De start van een loopbaan binnen de Zorg - in de vorige eeuw - heeft mij (Jan Hendriks) heel veel gebracht en opgeleverd. Het beroep van verpleegkundige in eerste termijn en de specialisatie tot operatieassistent - kundig in operatieve zorg en technieken - in tweede termijn hebben mij blijvend gevormd tot zorgprofessional. Al in de opleiding en ook tijdens de verdere vorming in de beroeps- en werkpraktijk ontstond een toenemende interesse in het vraagstuk over de 'mens' achter de zorgprofessional. Eerst vanuit een opleidingsperspectief hetgeen me deed belanden in de positie van hoofd Opleidingen in een topklinisch opleidingsziekenhuis. Daarna vanuit een werkgeversperspectief toen ik werd gelanceerd tot directeur P&O met een regionaliseringsopgave als extra context. Met een afdeling P&O die daarna mee moest in de systeemtaal als afdeling HR. Het ziekenhuis werd een groeiend zorgbedrijf op weg naar 6000 medewerkers.
De wereld van HR als organisatiesysteem werd een onvermijdelijk terrein hoe goed ik ook mijn best deed om mijn roots - de zorgprofessional - als vertrekpunt vast te houden. Bij alles wat ik als HR-directeur geacht werd aan mens en organisatievraagstukken op te pakken, aan te pakken en vooral ook op door te pakken werd ik geconfronteerd met HR als systeem en systeemtaal. Nog niet goed wetende dat ik daarmee vooral ook aan het weg bewegen was van goede zorg.
Want goede zorg is onlosmakelijk verbonden met een zorgprofessional die in zijn kracht staat. HR ging over human resources (gelijk oliebronnen) en tot op de dag van vandaag gelooft men nog steeds heel vaak dat de mens achter de zorgprofessionals vanuit een resource benadering bezien moet worden. Al heel vlug bemerkte ik dat HR niet staat voor human resources maar dat HR staat voor 'Menskracht'. En dat het draait om zorgprofessionals in hun 'menskracht' te zetten en te behouden. Met een HR-functie die bijdraagt aan dynamiseren van menskracht, die zorgt voor de ontwikkeling van deze menskracht en die bijdraagt aan de veerkracht en vitaliteit als onderdeel deze menskracht.
Zijn we er met elkaar dan toch ingetuind, hebben we met elkaar de regie over onze menskracht afgegeven en is het systeem leidend geworden over onze menskracht.
Zorgorganisaties die besluiten nemen over zorgprofessionals, leidinggevenden die zorgdragen voor zorgprofessionals binnen systeemkaders en zorgprofessionals die zorgen dat ze gehoorzamen aan de kaders van het systeem en hun inspraak en zeggenschap hebben afgegeven aan het systeem.
HR gaat over menskracht. En HR is dus van iedereen en ja, dus ook een verantwoordelijkheid van iedereen. Zorgprofessionals zijn zelf verantwoordelijk voor het zorgvuldig beheer en onderhoud van menskracht, hun inzet, het ontwikkelen en de juiste dosering van geven en nemen. Dat noem ik goed werknemerschap maar daar hebben we het in zijn geheel niet over. Het gaat over goed werkgeverschap en goed werkgeverschap en nog eens goed werkgeverschap. Ja, we zijn er ingetuind en hebben collectief de mens(kracht) achter de zorgprofessional uit het oog verloren, ongebreidelde inzetbaarheid toegestaan, het onderhoud verwaarloosd en het gevoel voor de juiste balans samen verloren.
HR staat voor menskracht en de stafafdeling (met welke naam dan ook) die daarin een ondersteunende bijdrage in levert staat voor een grote opgave en gaat een enorme transitieperiode tegemoet. Waarin HR blijvend transformeert naar HD - Human Development - en waarbij het weer gaat om het optimaliseren van de menskracht en daarmee de mens achter de zorgprofessional als de 'witte motor' van zorgsysteem. Met een HR-functie (als onderdeel van het systeem) juist in dienst van deze menskracht.
Er tekenen zich een aantal grotere transitiegebieden af: wendbaarheid van HR (lees duurzaam vitaal en flexibel inzetbare menskracht), ontwikkelbaarheid van HR (lees praktijkgestuurd opleiden, leren en ontwikkelen van menskracht) en de weerbaarheid van HR (lees vitaliteit en veerkracht van menskracht). Het 'Nieuwe HR' komt er aan, HR gaat over Menskracht en de HR-functie transformeert blijvend naar HD-functie. Met als opgave het vergroten van menskracht en daarmee de mensgerichtheid in het zorgsysteem. En van daaruit meer mensgerichte zorg door zorgprofessionals in hun kracht. De dialoog is gestart over de transitie van HR naar HD met de Zorg als praktijkcontext. Wij nodigen u uit, samen op zoek naar het 'Nieuwe HR'
Expeditie: Nieuwe HR'
Anders kijken, anders denken en anders doen met veerkracht
In 2020/2021 hebben we gewerkt aan de ontwikkeling van een visiedocument Verpleegkundige IC-Zorg 2030 binnen de afdeling IC van RadboudUMC. Een inspirerende reis waarin onder regie van de verpleegkundigen zelf een ontwerp werd gemaakt van de nieuwe werkelijkheid van verpleegkundige IC-Zorg langs een 8-tal visielijnen. Het visiedocument is veelvuldig gedeeld en besproken waarbij als centrale thema steeds weer naar voren kwam dat dit een ontwerp van de verpleegkundigen en collegae (zorg)medewerkers zelf is geworden.
