Externe commentaren en gevolgen (DBA)

Inhoud

1. Experts adviseren om ZZP-relaties te beëindigen
2. Wet DBA en de WNT: directe consequenties voor interim bestuurders?
3. Belastingdienst en Staatssecretaris op één DBA-lijn?
4. Voorlichting Belastingdienst over vervanger VAR schiet tekort
5. ZZP-ers voorzien minder werk door nieuwe wetgeving
6. Stichting ZZP Nederland opent Meldpunt VAR-DBA
7. Kabinet pest ZZP-ers met modelcontracten
8. Wet DBA heeft nu al gefaald
9. Wet DBA als politiek spel
10. Inhuur ZZP-ers staat ernstig onder druk
11. Sinds Wet DBA nauwelijks nog modelcontracten
12. Omroepen protesteren tegen wet DBA
13. Belangrijkste reden dat de Wet DBA niet werkt
14. Nog een meldpunt wet DBA
15. Hoogopgeleide ZZP-ers massaal getroffen door Wet DBA
16. FNV wil Wet DBA versoepelen
17. Zet wet DBA twee jaar in de ijskast
18. Zware kritiek Commissie Boot
19. Discussie over wet DBA gaat verder
20. Uitweg impasse Wet DBA geeft ZZP-markt rust
21. 46.000 ZZP-ers raakten in 2016 opdrachten kwijt door Wet DBA
22. Nieuwe wet kost 122.000 ZZP-ers omzet
23. Tien mogelijke aanpassingen in de Wet DBA
24. Ondernemersovereenkomst maakt einde aan onzekerheid door Wet DBA
25. ZZP-ers willen een nieuwe rechtsvorm
26. Uitstel handhaving Wet DBA heeft ZZP-ers niets gebracht
27. Wob-verzoek Wet DBA-Wet IB 2001
28. Antwoord op Wob-verzoek Wet DBA-Wet IB 2001
29. Forse naheffingsaanslag loonbelasting voor ‘freelancers’
30. ZZP-er keurt opdrachtgeversverklaring af
31. Enthousiasme voor opdrachtgeversverklaring is ver te zoeken

---

Experts adviseren om ZZP-relaties te beëindigen

Ruim 70% van de ondernemingen voorziet een hoger risico op boetes en naheffingen bij ZPP-inhuur. Dat blijkt uit een peiling door TNS-Nipo, uitgevoerd in opdracht van uitzenders Randstad, Tempo-Team en Yacht. Dit onderzoek sluit aan op het bevindingen van INDICIA-Timeflex.

"'Bedrijven dumpen massaal ZZP"-ers", meldde INDICIA-Timeflex in haar persbericht van 12 april. "Wij merken dat bedrijven momenteel op grote schaal afscheid nemen van ZZP-ers en freelancers" en "Bedrijven hebben weinig vertrouwen in de nieuwe wet en zoeken daarom massaal naar alternatieven met meer zekerheid, zoals detachering en payrolling." (Bron: Znieuws, 13 apr. 2016)

Wet DBA en de WNT: directe consequenties voor interim bestuurders?

Ten aanzien van veel interim bestuurders was het tot 1 mei 2016 niet noodzakelijk loonheffingen in te houden en af te dragen omdat zij vrijwarende VAR-verklaringen overlegden. Nu op grond van de Wet DBA (Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) de VAR is vervallen, dienen instellingen (opnieuw) te toetsen of de arbeidsrelatie met de interim bestuurder kwalificeert als een dienstbetrekking. Als dat het geval is, bestaat inhoudingsplicht voor de loonheffingen en dient bekeken te worden of dit – op grond van de WNT (Wet normering topinkomens) – moet leiden tot een beperking van de bezoldiging. De WNT kent namelijk voor interim bestuurders een hoger bezoldigingsmaximum dan voor bestuurders in dienstbetrekking. Het voorgaande betreft niet alleen interim bestuurders, maar voor alle interim-topfunctionarissen. (Bron: PwC, 3 mei 2016)

Belastingdienst en Staatssecretaris op één DBA-lijn?

Nee, de Belastingdienst en de staatssecretaris hanteren verschillende criteria rond de (schijn)zelfstandigheid van het tijdelijk inhuren van een invaller:

• Belastingdienst: er is automatisch sprake is van een dienstbetrekking indien een nieuwe kracht hetzelfde werk doet als anderen in loondienst, bijvoorbeeld bij vervanging voor zwangerschap, ziekte of overbrugging. Dit zou kunnen betekenen dat opdrachtgevers geen zelfstandigen kunnen inhuren voor tijdelijke vervanging van een werknemer.
• Staatssecretaris Wiebes: als een invaller hetzelfde werk doet op dezelfde wijze en onder dezelfde voorwaarden en omstandigheden als de persoon in loondienst die wordt vervangen, is sprake van een dienstbetrekking. Doet de invaller hetzelfde werk maar verschillen de voorwaarden en omstandigheden ten opzichte van degene die in dienstbetrekking werkte, dan kan de invaller wel degelijk buiten dienstbetrekking werken. (Bron: HR-Kiosk, e.a.)

