Inhoud
- Begrip
- Grote hervormingen buiten regeerakkoord steeds lastiger
- Regels niet-financiële verklaring
- Langer doorwerken; de keuzes voor nu en later
- De toekomst van werk
- Democratie behoeft onderhoud
- Machtsbalans tussen concerns en franchisenemers herstellen
- Voorstellen commissie Borstlap inzake totale sociale veranderingen
- Commentaar AWVN en FNV op voorstellen commissie Borstlap
- Commentaar VNO-NCW op voorstellen commissie Borstlap
- 10-puntenplan moet zorgen over innovatie wegnemen
- Wet voor betere balans franchise naar Tweede Kamer
- Denktank Coronacrisis komt met advies intelligent herstelbeleid
- Nieuwe Wet franchise per 1 januari 2021
- Kabinet deelt analyse WRR en Commissie-Borstlap
Begrip
Een hervorming is het veranderen of reorganiseren van een onderwerp dat mensen aangaat. Een hervorming is ingrijpend voor een grote groep mensen of zelfs alle mensen. Een hervorming heeft te maken met een geleidelijk proces, geschiedt de verandering plots dan spreken we eerder over een revolutie. Om binnen HR-kiosk te blijven, voorbeelden van een hervorming zijn de invoering van de
AOW, de Werkkostenregeling en de afschaffing van de meeste bedrijfsspaarregelingen.
Grote hervormingen buiten regeerakkoord steeds lastiger
Het wordt vrijwel onmogelijk om grote hervormingen door te voeren als politieke partijen daar geen afspraken over maken in een regeerakkoord. Dit blijkt uit het onderzoek ‘De politieke economie van belastinghervormingen’ van Arjan Lejour dat 30 juni 2016
gepubliceerd werd.
Als grote hervormingen niet lukken, kan het behulpzaam zijn kleinere hervormingen door te voeren om de status quo te doorbreken. Die kleinere hervormingen kunnen uiteindelijk leiden tot meer steun voor vervolgacties. Zeker omdat er steeds vaker sprake zal zijn van politieke fragmentatie kan dit een goed alternatief zijn voor grote stelselwijzigingen. Het nadeel van zo’n aanpak kan echter wel zijn dat bepaalde hervormingen nooit uitgevoerd worden, omdat er geen uitruil mogelijk is en de verliezen voor een (beperkte) groep daardoor te groot kunnen zijn.
Bepalend voor de kans dat een hervorming wordt doorgevoerd zijn verder dat er voldoende maatschappelijk draagvlak voor is en er een gedegen onderzoek ligt waaruit blijkt waar het probleem precies zit en waar de oplossing gevonden kan worden (de hervorming). Zo ligt de hervorming al ‘klaar’ als de kans zich voor doet dat er hervormd wordt, bijvoorbeeld bij de formatie van een kabinet. Ook slimme framing, wisselgeld en politiek leiderschap kunnen een hervorming verder helpen.
In het onderzoek zijn de grote belastinghervormingen van 1990 en 2001 en de niet-doorgevoerde stelselwijzigingen van 1991 en 2015 geanalyseerd. Verder zijn een aantal specifieke hervormingsmaatregelen onderzocht zoals de belasting op personenauto’s en motorvoertuigen (bpm) naar een CO
2-heffing, de beperking van de hypotheekrenteaftrek, de vereenvoudiging van de kindregelingen en de invoering van de inkomensafhankelijke heffingskorting.
Regels niet-financiële verklaring
Grote beursvennootschappen, banken en verzekeraars met meer dan 500 werknemers moeten een niet-financiële verklaring in hun bestuursverslag opnemen. Daarin moeten zij informatie verschaffen hoe ze omgaan met milieu-, sociale en personeelsaangelegenheden, eerbiediging van mensenrechten en bestrijding van corruptie en omkoping. Dit blijkt uit het Besluit bekendmaking niet-financiële informatie, dat op 24 maart 2017 in werking treedt. Doel is het vertrouwen van investeerders en consumenten te vergroten. De regeling vloeit voort uit de
EU-richtlijn over het jaarrekeningenrecht.