Inspraak en zeggenschap van verpleegkundigen en verzorgenden begint bij het zelf zien van de koers en richting waarin de beroeps- en werkpraktijk naar toe beweegt. En waarbij de nieuwe werkelijkheid een uitkomst is van de gezamenlijke zoektocht naar toekomstbeelden. En met een visiedocument begint de reis van meedenken, meepraten en meebeslissen pas echt. Want dat komt het erop aan hoe de inspraak en zeggenschap gaat bijdragen aan het realiseren van de nieuwe werkelijkheid. Tonen we samen echt eigenaarschap als verpleegkundigen en verzorgenden. En vragen we het systeem om faciliterend en dienend te zijn in plaats van sturend en inperkend.
Verpleegkundigen en verzorgenden kunnen echt zelf richting geven aan hun toekomst, en daarmee ook aan de toekomst van zorg ten faveure van de zorgvrager. Verpleegkundigen en verzorgenden kunnen gezondheidskwaliteit, levenskwaliteit en menszijn kwaliteit combineren als geen ander waardoor de zorg een extra dimensie krijgt die ertoe doet en waarmee het verschil kan worden gemaakt. Alsof er een 'witte motor' aan staat.
Waar inspraak en zeggenschap zoal niet toe kan leiden. De moeite waard in deze complexere tijden om de kans waar te nemen om samen richting te gaan geven aan de inhoud van inspraak en zeggenschap waarbij vitaliteit en veerkracht onlosmakelijk verbonden zijn.
In de factsheet schetsen we nog een beetje beter de kansen en mogelijkheden van dit unieke traject voor verpleegkundigen en verzorgenden. Neem gerust een kijkje in de keuken van Zeggenschap met Veerkracht (https://ascie.nl).
Samen werken, samen ontwikkelen en samen realiseren.
Inspraak en zeggenschap staat niet los van elkaar. Sterker nog er is sprake van een onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn waarbij vitaliteit en veerkracht op de achtergrond bepalend zijn voor de zeggenkracht van een verpleegkundige en/of verzorgende.
We zijn er eens stevig voor gaan zitten hoe we dit beleidsthema ook kunnen benaderen vanuit menskracht en hoe jezelf en van daaruit ook de ander in zijn of haar kracht te zetten. Menskracht gaat over veel meer zaken, maar de relaties zijn merkbaar en meetbaar aanwezig.
Inspraak en zeggenschap gaat eigenlijk over mensinnovaties waarbij de verpleegkundigen en verzorgenden de route naar hun innerlijke kracht weten te vinden. Om van daaruit deze 'witte motor' als krachtbron te kunnen gebruiken en in te zetten om zo de professionele invloed op het zorglandschap weer in balans terug te krijgen. En waarbij het 'systeem' dienstbaar en faciliterend is aan de werk- en beroepspraktijk van de velen verpleegkundigen en verzorgenden.
Een hoofdlijnen projectplan maken is op zichzelf geen al te moeilijke opgave. Maar een projectplan met actielijnen die elkaar samenhangend versterken is een echte opgave.
Daarbij horen de opvattingen van verpleegkundigen en verzorgenden volledig en volwaardig in meegenomen te worden.
De denkkracht van verpleegkundigen en verzorgenden wordt vaak onderschat en vooral niet altijd gezien en gehoord. Daar ligt mogelijk ook een aandachtspunt van de verpleegkundigen en verzorgenden zelf. Inspraak en Zeggenschap is niet van iemand anders, maar van jezelf. Het vraagt eigenaarschap en een gezonde dosis durf, lef en moed om te gaan staan voor je huidige alsook je toekomstige werk- en beroepspraktijk.
Een samenvatting van deze aanpak kun je ontvangen via onderstaande link. Wordt vervolgd de plannen worden binnenkort (na afronding van de subsidieaanvragen) openbaar gemaakt. Wil je mee doen en het hoofdlijnenplan gebruiken voor je eigen aanvraag dan weten we elkaar vast en zeker te vinden.