Voorlichting Belastingdienst over vervanger VAR schiet tekort

De voorlichting van de Belastingdienst over de nieuwe wet op de modelovereenkomsten schiet op essentiële punten tekort. ZZP-ers worden daarvan de dupe, omdat veel (bouw)bedrijven hen niet langer durven in te huren. Dat schrijft Zelfstandigen Bouw, de belangenbehartiger van ZZP-ers in de bouw, in een brief (23 mei 2016) aan staatssecretaris Wiebes van Financiën.

Opdrachtgevers weten niet goed waar zij aan toe zijn met de Wet DBA. Zij mogen bijvoorbeeld een ingehuurde ZZP-er wel instructies geven, maar er mag geen gezagsverhouding bestaan. Want dan beoordeelt de Belastingdienst de werkrelatie als een dienstverband en moet loonheffing worden betaald. Maar opdrachtgevers krijgen van de Belastingdienst geen duidelijk antwoord op de vraag waar het geven van instructies ophoudt en een gezagsverhouding begint.

ZZP-ers voorzien minder werk door nieuwe wetgeving

Circa 88 procent van de ZZP-ers denkt dat het door de nieuwe wetgeving moeilijker wordt om nieuwe opdrachten te krijgen. Onderzoeksbureau TNS-Nipo, in opdracht van uitzendbureaus Randstad, Tempo-Team en Yacht, peilde de stemming onder bijna zeshonderd ZZP-ers en ruim vierhonderd organisaties die met zelfstandigen werken.
Ruim 70 procent van ondernemingen voorziet om deze reden een hoger risico op boetes en naheffingen bij het inhuren van ZZP-ers. 67 procent van de bedrijven verwacht bovendien extern advies nodig te hebben om de nieuwe wetgeving te doorgronden. (Bron: Nu, 1 jun. 2016)

Stichting ZZP Nederland opent Meldpunt VAR-DBA

Er verschijnen nog steeds berichten in de media over bedrijven, die angst hebben om ZZP-ers in te huren. Stichting ZZP Nederland wil de feiten op tafel hebben en opent een Meldpunt VAR-DBA om de knelpunten in kaart te brengen. Daarna zal staatssecretaris Wiebes met de knelpunten worden geconfronteerd. 'Wij hebben vastgesteld, dat de voorlichting van de Belastingdienst meer vragen oproept dan zekerheden verschaft en daar is de staatssecretaris verantwoordelijk voor', zegt voorzitter Maarten Post. (Bron: Stichting ZZP Nederland, 1 jun. 2016)

Een ander meldpunt is die van NOAB (Nederlandse Orde van Administratie- en Belastingdeskundigen).

Kabinet pest ZZP-ers met modelcontracten

Volgens een evaluatie van de eerste twee maanden van de nieuwe Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties door Randstad zullen er uiteindelijk minder ZZP-ers overblijven. Volgens Randstad voldoet de gemiddelde ZZP-er die nu nog met een VAR-verklaring werkt in 95 procent van de gevallen niet aan de nieuwe regels. Zij kunnen niet voor hun opdrachtgever blijven werken. Ze hebben hun administratie niet op orde en zijn bijvoorbeeld niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.

Een ander punt is dat de ZZP-er met elke opdrachtgever een overeenkomst moet afsluiten, die ook nog eens per sector verschilt. Dat leidt tot de nodige frustratie onder zelfstandigen en in ieder geval veel bureaucratie.

Een oplossing zou zijn om ZZP-ers als werknemer aan te stellen. Maar dan moeten de arbeidsvoorwaarden worden versoepeld. Minister Asscher gaf in 2015 een aanzet door de verplichte loondoorbetaling bij ziekte voor kleine ondernemers te verkorten naar één jaar maar dat is voor de werkgevers verre van genoeg. Laat het kabinet dit na, dan zullen vele ZZP-ers in de bijstand komen, wat de overheid veel geld kost en zorgt voor ongunstige statistieken. (Bron: Z24 en Randstad, juli 2016)

Wet DBA heeft nu al gefaald

Het merendeel van de ZZP-ers vindt het doodeng: beginnen met de nieuwe modelcontracten de Wet DBA. 'De introductie van de Wet DBA heeft nu al gefaald.' We zijn nu tien weken verder sinds de introductie van de Wet DBA. Het merendeel van de ZZP-ers weet er ondertussen heus wel van. Maar daadwerkelijk aan de slag met de modelcontracten? ZZP-ers vinden het doodeng. Bang om niet door de toetsing te komen, zo zegt MKB belangen.

