020?

Op 3 mei 2019 lezen we het bericht in kranten dat de rente op studieleningen de komende jaren fors wellicht zal stijgen. Dat gaat gebeuren als het wetsvoorstel - rente op studieschulden van 5 jaar naar de hogere rente van 10 jaar - door de Eerste Kamer wordt aangenomen. De verhoging zal gaan gelden voor nieuwe studenten.

In 2018 was de rente 0 procent, de verwachting is echter dat op termijn de rente 0,5 procent of nog hoger zal worden. De politieke partijen zijn sterk verdeeld. 

Betalingsachterstand bij 20 procent studenten

In 2018 heeft een op de vijf studenten een studieschuld. Dit percentage is vrijwel gelijk aan dat van vier/vijf jaar geleden.

Er zijn er nog steeds veel oud-studenten 'zoek'. De Dienst Uitvoering Onderwijs (Duo), die de leningen afsluit, heeft van bijna 20.000 studenten geen actuele adresgegevens, waardoor een bedrag van ruim 76 miljoen euro niet kan worden geïnd. Ook heeft Duo vaak geen adresgegevens van oud-studenten die naar het buitenland zijn vertrokken. Duo spoort deze ex-studenten op via de ambassades en wel op het moment dat deze personen hun paspoort komen verlengen.

Er is ook goed nieuws. Duo zet steeds minder deurwaarders in om het geld te innen. Dat komt omdat Duo steeds meer studenten zelf opbelt om samen tot een oplossing te komen.

Steun studieleenstelsel brokkelt af

In de eerste maanden van 2019 is de steun van de politieke partijen voor de studielening aan het afbrokkelen. Van de regeringspartijen is er nog steun van de VVD en D66, van de oppositiepartijen alleen nog de PvdA.

Minder steun betekent niet dat verwacht wordt dat in de huidige kabinetsformatie het stelsel zal worden vervangen door een ander stelsel. Temeer daar een alternatief nog niet is gevonden en ook omdat het onduidelijk wat gebeurt er met de schulden van studenten die nu moeten lenen. Komt bij dat hogescholen en universiteiten de honderden miljoenen per jaar niet zomaar kunnen missen.

De resultaten van het huidige stelsel zijn gemengd, blijkt uit onderzoek. Studenten werken gemiddeld twaalf uur per week in een bijbaan. Internationaal gezien is dat veel. De Landelijke Studentenvakbond maakt melding van toegenomen studiestress.

Hogere rente studieschuld in strijd met verdrag VN

Het plan van onderwijsminister Ingrid van Engelshoven om de rente op studieschulden te verhogen is in strijd met een verdrag van de Verenigde Naties. Dat maakten het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en het Landelijk Studenten Rechtsbureau (LSR) bekend op basis van eigen juridisch onderzoek.

Half december 2018 nam de Tweede Kamer het plan aan met de kleinst mogelijke meerderheid. Op 28 mei wordt het behandeld door de Eerste Kamer. De maatregel levert een student gemiddeld € 5.500 extra schuld op. De weerstanden in de Eerste Kamer voor de hogere rente worden alsmaar groter.

Voorstel Renteverhoging studielening ingetrokken

De verhoging van de rente op studieleningen is verleden tijd. Minister Ingrid van Engelshoven (Onderwijs, D66) heeft het wetsvoorstel in de Eerste Kamer niet in stemming gebracht omdat hiervoor onvoldoende draagvlak was.

Doorstroom naar hbo stabiel

In 2016 en 2017 is de doorstroom van havo-gediplomeerden naar het hoger beroepsonderwijs gestabiliseerd, na een daling in 2015. De doorstroom van vwo naar het wetenschappelijk onderwijs is verder gestegen. De verschillen in doorstroompercentages tussen welvaartsniveaus zijn klein, en de laatste jaren niet veranderd.

In het onderzoek is gekeken naar het percentage havo- en vwo-gediplomeerden dat in de eerste twee studiejaren na het behalen van hun diploma begon met een opleiding in het hoger onderwijs. De doorstroom van de havo naar het hbo steeg sinds 2007, met een piek in 2013 en 2014. Dat waren de laatste jaren waarin studenten binnen het oude stelsel van studiefinanciering met recht op een basisbeurs konden beginnen aan een studie. Veel jongeren besloten vanwege de aanstaande invoering van het leenstelsel geen tussenjaar te nemen en direct te gaan studeren.
Na de invoering van het sociaal leenstelsel in 2015 daalde de doorstroom van havo naar hbo, en deze bleef in de jaren daarna op dat niveau. De doorstroom van vwo naar wo daalde niet na de invoering van het nieuwe leenstelsel. (Bron, CBS, 15 jul. 2019)

Steeds meer partijen tegen studielening

De coalitiepartijen CDA en de ChristenUnie hebben van meet af aan zich tegen het leenstelsel gekeerd, Dat neemt niet weg dat deze partijen in het regeerakkoord steun hebben beloofd aan de voorstanders VVD en D66.