INSPRAAK en ZEGGENSCHAP in ACTIE
Versterking van vitaliteit en met veerkracht klaar voor de nieuwe werkelijkheid
Werken in de Zorg is inmiddels meer dan een gemiddelde opgave voor zorgprofessionals geworden. De uitdagingen zijn velerlei en maken dat het werken in de zorg steeds meer het belang van inspraak en zeggenschap van betrokken zorgprofessionals zichtbaar maakt.
De uitdagingen zijn tevens unieke kansen en mogelijkheden om anders naar het verpleegkundige en ook naar het zorgkundige beroepsdomein te gaan kijken, anders te gaan denken en anders te gaan doen.
Hadden de vraagstukken rond de werk- en beroepspraktijk van de Verpleegkundige en Zorgkundige eerst nog prioriteit, inmiddels is er sprake van urgente vraagstukken en als we te lang wachten dan is de kans groot dat we belanden in de wereld van crisisvraagstukken.
Al vele jaren is gebleken dat als de inspraak en zeggenschap van de zorgprofessional leidend wordt gemaakt, er altijd weer oplossingen komen voor onoplosbaar gebleken vraagstukken binnen de beroeps- en werkpraktijken in het toch wel stormachtige Zorglandschap van nu, straks en later.
Met inspraak en zeggenschap op zoek naar een nieuwe werkelijkheid, dat is de echte uitdaging.
We hebben samen met Tremonte (https://tremonte.nl/) experts en de AscieGroup (https://ascie.nl/) experts een op hoofdlijnen ontwikkelingsproject voorbereid voor zorgorganisaties die met inspraak en zeggenschap willen gaan werken aan deze (grotere) opgaven. Contact ons gerust voor informatie, we delen het graag.
En de Subsidieregeling kan hierbij mogelijk uitkomst bieden.
Zorg met ‘Menskracht’ in beweging
Steeds meer groeit het inzicht dat zorgprofessionals die in hun kracht staan in staat zijn de beste zorg met oog voor welzijn en echte aandacht te leveren. Het verder optimaliseren van deze menskracht is de HR-opgave van elke zorgorganisatie. HR is menskracht en HR is daarmee hr van iedereen.
Veel zorgorganisaties worstelen met de transitie van de huidige systeemgerichte aanpak naar mensgericht organiseren. Waarbij de mens achter de professional in alles voorop staat. En waarbij de aanwezige werksystemen dienstbaar en faciliterend zijn en daarmee mensgericht bijdragen.
Vandaag gingen we op pad met de bestuurders van een VVT-organisatie en trekkers van HR om vanuit samenhang naar de HR-functie op weg naar 2030 te kijken.
De HR-functie in termen van HR-visie, HR-strategie, HR-beleidsthema’s, HR-actieplan (dienstverlening v/d afdeling HR) en de HR-Governance kwam in een inspirerende HR-dialoog aan bod.
In een open dialoog ontstond een HR-visie in wording. Waarbij gemotiveerd nu ook aandacht voor goed werknemerschap een plaats kreeg. En ineens werd meetbaar en merkbaar hoe men menskracht (HR) binnen de VVT-organisatie optimaal tot zijn recht wil laten komen.
De kunst van kiezen en HR-keuzes durven maken is en blijft een bestuurlijke kwaliteit. Organisaties die durf, lef en moed tonen in HR-prioritering (strategie) maken het verschil.
En zo werden HR-speerpunten de motor voor menskracht in ontwikkeling.
En dan krijgt de HR-functie nog meer handen en voeten door passende beleidsthema’s op te pakken, aan te pakken en samen op door te pakken. Beleidsthema’s die dan in lijn met de HR-speerpunten en de HR-visie een uitwerking krijgen.
Wat dan nog rest is het invulling geven aan de HR governance waarbij de HR-portefeuille, HR-voortrekkers, HR-trekkers en HR-ondersteuners (stafafdeling HR) als rollen in samenspraak belegd worden. Met de OR en de RvT goed in het vizier en ook de vakgroep MGZ (Behandelcentrum) niet uit het oog verloren.
Met de evaluatie als slotstuk waarbij effectmeting met een meetbare en merkbare benadering en aanpak rond de vragen:
1. werkt de HR-functie binnen de VVT-organisatie zoals gewenst en
2. draagt de HR-functie bij aan het realiseren van de VVT opgave(n) in het bijzonder de gewenste zorg.
HR-visie-ontwikkeling is en blijft een van de speerpunten van onze HR-dienstverlening. Het organiseren van een werkende HR-functie met impact als beoogd resultaat en opbrengst.
Het was een inspirerende ontmoeting in de VVT, nu nog de handen op elkaar krijgen voor HR-succes in de werk- en beroepspraktijk van de VVT.
Oppakken, aanpakken en doorpakken met Menskracht, werkvreugde verzekerd, de professionals zullen je dankbaar zijn en zorgvragers het waarderen.