De belangenpartij voor ondernemers nam de stand van zaken met de modelcontracten onder de loep. Uit onderzoek onder 2000 opdrachtgevers en ZZP-ers blijkt dat 94 procent van de deelnemende ZZP-ers gebruikmaakte van de VAR (Verklaring arbeidsrelatie). Maar liefst 85 procent stelt het werken met een modelovereenkomst uit. (Bron: PW De Gids, 2 aug. 2016)

HR-kiosk heeft de afgelopen 2 jaar hier al veel opiniestukken aan geweid. De DBA is niet meer dan gewoon een bevestiging van de wet van 1953 over de verzekeringsplicht, waarbij vanaf 2005 de Belastingdienst, die de controle op dit punt van het UWV zou overnemen, heeft gefaald. Zie o.a. van gedogen naar onvermogen.

Wet DBA als politiek spel

Er is veel gezegd en geschreven over de Wet DBA, maar de onduidelijkheid neemt niet af voor de werkgevers. Pim van Rijswijk, directeur van VRB Adviesgroep, denkt dat dit de bedoeling is geweest van de wetgever. ‘Op deze manier heeft de VVD (of was het de PvdA of beide) bereikt wat ze willen, namelijk 500.000 mensen die door de achterdeur afvloeien.’

Van Rijswijk ziet dat opdrachtgevers, evenals een kat in het nauw, rare sprongen maakt. ‘Iedereen houdt de relaties onder de loep en vaak wordt er geconstateerd dat er sprake is van constructies die zijn opgetuigd om bepaalde voordelen te genieten. Men wil nu niet het risico lopen dat achteraf door de fiscus te worden neergesabeld, dus zoekt men naar oplossingen. Dat is eigenlijk de crux waar heel bedrijven, grote en kleine, zich bewust van worden. Grote bedrijven maken geen gebruik meer van ZZP-ers, maar dat zie je nu ook bij kleinere bedrijven. Die bewustwording zal ook na de zomer toenemen. Van de miljoen ZZP-ers is toch verwachting de helft echte ZZP-ers zijn. Over de rest, met de kennis van nu, wordt er toch gezegd: ‘Sorry, met jullie gaan we niet verder.’ Dat is nogal wat. (Bron: CM, 30 aug. 2016)

Inhuur ZZP-ers staat ernstig onder druk

Het CDA wil duidelijkheid van staatssecretaris Wiebes over de nieuwe ZZP-modelovereenkomsten. Tot nu toe heeft de Belastingdienst maar 17 procent van de overeenkomsten goedgekeurd.

ZZP-ers moeten met elke opdrachtgever een door de fiscus goedgekeurde overeenkomst hebben om duidelijkheid te krijgen over de arbeidsrelatie. Dat heeft grote gevolgen, zegt Pieter Omtzigt van het CDA. 'Het lijkt erop dat er grote onzekerheid gaat uitbreken en wij krijgen signalen dat bedrijven op het punt staan om de inhuur van ZZP-ers heel sterk terug te schalen.'

Omtzigt wil daarom snel duidelijkheid van Wiebes. 'De staatssecretaris lijkt het huidige overgangsjaar niet optimaal te gebruiken om modelovereenkomsten goed te keuren. Hij moet heel snel aangeven wat de voorwaarden zijn waaronder hij wél goedkeurt.' Ook D66 wil dat de staatssecretaris uitleg geeft. Zie bijgaand de Kamervragen die Pieter Omtzigt op 30 augustus 2016 stelde.

Sinds Wet DBA nauwelijks nog modelcontracten

Opdrachtgevers blijken nauwelijks nog (10%) te werken met modelovereenkomsten. Zij vinden onduidelijk welke modellen precies van toepassing voor hen zijn. Vaak vinden ze het ook niet nodig omdat ze met ZZP-ers voor lossenopdrachten werken. (Bron: ABU, 16 sep. 2016)

Omroepen protesteren tegen wet DBA

Na maanden van overleg tussen de organisaties en de Belastingdienst is er geen overeenkomst bereikt over de werkwijze, staat in de brief gericht aan staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën. En dat zorgt voor een nijpend probleem, meldt Villamedia.

Het ministerie van Financiën laat weten dat het voor de meeste ZZP-ers, ook bij de publieke omroep, zonneklaar is dat het om echte ondernemers en ZZP-ers gaat. In sommige gevallen is de manier van werken de afgelopen jaren echter erg op een dienstbetrekking gaan lijken. “De Belastingdienst kan hen op basis van de wet niet tot ondernemer verklaren”, aldus een woordvoerder van staatssecretaris Wiebes. (Bron: Nu, 8 okt. 2016)

Belangrijkste reden dat de Wet DBA niet werkt

ZZP-ers, opdrachtgevers en belangenorganisaties duikelen over elkaar heen om in de media moord en brand te schreeuwen over de nieuwe Wet DBA en de modelovereenkomsten. Alomvattende kreet: de wet belemmert ZZP-ers en opdrachtgevers in het ondernemerschap. Dé reden dat de Wet DBA niet gaat werken is dat de verantwoordelijkheid van de beoordeling van de arbeidsrelatie voortaan bij de ZZP-er en opdrachtgever ligt. Dat is een te ingewikkelde taak die zorgt voor onzekerheid.