Recent heeft PvdA-leider Asscher duidelijk gemaakt dat de basisbeurs moet worden afgeschaft "Met minder baanzekerheid, met woningnood. Dan is het voor sommige jongeren te veel om ook te moeten lenen." In 2015 was de PvdA nog voorstander van de afschaffing van de basisbeurs.

Tenzij het kabinet voortijdig valt, zal naar verwachting tot maart 2021 (verkiezingen) de situatie blijven zoals die in 2019 is. Wat er daarna gebeurt, is koffiedik kijken.

Studieschuld 2019 bijna 2 miljard meer dan in 2018

Politieke partijen die bij een eventuele afschaffing van het leenstelsel ook de huidige generatie studenten willen compenseren, stuiten op een steeds groter wordend financieel obstakel. Een student van 20 jaar - veelal midden in zijn studie - heeft in 2019 gemiddeld € 8.000 schuld. (Bron: CBS, 7 okt. 2019)Uitstel van betaling collegegeld 2020

Goed geïnformeerde studenten lenen minder

Het Nibud (16 december 2019) ziet dat een deel van de studenten vaker hun leenbedrag verlaagt als zij kunnen zien hoe hoog hun totale schuld wordt, in combinatie met het maandelijkse aflosbedrag en de leeftijd waarop de schuld zal zijn afgelost. Voor het onderzoek ontvingen bijna 40.000 studenten van DUO een mail of een brief met daarin informatie over hun schuld. Een controlegroep van bijna 10.000 studenten kreeg geen informatie.

Van de studenten die hun lening aanpasten, verlaagde de groep die geen informatie over de totale studieschuld ontving, het maandbedrag met gemiddeld 24 euro. Bij de groepen die wél informatie kregen, ligt dit bedrag aanzienlijk hoger. Zij verlaagden hun lening met gemiddeld

Studenten kunnen op de site van DUO een rekenhulp invullen als zij willen weten welk leenbedrag voor hen geschikt is.

Middeninkomens hardst geraakt door leenstelsel

Studenten uit middeninkomensgezinnen zijn het slechtst af met het leenstelsel. Zij krijgen veelal geen- of een lage aanvullende beurs, terwijl hun ouders relatief weinig bijdragen aan hun studiekosten. Deze groep is daardoor financieel slechter af dan studenten met ouders uit lagere- en hogere inkomensgroepen. (Bron en meer: De Volkskrant, 20 feb. 2020)

Uitstel van betaling collegegeld 2020 gewenst

De regering zou studenten uitstel van betaling van het college- en lesgeld moeten geven. Dat vinden onder andere de jongerenpartijen van CDA, D66 en de ChristenUnie. Ze roepen de regering op om jongeren in de coronacrisis tegemoet te komen.

Ook willen de jongerenorganisaties compensatie voor de extra opgelopen schulden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus. DWARS (GroenLinks) en de Jonge Socialisten (PvdA) zetten ook hun naam onder de brief. De organisaties wijzen erop dat veel jongeren op basis van een nulurencontract of als uitzendkracht werken, waardoor ze nu inkomsten kunnen mislopen. De kosten voor college blijven, terwijl die niet of slechts op afstand doorgaan. (Bron: TPO, 23 mrt. 2020)

Aflossingen studieschuld liggen op schema

Oud-studenten die in 2012 zijn begonnen met aflossen hebben na zeven jaar 36% van hun studieschuld terugbetaald. Dat komt vrijwel overeen met de verwachting van het CPB in 2014. Ook degenen die tussen 2013 en 2018 gingen aflossen, liggen op schema. Of dit zo blijft, hangt af van de ontwikkelingen in de inkomens en de rente. (Bron: CPB, 2 apr. 2020)

Net zo vaak studeren als voor invoering leenstelsel

Havo en vwo scholieren kiezen nog net zo vaak voor een studie aan het hbo of de universiteit als voor de invoering van het leenstelsel (de Wet studievoorschot). Dit geldt voor alle groepen studenten, dus ongeacht het inkomen van de ouders. Gemiddeld zijn studenten meer extra geld gaan lenen dan ze door het wegvallen van de basisbeurs zijn kwijtgeraakt. Dat staat in het onderzoek ‘Effect Wet studievoorschot op toegankelijkheid en leengedrag’ van het Centraal Planbureau (CPB) in samenwerking met DUO. (Bron: CPB, 12 mei 2020)

Ook D66 wil af van leenstelsel

Ook regeringspartij D66 wil nu af van het huidige leenstelsel voor studenten. De partij was jarenlang voorstander van het systeem waarbij iedereen voor zijn studie geld moet lenen. In een reactie op een vandaag gepubliceerde evaluatie zegt D66-Kamerlid Paternotte dat het leenstelsel "flink op de schop" moet. In het rapport staat dat lenen geen drempel is om te studeren, maar dat de meeste studenten na hun studie gemiddeld wel een schuld hebben van zo'n 25.000 euro.

