De betekenis van de lumpsum op de werkvloer – de harde euro’s

Opinie  |  vr 18 sep 2020  |  Bron: Gommer&Partners  |  Auteur: Theo Gommer  |  Trefwoorden: Lumpsum, Pensioenakkoord, Raad van State, Pensioenkapitaal, Pensioendatum

Het PensioenAkkoord lijkt voor velen een ‘ver van het bed-show’. Discussies over indexeren, rekenrentes en andere technische details zijn immers niet echt populair. Dat komt met name omdat de praktische uitwerking van die details niet heel concreet is.
Interessanter is het deel over de ‘harde euro’s’. Ook daarin voorziet het PensioenAkkoord.

10% van je pensioenkapitaal ineens opnemen

Zoals het PensioenAkkoord er nu voor ligt, zal de mogelijkheid bestaan om een bedrag van maximaal 10%, een eenmalige lumpsum dus, van het pensioenkapitaal in één keer op te nemen. Er gelden dan wel drie voorwaarden:
De lumpsum mag slechts één keer en in één keer worden opgenomen
De mogelijkheid bestaat enkel op het moment van de pensioendatum
De lumpsum mag niet opgenomen worden in combinatie met de hoog/laag-constructie
Zoals gezegd, dit betoog gaat niet over de technische details van pensioen. Wél willen we onze visie delen over wat met de lumpsum allemaal mogelijk zou kunnen zijn. Daarbij geldt: wat je met pensioen(kapitaal) kan doen, is van invloed op de werkvloer(!).

Advies Raad van State

Eerst kort wat over de stand van zaken in het wetgevingsproces. Op 3 september 2020 werd het advies van de Raad van State gepubliceerd (dat is een onafhankelijke adviseur van de regering en het parlement). Het advies klinkt positief en luidt dat met de lumpsum het pensioen beter kan worden afgestemd op de persoonlijke leefsituatie en bestedingsbehoefte. Wel voegt zij daar aan toe, dat de eis de lumpsum enkel op de pensioendatum te kunnen incasseren, eigenlijk te strikt is.

In een eerder artikel "De Pensioen-lumpsum van 10% komt er aan" schreven wij ook over deze strikte eis en pleitten voor meer flexibiliteit. Als je meer mogelijkheden krijgt om een deel van het pensioenkapitaal zelf rechtstreeks te benutten, dan wordt flexibiliteit ten aanzien van (eerder) (door)werken in deeltijd mogelijk.

10% van het pensioenkapitaal, hoeveel is dat?

Laten we eens kijken naar een ‘gemiddeld’ pensioenkapitaal (dat is het vermogen waarmee de pensioenuitkeringen worden aangekocht bij een pensioenfonds of verzekeraar).

In december 2019 schreven wij dat een gemiddeld ouderdomspensioen jaarlijks € 10.800,- bruto bedraagt. Destijds correspondeerde daar een pensioenkapitaal van € 155.000,- mee. De regeling van 10% lumpsum opnemen, komt gemiddeld dan uit op een bedrag van € 15.500,-.

Wat is de impact van de lumpsum voor (op) de werkvloer?

De lumpsum zal het voor met name de oudere werknemers mogelijk maken om eerder in deeltijd te gaan werken. Een eventuele inkomensval kan (gedeeltelijk) worden opgevangen met de lumpsum die op de pensioendatum wordt ontvangen. Op de werkvloer zullen werkgever en werknemer met elkaar kunnen overleggen om eventuele wensen nader uit te werken.

Zélf pleiten wij ervoor dat de lumpsum ook vóór de pensioendatum mogelijk moet zijn. Waarom bijvoorbeeld? Het antwoord is heel simpel: financiële zelfbeschikking en inrichten van de persoonlijke leefsituatie. Wij zijn van mening dat de persoonlijke leefsituatie onlosmakelijk verbonden is met het arbeidsleven.

We gaan nog even uit van de situatie van Jan Modaal. Jan is 64 jaar en verdient het gemiddelde jaarlijkse brutosalaris van € 36.500,- op basis van zijn fulltime dienstverband. Stel dat hij op 68-jarige leeftijd pensioneert, maar liever nu al één dag minder in de week gaat werken, dan zou zijn bruto jaarsalaris dalen tot € 29.200,-. Dat is een jaarlijks verschil van € 7.300,-.

Als nu de mogelijkheid bestond om 10% lumpsum op te nemen vóór de pensioendatum – dus wanneer jan 64 is – dan zou bijvoorbeeld de € 15.500,- uitgesmeerd kunnen worden over vier jaren. Daarmee is de inkomensval jaarlijks slechts € 3.425,- bruto.

Ook zou een mogelijkheid kunnen zijn om extra op de hypotheek af te lossen, om doorlopende kosten te drukken. Óf, wanneer de financiën prima op orde zijn, een reis te maken of iets anders leuks te doen.

Wij vinden overigens dat Jan zeker op zijn 64ste al heel goed zelf kan bepalen hoe hij met geld om moet gaan. Ook zouden Jan en zijn werkgever meer in staat gesteld moeten worden om dergelijke plannen in de jaren voorafgaand de reguliere pensioendatum uit te voeren.

Wordt vervolgd
Het advies van de Raad van State zal door de regering worden bestudeerd. Het is goed om te zien dat de lumpsum op de agenda staat en dat op wetgevingsniveau actief wordt nagedacht over de vorm waarin het opnemen van pensioenkapitaal mogelijk moet zijn. Het vervolg zal zijn dat (ook) werkgevers en werknemers concrete plannen over concreet kapitaal kunnen uitwerken.

mr. M.K.A. van Slagmaat & mr. J.T. Gommer MPLA CCFP