'Met de Wet DBA worden ZZP-ers en opdrachtgevers belast met iets verdomd moeilijks. Zij moeten zelf beoordelen of de samenwerking voldoet aan de regels van de fiscus. Het is natuurlijk de bedoeling dat de modelovereenkomsten helder uiteenzetten wat die regels zijn. Helaas is dat niet zo. Ook in de modelovereenkomsten blijkt het verschil tussen een werknemer en een ZZP-er lang niet altijd even duidelijk.

Grootste crux is de term gezagsverhouding. Dit is een belangrijk criterium om vast te stellen of er sprake is van een dienstbetrekking of niet. Volgens de fiscus mag er geen gezagsverhouding bestaan tussen een opdrachtgever en een ZZP-er. Dit betekent dat een opdrachtgever niet de aard van de werkzaamheden mag bepalen en geen toezicht mag houden op die werkzaamheden. Een instructie die betrekking heeft op de opdracht mag natuurlijk wel. Maar waar eindigt het één en begint het ander? Dat is lang niet altijd even duidelijk. (Bron, meer en voorbeelden: Tentoo, oktober 2016 (blz 3)) 

Nog een meldpunt wet DBA

ONL voor Ondernemers en het CDA hebben geen vertrouwen in het door de Belastingdienst geopende meldpunt DBA (zie subrubriek: Meldpunt DBA). Zij hebben nu hun eigen meldpunt opgericht voor ondernemers die problemen ervaren met de wet DBA: Het Meldpunt Problemen Modelcontracten Zelfstandig Professionals. (Bron: Accountancy van Morgen, 25 okt. 2016)

Hoogopgeleide ZZP-ers massaal getroffen door Wet DBA

In de afgelopen maanden hebben veel zelfstandig professionals ervaren dat de Wet DBA het moeilijker maakt een opdracht te vinden. Eind april, bij de eerste meting van de Wet DBA Opiniemonitor, verwachtte 53 procent van de ZZP-ers dat het moeilijker zou worden een opdracht te vinden. Deze verwachting blijkt terecht: 74 procent van de ZZP-ers ondervindt momenteel dat het moeilijker is een opdracht te vinden. 38 procent van de ZZP-ers is concreet één of meerdere opdrachten misgelopen sinds de invoering van de wet. Deze cijfers houden verband met de hoeveelheid opdrachtgevers die het na de invoering van de wet moeilijker vindt ZZP-ers in te huren, namelijk 84 procent. Met name grote organisaties blijken huiverig.

ZZP-ers die op dit moment een opdracht hebben, lopen eveneens tegen problemen aan. Van hen geeft 44 procent aan zijn huidige opdracht niet te kunnen afronden of er wordt hen gevraagd via een andere constructie te werken. Opdrachtgevers wijzigen het inhuurbeleid, waarbij ZZP-ers te horen krijgen dat ze niet meer rechtstreeks ingehuurd worden. Een gedeelte van de opdrachtgevers (11%) heeft zelfs de drastische beslissing genomen geen enkele opdrachtovereenkomst met ZZP-ers te verlengen. (Bron: Flexnieuws, 2 nov. 2016)

FNV wil Wet DBA versoepelen

Vakbond FNV wil dat staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) de Wet DBA versoepelt. Te veel succesvolle ZZP-ers zijn de dupe van de wet.

In gesprek met het FD vertellen Mariëtte Patijn van FNV en Josien van Breda-Hoekstra (FNV Zelfstandigen) roepen beide FNV-bestuurder Wiebes op om de DBA aan te passen. Zij willen dat ZZP-ers met hogere uurtarieven en ZZP-ers die op projectbasis werken (met een begin en einde) geen modelovereenkomsten hoeven op te stellen. (Bron: ZZP Forum, 16 nov. 2016)

Zet wet DBA twee jaar in de ijskast

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland pleiten voor een ‘moratorium’* van twee jaar op de Wet Deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). De Belastingdienst zou in deze periode geen boetes of naheffingen moeten opleggen, terwijl sociale partners in de Sociaal-Economische Raad werken aan ‘een fundamentele oplossing voor de vraagstukken op de arbeidsmarkt’. (Bron: VNO-NCW, 18 nov. 2016)

* Volgens Wikipedia is een moratorium (afkomstig van het Latijnse morari, uitstellen) een rechtsmiddel, waarbij het crediteuren voor een bepaalde tijd onmogelijk wordt gemaakt om, ten behoeve van de betaling van schulden, zich te verhalen op het vermogen van de debiteur.

Zware kritiek Commissie Boot

Allereerst, wie is mijnheer Boot en wat komt hij en de zijnen doen? Prof. Mr. G.C. Boot - hoogleraar Arbeidsrecht Universiteit Leiden - is door staatssecretaris Wiebes op 7 april 2016 benoemd als voorzitter van de Commissie die ‘modelovereenkomsten’ voor ZZP-ers gaat beoordelen.