Wat wil D66:

• Alle studenten krijgen een vast bedrag van 300 euro per maand krijgen, in plaats van de huidige zorg- en huurtoeslag.
• Studenten met ouders die minder dan 70.000 euro per jaar verdienen, komen in aanmerking voor een studiebeurs van circa 700 euro per jaar.

Vooruitlopend wordt voorspeld - als de nieuwe studiebeurs er komt - dit waarschijnlijk niet voor het schooljaar van 2022-2023 zal zijn. (Bron: NOS, 4 jul. 2020)

Bijna 70 procent van de studenten leent bij

Zeven op de tien studenten leenden vorig jaar geld bij DUO om te kunnen studeren. Gemiddeld gaat het om een bedrag van 700 euro per maand, meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Met de invoering van het leenstelsel in 2015 is het aantal studenten dat geld leent volgens het CBS substantieel gegroeid. Rond 2010, toen de basisbeurs nog bestond, had van de 19-jarige studenten 26 procent een studielening. In 2018 leende 65 procent van de 19-jarige studenten geld voor hun studie. Uit de CBS-cijfers (CBS, 23 okt. 2020) blijkt verder dat studenten naarmate ze ouder worden, vaker gaan lenen. 

DUO verbetert invordering achterstallige studieschulden

DUO vordert studieschulden van oud-studenten in het buitenland nu op een behoorlijke manier in door een nieuwe werkwijze. Nationale ombudsman, Reinier van Zutphen signaleerde verbeterpunten tijdens zijn onderzoek naar het invorderingsbeleid van DUO en deed aanbevelingen. De ombudsman ziet zijn aanbevelingen inmiddels terug in de nieuwe werkwijze van DUO. Vandaag verscheen zijn eindrapport hierover. (Bron: Nationale Ombudsman, 17 feb. 2021) 

Meer personen met studieschuld, gemiddelde studieschuld gelijk gebleven

Het aantal studenten met een studieschuld is opgelopen tot 1,6 miljoen. Dit zijn er ruim 100.000 meer dan in het coronajaar 2020. In 2020 waren de slagingspercentages in het voortgezet onderwijs hoger en minder jongeren namen een tussenjaar. Hierdoor zijn er meer jongeren gaan studeren.

Gemiddelde studieschuld gelijk gebleven

Doordat er meer jongeren zijn gaan studeren, is de totale studieschuld in 2021 gestegen tot 24,4 miljard euro. Dit is 1,6 miljard meer dan het jaar ervoor.

De gemiddelde studieschuld is sinds de invoering van het nieuwe leenstelsel opgelopen van 12,4 duizend euro in 2015 naar 15,2 duizend euro in 2020. De gemiddelde studieschuld is begin 2021 gelijk gebleven. Vanwege de coronacrisis heeft de overheid namelijk enkele maatregelen genomen om studenten te helpen bij de bekostiging van hun studie, bijvoorbeeld korting op lesgeld, cursusgeld en collegegeld. 

Leenstelsel

• Voor jongeren tot 20 jaar daalde de gemiddelde studieschuld met 30 procent tot 2600 euro. Hun studieschuld is lager, omdat zij bijna allemaal nog studeren en hun schuld dus nog in opbouw is.
• Voor de categorie 20- tot 25-jarigen bleef de gemiddelde schuld met 12.800 euro nagenoeg gelijk.
• In de hogere leeftijdsgroepen is de gemiddelde studieschuld juist gestegen. Mensen tussen de 25 en 30 jaar hebben de grootste studieschuld. Zij zijn doorgaans klaar met hun studie en gestart met aflossen. Hun studieschuld bedroeg gemiddeld 19,1 duizend euro. Ook zijn er nog zo’n half miljoen mensen van 30 jaar of ouder met een studieschuld van gemiddeld 17,9 duizend euro. 

Motie om het leenstelstel af te schaffen

De gezamenlijke studieschuld loopt sinds de afschaffing van de basisbeurs in 2015 fors op en is inmiddels verdubbeld ten opzichte van toen. Het leenstelsel, dat daarvoor in de plaats kwam, ligt eigenlijk vanaf het moment van invoering al onder vuur. In september werd een motie om het leenstelsel weer af te schaffen met een ruime meerderheid aangenomen in de Tweede Kamer.