De onderneming meldt welk beleid ze ten aanzien van deze onderwerpen voert en tot welke resultaten dit heeft geleid. Dat geldt niet alleen voor bijvoorbeeld het gebruik van duurzame energiebronnen, broeikasgasemissies, waterverbruik en luchtverontreiniging, maar ook voor het gebruik van natuurlijk kapitaal (ecosysteemdiensten zoals bestuiving) en natuurlijke hulpbronnen (zoals mineralen en drinkwater). Of voor de mate waarin de onderneming bijdraagt aan een meer circulaire economie, gericht op hergebruik van producten en grondstoffen.
De verklaring bevat ook informatie over de preventie van mensenrechtenschendingen en over de middelen waarover de onderneming beschikt om corruptie en omkoperij te bestrijden. Daarnaast moet de onderneming aangeven welke maatregelen zij neemt om bijvoorbeeld de gelijkheid tussen mannen en vrouwen te garanderen en om het recht op informatie en raadpleging van werknemers te eerbiedigen. Verder signaleert de onderneming de belangrijkste risico’s met betrekking tot deze onderwerpen en hoe ze hiermee omgaat.
Heeft de onderneming geen beleid voor deze onderwerpen, dan moet ze dit in de verklaring vermelden en ook uitleggen waarom er geen beleid is. In 2018, in het bestuursverslag dat ziet op het boekjaar 2017, zullen de ondernemingen voor het eerst verslag doen over de niet-financiële informatie. (Bron: Rijksoverheid, 23 mrt. 2017)
Langer doorwerken; de keuzes voor nu en later
Iedereen die nog niet met pensioen is, krijgt te maken met de stijgende
AOW‐leeftijd. De gevolgen zijn echter niet voor iedereen hetzelfde. Mensen die verder gevorderd zijn in hun werkzame leven, hebben minder tijd dan jongeren om zich in te stellen op langer doorwerken. Met een minder goede gezondheid of een minder sterke arbeidsmarktpositie valt langer doorwerken relatief zwaar en werkenden met weinig financiële middelen hebben minder keuzevrijheid. Dit betreft vooral lager opgeleiden en mensen met een laag inkomen.
Zie de
policy-brief 2017/10 van het Centraal Planbureau: Huidige werkenden niet altijd goed voorbereid.
De toekomst van werk
Hoe wij werken gaat drastisch veranderen. Dat zegt Sarah Detaille, associate lector Regionale Arbeidsmarkt en Onderwijs. Haar boodschap aan werkgevers en -nemers? Zorg dat je klaar bent voor de toekomst!
Wat betekenen trends als globalisering, digitalisering, technologisering en flexibilisering voor het moderne werkende leven? ‘Ze beïnvloeden de aard van het werk: sommige beroepen verdwijnen, nieuwe functies komen ervoor in de plaats. Maar ook bepalen die trends hoe het werk toekomstig georganiseerd wordt. Werk en onderwijs zullen steeds meer naar elkaar toe groeien. Werken wordt meer netwerken. In je werk wissel je steeds vaker van werkidentiteit doordat je meerdere rollen krijgt. Online en offline vloeien vaker in elkaar over. Privé en werk zijn steeds minder gescheiden werelden. Co-creatie wordt steeds belangrijker. Net zoals waardecreatie. In de organisatie van de toekomst gaat het niet alleen om de financiële, maar evengoed om de menselijke, sociale en ecologische waarde van het bedrijf.’ (Bron: Medium, 2 nov. 2018)
Democratie behoeft onderhoud
Minister van Binnenlandse Zaken - Kajsa Ollongren - somt een aantal veranderingen op in haar ogen belangrijk zijn. "Democratie behoeft onderhoud" en "democratie is niet vanzelfsprekend", aldus de minister (
juni 2019).