Volgens Boot zijn mensen op het verkeerde been gezet als ze een algemeen model hebben gebruikt. Bovendien is de Belastingdienst volgens de commissie niet consistent, de rechtsgelijkheid is niet gewaarborgd, men past het civiele toetsingskader niet goed toe, men is te streng, er is geen duidelijkheid over toetsing achteraf, geen eenduidig criterium voor toetsing overeenkomsten, de Wet DBA is ambivalent en voldoet niet aan de doelstellingen etc. etc. Met zulke conclusies begrijp ik eigenlijk niet dat men dan toch adviseert om door te gaan met het systeem van modelovereenkomsten.

Commentator fiscalist Boris Emmerig stelt als reactie op het voornoemde zou niet ook eens de vraag mogen worden gesteld of de Belastingdienst niet uitgaat van een verouderde opvatting van het arbeidsrecht (arbeid + loon + gezag = arbeidsovereenkomst) en of het niet juist de Belastingdienst is die moeite heeft met de hernieuwde kennismaking met het arbeidsrecht?'

(Bron en meer: ZiPconomie, 22 nov. 2016)

Discussie over wet DBA gaat verder

Is de wet DBA nog te redden? Volgens de commissie die de laatste maanden de wet evalueerde, is reparatie nog haalbaar via beperkte aanpassingen in de uitvoeringsregelingen van 1907.

Nadat staatssecretaris Wiebes van Financiën twee weken geleden de Wet DBA opschortte tot 2018 moest de onrust minder worden. Maar is dat ook gebeurd? Veel grote opdrachtgevers zijn nog even huiverig om zelfstandigen in te huren. Aangezien nog onduidelijk is hoe het nu verdergaat, wordt er onderhuids ook over uitstel van executie gesproken. Hoogleraar Gerrard Boot, leider van de commissie, meldt in FD echter dat de wet onrust heeft veroorzaakt, maar niet zomaar mag worden afgeschreven. (Bron en meer: Accountancyvanmorgen, 30 nov. 2016)

Uitweg impasse Wet DBA geeft ZZP-markt rust

De Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) haalde de eindstreep van 2016 niet. Na heel veel tumult in de media, de vele Kamervragen, de rondetafelgesprekken en de debatten in beide Kamers over de kwestie, moest staatssecretaris Wiebes van Financiën wel kleur bekennen. De Wet DBA werd in de ijskast gezet. Dit is eigenlijk wel bijzonder, omdat de Wet DBA niet meer is dan het schrappen van een paar fiscale wetsartikelen.

Hoe nu verder? De huidige onzekerheid kan en mag absoluut niet te lang voortduren. ZZP-ers moeten gewoon aan de slag kunnen als opdrachtnemer en doen waar ze goed in zijn. De Algemene Bond Uitzendondernemingen (ABU) heeft een aantal voorstellen bedacht om uit de huidige impasse te komen. Kort samengevat:

• Er moet een integrale visie op en hervorming van de arbeidsmarkt komen. Aparte maatregelen, het betere knip- en plakwerk, die alleen toezien op de regulering van flexibiliteit, zoals de Wet DBA en de Wet werk en zekerheid, bieden geen soelaas.
• Neem de diversiteit van arbeidsrelaties als uitgangspunt van het te maken beleid. Zet ‘de werkende’ centraal. Ongeacht de contractvorm. Dit betekent ook dat zelfstandigen een eigen plek in ons sociale (zekerheids)stelsel moeten krijgen. Dus niet de zelfstandige definiëren als een afwijking van een werknemer.
• Er moet een gelijk speelveld moet komen voor alle werkenden. Ongeacht het soort contract. Maak het aantrekkelijk voor werkgevers om arbeidsovereenkomsten aan te bieden. Doe dat door de concurrentie op basis van fiscale prikkels en sociale zekerheid weg te nemen. Hierbij denken wij bijvoorbeeld aan het verminderen van de duur van loondoorbetaling bij ziekte.
• Op korte termijn is het belangrijk dat het vertrouwen in de ZZP-markt wordt hersteld. Wij vinden het bieden van duidelijkheid hierbij erg belangrijk. Neem de modelovereenkomst en de (goede) wil van partijen als uitgangspunt. Laat de feitelijke situatie voorlopig buiten beschouwing.
• Hanteer een voor de ZZP-markt werkbare termijn van maximaal twee jaar, waarbinnen een zelfstandige aaneengesloten bij één opdrachtgever mag werken. Regel verder dat die termijn toeziet op de toekomst en voor de lopende én nieuwe contracten en per direct ingaat.
• Het nieuwe kabinet moet heel snel met voorstellen komen. Voorstellen die moeten dienen als opvolger van de Wet DBA. (Bron: Staatscourant, 17 jan. 2017)

46.000 ZZP-ers raakten in 2016 opdrachten kwijt door Wet DBA

De op 1 mei 2016 van kracht geworden wet DBA raakt met name de naar schatting 400.000 ZZP-ers die hun diensten aanbieden op de zakelijke markt. In een meting over het vierde kwartaal van 2016 geeft 12% van hen aan dat een of meer opdrachtgevers hen vanwege de nieuwe regels niet als zelfstandige hebben willen inhuren. Dat komt overeen met 46.000 individuen.

Bijna de helft van de getroffen ZZP-ers (49%, 22.000) kon alsnog aan de slag op niet-zelfstandige basis, dus in een arbeidsovereenkomst, een uitzendovereenkomst of via payrolling. Iets meer dan de helft (51%, 24.000) bleef echter met lege handen achter. (Bron: IG, 17 jan. 2017)

Nieuwe wet kost 122.000 ZZP-ers omzet

Ruim 122.000 zelfstandigen verloren vorig jaar opdrachten vanwege de nieuwe wet tegen schijnzelfstandigheid. Dat blijkt uit onderzoek van de Kamer van Koophandel (KvK) dat vandaag wordt gepresenteerd. In totaal gaat het om 18 procent van de bijna 700.000 ZZP-ers die te maken hebben met de nieuwe wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). Het is het hoogste percentage gedupeerde ZZP-ers dat tot nu toe naar buiten is gebracht.

Hoeveel ZZP-ers last ondervinden van de nieuwe regelgeving is al een aantal keer onderzocht. Zo sprak de branchevereniging ABU voor uitzendondernemingen in september nog van 4 procent van alle zelfstandigen, een maand later had ZZP Nederland het over 10 procent. En afgelopen december telde The Intelligence Group 12 procent, wat neerkomt op zo'n 46.000 zelfstandigen. (Bron: Trouw, 13 feb. 2017)

Tien mogelijke aanpassingen in de Wet DBA

Een werkgroep met ambtenaren van verschillende ministeries heeft een rapport opgesteld waarin een aantal varianten voor het kwalificeren van de arbeidsrelatie onder de Wet DBA wordt besproken. Voor welke variant uiteindelijk wordt gekozen, is afhankelijk van het volgende kabinet.

De Wet Deregulering Arbeidsverhouding (DBA) heeft voor veel onrust en onzekerheid gezorgd onder werkgevers. Eén van de aandachtspunten is dat de regelgeving niet aansluit op de praktijk. Dit geldt vooral voor de criteria ‘vrije vervanging’ en ‘gezagsverhouding’, die van belang zijn bij het bepalen of er sprake is van een dienstbetrekking. Een ambtelijke werkgroep heeft daarom onderzocht hoe deze criteria een betere invulling kunnen krijgen en hoe andere knelpunten binnen de Wet DBA aangepakt kunnen worden. 

Mogelijke beleidsvarianten Wet DBA

In het rapport van de werkgroep komen tien mogelijke beleidsvarianten van de Wet DBA aan bod:

1. Overgaan tot handhaven van de wet per 1 januari 2018. In feite verandert er hierdoor niets aan de regelgeving (de zogenoemde ‘nuloptie’).
2. Een instrument beschikbaar stellen (bijvoorbeeld een webmodule) waarmee opdrachtgevers zekerheid kunnen krijgen over de arbeidsrelatie.
3. Een extra toets om te bepalen wanneer er in ieder geval sprake is van een dienstbetrekking. Hierbij zouden de duur van de overeenkomst, het tarief en de vraag of er sprake is van kernactiviteiten een rol moeten spelen.
4. Een extra toets om te bepalen wanneer er in ieder geval geen sprake is van een dienstbetrekking. Hierbij zouden dezelfde criteria gelden als bij het bovenstaande punt.
5. In de fiscale en de socialezekerheidswetgeving vastleggen dat er ook sprake kan zijn van een dienstbetrekking als er geen verplichting is tot het persoonlijk verrichten van arbeid, maar feitelijk wel (een deel van) de arbeid persoonlijk wordt verricht.
6. Het aanpassen van fictieve dienstbetrekkingen in de werknemersverzekeringen en de loonbelasting. Hierdoor worden bepaalde groepen werkenden gelijkgesteld met werknemers voor de toepassing van de werknemersverzekeringen.
7. Maatwerkoplossingen per sector bedenken voor werkenden die op grond van de huidige criteria geen arbeidsovereenkomst hebben, maar waarvan het maatschappelijk wenselijk wordt gevonden dat zij die wel hebben.
8. De mogelijkheid van een opt-out van een dienstbetrekking voor de bovenkant van de arbeidsmarkt. Werkenden die aan bepaalde criteria voldoen, kunnen er dan voor kiezen niet onder het regime van de loonheffingen en de werknemersverzekeringen te vallen.
9. Een ondernemersverklaring introduceren voor een selectieve groep opdrachtnemers die op basis van een aantal strikte criteria vrijwel zeker ondernemer zijn. Het verschil met de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) is dat de verklaring gebaseerd zou zijn op gegevens uit het verleden en de consequenties voor de opdrachtnemer bij een foutieve verklaring zwaarder zijn.
10. In de wet regelen dat de beloning van opdrachtnemers gelijk moet zijn aan die van werknemers.