Een aantal aanbevelingen:
- Aanpassing van het kiesstelsel voor de verkiezingen van de Tweede Kamer
- Invoering van een bindend correctief referendum
- Invoering van de gekozen formateur
- Alle regels voor politieke partijen worden gebundeld in één wet op de politieke partijen
- Verbetering van de democratische kennis en vaardigheden in het onderwijs en daarbuiten
Voor de goede orde, voornoemde aanbevelingen zijn van Ollongren persoonlijk en niet van het kabinet.
Machtsbalans tussen concerns en franchisenemers herstellen
De bescherming van franchisenemers tegen hun franchisegever is een stap dichterbij. Staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken, CDA) stuurde op 12 juli 2019 een
wetsvoorstel naar de Raad van State, nadat een conceptversie eerder dit jaar in consultatie werd gebracht.
In het wetsvoorstel is vastgelegd hoe de concerns en de middenstanders, die een contract aangaan over het beheer van een franchisefiliaal, zich tot elkaar verhouden. De middenstanders geven leiding aan een eigen filiaal van een groot concern en profiteren zo van de naamsbekendheid van dat bedrijf. De franchisenemers dragen een percentage van de omzet af aan het concern. Ketens als Hema, Praxis en Albert Heijn werken met franchisenemers. De middenstanders hadden tot nu toe vaak geen inspraak in beslissingen over het assortiment of de formule van de franchisegever. Ook de verdeling van inkomsten uit de winkels en de online verkoop leidde vaker tot onenigheid, waarbij de franchisenemer meestal het onderspit delfde.
Voorstellen commissie Borstlap inzake totale sociale veranderingen
Radicale veranderingen zijn volgens commissie Borstlap nodig. Een stortvloed van hervormingen zijn aan de orde, neem alleen al de versoepelingen van het ontslagrecht (Bron de Volkskrant,
23 jan. 2020):
- De relatie tussen werkgever en werknemer moet losser worden. Werkgevers mogen functie, arbeidsplaats en werktijd van werknemers aanpassen wegens bedrijfseconomische omstandigheden;
- De werkgever kan, na goedkeuring door het UWV, deeltijdontslag opleggen wegens bedrijfseconomische omstandigheden;
- Een ontslagaanvraag vanwege disfunctioneren moet de rechter altijd toekennen. Als er geen redelijke grond is, volgt een boete.
En dan zijn er adviezen voor te nemen maatregelen voor belasting, pensioen, werken, leven lang leven, verzekeringen en werkloosheid.
Het "Eindrapport Commissie Regulering van Werk" is op
internet te vinden.
NB: Reactie Minister
Koolmees voelt de bui al hangen. Hij waarschuwde zojuist de Tweede Kamer, de vakbonden en de werkgevers: ‘Meteen de loopgraven induiken, dat brengt ons niet verder.’ Het advies van de commissie-Borstlap over de modernisering van de arbeidsmarkt is immers juist bedoeld om die loopgraven te dichten.
Commentaar AWVN en FNV op voorstellen commissie Borstlap
Zoals te verwachten viel, zijn er legio commentaren. De reacties van twee grote heel verschillende instanties treft u onderstaand aan:
AWNV
Werkgeversvereniging
AWVN steunt de oproep van de commissie Borstlap om het
arbeidsmarktbeleid fundamenteel te herzien en is verheugd dat eerdere
AWVN-voorstellen in het advies terugkeren. Nu is het tijd om door te pakken zodat meer mensen op de arbeidsmarkt kunnen meedoen, de verschillen tussen werkenden kleiner worden en de productiviteit van werkenden stijgt.
Een belangrijk aandachtspunt in de uitwerking is dat werkgeven voldoende aantrekkelijk wordt. Alleen dan worden de doelen die de commissie nastreeft haalbaar.
AWVN ziet drie thema’s als topprioriteit: komen tot een betere flexbalans, het aanleggen van een breed fundament van zekerheid, te beginnen met leven lang ontwikkelen, en het verbeteren van de ondersteuning aan de basis van de arbeidsmarkt. (Bron:
AWVN,
23 jan. 2020)
FNV
Wij zijn blij dat de commissie-Borstlap tot dezelfde conclusie komt als wij, namelijk dat de doorgeslagen flexibilisering van de arbeidsmarkt aangepakt moet worden.