Bron HR Rendement

Ondernemersovereenkomst maakt einde aan onzekerheid door Wet DBA

De NBBU¹ wil een duidelijke positie voor zzp’ers en stelt voor een ondernemersovereenkomst in het leven te roepen die uitsluit dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst.

NBBU geeft de voorkeur aan een nog te definiëren ondernemersovereenkomst die uitsluit dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Ook maken et onmogelijk dat er dan sprake is van een fictieve dienstbetrekking. Zelfstandigen en opdrachtgevers krijgen zo vooraf zekerheid. Bij intermediairs op de arbeidsmarkt die werken met zzp’ers leidt zo’n overeenkomst bovendien tot een enorme lastenverlichting.

In de ondernemersovereenkomst moet het volgende worden opgenomen:

• hij of zij is ingeschreven bij de KvK
• werkt voor eigen rekening en risico
• kan opdrachten weigeren
• werkt voor verschillende opdrachtgevers
• bepaalt zijn eigen werktijden, voor zover die niet gekoppeld zijn aan de aard van de opdracht
• stuurt facturen

¹ NBBU is een brancheorganisatie van professionele intermediairs op de arbeidsmarkt. Zij behartigt de belangen van ruim 1.100 brede dienstverleners in de flexbranche: uitzendbureaus, payroll ondernemingen, zzp-bemiddelaars en andere intermediairs op de flexibele arbeidsmarkt.

(Bron: Overhrm, 28 jun 2017)

ZZP-ers willen een nieuwe rechtsvorm

49 procent van de ZZP-ers is voorstander van een eigen rechtsvorm, zoals bijvoorbeeld de ‘zelfstandig opdrachtnemer’. Het zijn voornamelijk de oudere ZZP-ers die graag een nieuwe rechtsvorm zien; voorstanders van de nieuwe rechtsvorm hebben een gemiddelde leeftijd van 54 jaar. Aldus het onderzoek van ZZP Barometer onder 1.197 ZZP-ers.

De huidige wetgeving bepaald wanneer iemand werknemer is, maar niet wanneer iemand ondernemer is. De ene ZZP-er is de andere niet. Er zijn legio ZZP-ers die volgens de huidige wetten geen werknemer zijn, maar er zijn evenzovele ZZP-ers die juridisch wel als werknemer worden gezien en dus in loondienst moeten. Dit terwijl zij dat helemaal niet willen. Het is een grijs gebied dat voor veel onduidelijkheid en onzekerheid zorgt. (Bron: ZZP Barometer, 25 jul. 2017)

Uitstel handhaving Wet DBA heeft ZZP-ers niets gebracht

ZZP-ers hebben nog steeds moeite met het verkrijgen van opdrachten. 87 procent van de ZZP-ers heeft niets gehad aan het uitstel van handhaving van de Wet DBA. Een derde van deze groep heeft zelfs meer moeite met het verkrijgen van opdrachten sinds handhaving van de wet is uitgesteld. Dat blijkt uit onderzoek van ZZP Barometer onder 1.197 ZZP-ers in samenwerking met IT-Staffing. (Bron: ZZP-Barometer, 8 aug. 2017)

Wob-verzoek Wet DBA-Wet IB 2001

Bij het ministerie van Financiën is een Wob-verzoek¹ ingediend over de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA).Het gaat om het beleid over hoe de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) alsmede de implementatieperiode van de Wet DBA zich verhoudt tot de Wet inkomstenbelasting 2001 (Wet IB 2001), specifiek met betrekking tot handhaving door de Belastingdienst.

Twee documenten vallen onder het bereik van het verzoek.

• Geactualiseerd Memo bronbeoordeling implementatiefase DBA van 19 januari 2017.
• Geactualiseerd Memo DBA en Toezicht LH voor controlemedewerkers en klantcoördinatoren van 19 januari 2017. (Bron: Taxence, 31 aug. 2017)

¹ Wob: Wet openbaarheid van bestuur is een algemeen rechtsbeginsel waar uit voortvloeit dat de burger het recht heeft te weten welke informatie er bij de overheid berust.

Antwoord op Wob-verzoek Wet DBA-Wet IB 2001

Naar aanleiding van een Wob-verzoek is onlangs het interne beleid van de Belastingdienst gepubliceerd met betrekking tot de handhaving van de Wet DBA tijdens de implementatieperiode. Het betreft hier een tweetal geactualiseerde memo’s uit januari 2017, namelijk “Bronbeoordeling implementatiefase DBA” en “DBA en Toezicht Loonheffingen voor controlemedewerkers en klantcoördinatoren”.