Als kritiekpunt merkt
FNV op dat er in het onderzoek weinig oog is voor de rol die werkgevers gespeeld hebben in de flexibilisering van de afgelopen tijd. In het rapport lijkt het alsof werkgevers de huidige situatie is overkomen, terwijl zij hier volgens
FNV zelf 'jarenlang op hebben aangestuurd'. Ook zou er weinig aandacht zijn voor kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt, zoals mensen met een arbeidshandicap en gaat de commissie in de ogen van
FNV te ver met het voorstellen voor het terugschroeven van de ontslagbescherming. (Bron:
FNV,
23 jan. 2020)
Commentaar VNO-NCW op voorstellen commissie Borstlap
We moeten inspelen op de veranderende organisatie van werk als gevolg van de grote digitale transitie. Waar de WRR dat in haar recente advies ook doet, kiest de commissie-Borstlap echter voor een ander uitgangspunt, namelijk 'alle werkenden zijn werknemer, tenzij'. Dit past volgens ondernemingsorganisaties
VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland niet bij een moderne arbeidsmarkt. 'Daar moet juist een verscheidenheid aan arbeidsrelaties gelijkwaardig naast elkaar kunnen bestaan.'
VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland delen met Borstlap het standpunt dat doorgeslagen flex om oplossingen vraagt. 'Maar tijdelijk werk en ondernemerschap zwaarder belasten, is niet de route. Het gaat niet aan ondernemers gelijk te behandelen als andere werkenden, terwijl zij bestaansrisico's geheel voor eigen rekening nemen.' (Bron en meer:
VNO-NCW, 23 jan 2020)
10-puntenplan moet zorgen over innovatie wegnemen
Nederland staat er goed voor en de basis van het innovatiebeleid staat. Vanuit deze stevige basis is er echter nog wel ruimte voor verbetering. Zo is er nog steeds sprake van relatief lage publieke- en private investeringen in R&D waarbij de publieke middelen vaak wat versnipperd worden ingezet. Ook vermarkt Nederland de kennis nog onvoldoende. Verdere opschaling van nieuwe technologie is daarbij van groot belang. Vanuit deze analyse en positieve houding t.o.v. het huidige beleid willen
VNO-NCW en MKB-Nederland bij de Tweede Kamer ten behoeve van het Algemeen overleg (AO) op 5 februari een aantal concrete punten onder de aandacht brengen ter versterking van het innovatiebeleid. Samengevat zijn dat:
- Start nog deze kabinetsperiode met een extra investeringsimpuls gericht op de sleuteltechnologieën.
- Versterk de samenhang tussen het thematische onderzoeks- en innovatiebeleid.
- Versterk het missie-gedreven onderzoeks- en innovatiebeleid.
- Versterk de positie van het mkb in het missie-gedreven innovatiebeleid.
- Verbeteren van de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO).
- Stimuleren en ondersteunen van andere vormen dan alleen technologische innovatie.
- Test en ontwikkel verder proeffaciliteiten en fieldlabs.
- Versterk de Venture Capital (VC) markt door VC co-investeringsregelingen.
- Verbeter de licentievoorwaarden van universiteiten.
- Koester het huidig Internet Protocol (IP)-systeem.
Wet voor betere balans franchise naar Tweede Kamer
Eerlijker ondernemen en beter samenwerken. Dat is het doel van de nieuwe wet Franchise. In de detailhandel - bijvoorbeeld bij bezorgrestaurants en winkelketens -, zakelijke dienstverlening en zorg komt franchise als bedrijfsvorm veel voor.
Het ingediende wetsvoorstel heeft als doel een gezondere machtsbalans bij de ruim 30.000 bedrijven in deze sector. Er komt meer transparantie bij het sluiten van de franchiseovereenkomst en franchisenemers worden beter geïnformeerd over ontwikkelingen rondom de franchiseformule. Daarnaast komt er meer zeggenschap voor franchisenemers, omdat instemming van de meerderheid nodig is. Nieuw in het wetsvoorstel is dat franchisegevers en -nemers samen moeten bepalen bij welke wijzigingen dit nodig is.
Staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) en minister Sander Dekker (voor Rechtsbescherming) hebben op 12 februari 2020 het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd. Hiermee geven zij invulling aan de afspraken uit het regeerakkoord om te komen tot wetgeving die de franchisenemer beter moet beschermen.
Denktank Coronacrisis komt met advies intelligent herstelbeleid
De Denktank Coronacrisis schetst in zijn advies aan het kabinet ‘contouren van een intelligent herstelbeleid’ hoe herstel van de economie en de werkgelegenheid met veerkracht van de samenleving op een evenwichtige manier gestalte kan krijgen. In het advies staan uitgangspunten voor een intelligent herstelbeleid, die zich richten op herstel van de economie en werkgelegenheid, maar ook op het overeind houden van maatschappelijke verworvenheden.
Kernelementen uit het
advies zijn (door HR-kios niet verder uitgewerkt):
- Investeer en geef steun en vertrouwen aan bedrijven, sectoren en kwetsbare groepen
- Werk samen in Europa aan het economisch herstel
- Anticipeer met onderwijs en scholing op nieuwe omstandigheden
- Laat geen generatie verloren gaan
- Aan de slag met de nieuwe agenda voor de arbeidsmarkt en sociale zekerheid
- Zorg voor (nieuwe) kwetsbare groepen
- Continueer waardering van publieke dienstverlening
- Geef ruimte aan maatwerk
- Zorg dat er een aanvalsplan komt voor de nieuwe pandemie
Nieuwe Wet franchise per 1 januari 2021
De nieuwe Wet franchise zal waarschijnlijk op 1 januari 2021 van kracht zijn. Voor franchisegevers is het dus noodzakelijk om ruim voor die tijd te beoordelen of hun lopende franchiseovereenkomsten wel aan deze wet voldoen. Om dit proces gemakkelijk te maken, introduceert Flynth de
Wet franchise quickscan. De nieuwe tool beoordeelt lopende franchiseovereenkomsten.
Als de Wet franchise definitief in werking is getreden, zal deze wet direct gelden voor alle franchiseovereenkomsten die na 1 januari 2021 worden gesloten. Bestaande franchiseovereenkomsten zullen indien nodig aangepast moeten worden. Voor sommige verplichtingen (zoals goodwill, het concurrentiebeding en het doorvoeren van wijzigingen) geldt dat die uiterlijk per januari 2023 in lijn moeten zijn gebracht met de Wet Franchise.
Kabinet deelt analyse WRR en Commissie-Borstlap
Zowel de Wetenschappelijk Raad voor Regeringsbeleid (
WRR) als de commissie-Regulering van Werk zijn begin dit jaar met zwaarwegende rapporten over de toekomst van de arbeidsmarkt gekomen. Het kabinet deelt de hoofdlijnen van de analyse van beide rapporten. Ook voelt het kabinet zich door de rapporten ondersteund in de ingeslagen richting deze kabinetsperiode.
Ondanks de lage werkloosheid en de hoge arbeidsparticipatie die Nederland had voor de uitbraak van de coronacrisis, was het ook duidelijk dat er dingen niet goed gaan op de arbeidsmarkt, zoals het grote verschil tussen vast- en vormen van flexibel werk. Het kabinet wilde daarnaast weten of de manier waarop onze arbeidsmarkt en de sociale zekerheid ingericht is, volstaat in de toekomst.
Het kabinet treft in de komende maanden voorbereidingen zodat een nieuw kabinet de aanbevelingen verder ter hand kan nemen. Dat schrijven minister Koolmees en staatssecretaris Van ‘t Wout van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op
11 november 2020 aan de Tweede Kamer.