Enkele punten uit de betreffende memo’s:

• Het is mogelijk om een modelovereenkomst ter beoordeling voor te leggen aan de Belastingdienst. Er wordt opgemerkt dat geen uitspraak wordt gedaan over het bronkarakter bij de zzp’er voor de inkomstenbelasting. De beoordeling betreft enkel de vraag of buiten (fictieve) dienstbetrekking wordt gewerkt.
• Wanneer bij de zzp’er geen sprake is van winst uit onderneming zal de bron van inkomen worden gecorrigeerd in resultaat uit overige werkzaamheden. Dit houdt doorgaans in dat de ondernemersfaciliteiten worden gecorrigeerd.
• In verband met de verlenging van de implementatietermijn tot 1 januari 2018 schort de Belastingdienst de handhaving van de Wet DBA op: dit betekent voor de loonheffingen dat geen correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes worden opgelegd.
• Het toezicht tijdens de implementatiefase beperkt zich tot het geven van voorlichting en het bieden van een helpende hand bij de implementatie van de Wet DBA. De Belastingdienst vervult hierbij een coachende rol. Er wordt vervolgens van uitgegaan dat de inhoudingsplichtige de aanwijzingen opvolgt. Als de inhoudingsplichtige, na herhaalde aanwijzingen, weigert aanpassingen te doen en ook geen loonheffingen afdraagt, dan ontstaat mogelijk evidente kwaadwillendheid.
• Voor evident kwaadwillenden voert de Belastingdienst wel per direct een repressief handhavingsbeleid. In het Handboek Loonheffingen is inmiddels een definitie van het begrip kwaadwillenden opgenomen.
• De Stuurgroep DBA beslist of sprake is van mogelijk evident kwaadwillenden. Er worden richtlijnen gegeven aan de vaktechnische lijn om bepaalde situaties voor te leggen alvorens een naheffingsaanslag wordt opgelegd.
• Het opleggen van een correctieverplichting of naheffingsaanslag over de periode 1 mei 2016 is mogelijk wanneer in de periode vóór 1 mei 2016 al een (fictieve) dienstbetrekking bestond en de zzp’er geen VAR-wuo of VAR-dga had.

(Bron: Joanknecht, aug. 2017)

Forse naheffingsaanslag loonbelasting voor ‘freelancers’

De eigenaar van een thuiszorgbedrijf krijgt van de belastingdienst een forse naheffingsaanslag loonbelasting. Waren haar freelancers eigenlijk gewoon werknemers in loondienst? De thuiszorgsector heeft een aantal roerige jaren achter de rug. Mensen die jarenlang in loondienst waren, raakten hun baan kwijt, moesten genoegen nemen met slechtere arbeidsvoorwaarden of zagen zich gedwongen verder te gaan als ZZP-er.

De inspecteur concludeert bovendien uit boekenonderzoek over de jaren 2012, 2013 en 2014 dat er bepalingen in de ‘arbeidsovereenkomst freelancers‘ staan, die wel heel sterk doen denken aan een dienstbetrekking:

• De werkdagen en -uren zullen in overleg met de werkgever worden bepaald.
• Per gewerkt uur wordt een vaste beloning betaald.
• De werknemer mag niet zonder schriftelijke toestemming van werkgever een beroep of bedrijf uitoefenen, dan wel in dienstbetrekking werkzaam zijn.
• d. De werknemer mag naast deze dienstbetrekking geen gehonoreerde nevenwerkzaamheden verrichten zonder schriftelijke toestemming van de werkgever.
• De werknemer moet zich onthouden van alle niet gehonoreerde nevenwerkzaamheden die een goede vervulling van de dienstbetrekking met de werkgever kunnen belemmeren.
• De werknemer verplicht zich zowel tijdens als na afloop van het dienstverband tot strikte geheimhouding omtrent alle aangelegenheden aangaande het bedrijf en de bedrijfsvoering.
• Werkgever is met de werknemer een concurrentiebeding overeengekomen.

Hoewel de werkgever zich volgens de rechtbank schuldig heeft gemaakt aan ‘grove schuld’, zijn de opgelegde boetes te hoog. De belastinginspecteur heeft het boetebedrag vastgesteld op 50 procent van de verschuldigde loonbelasting. Bij ‘grove schuld’ past volgens de rechtbank een boetebedrag van 25 procent van de te weinig afgedragen belasting. Omdat de redelijke termijn voor het opleggen van de boetes met minder dan een half jaar is overschreden, gaat daar nog 5 procent van af.

(Bronnen: Rechtbank Gelderland | ECLI:NL:RBGEL:2017:4583, 8 sep. 2017 en PW, 11 sep. 2017)

Red.: Is dit het eerste geval van 'kwaadwillenden' waar de heer Wiebes het steeds over heeft?

ZZP-er keurt opdrachtgeversverklaring af

Uit de achterbanraadpleging van Stichting ZZP Nederland van het afgelopen weekend blijkt, dat ZZP-ers blij zijn met de afschaffing van de Wet DBA, maar dat 76 % geen vertrouwen heeft in het alternatief, dat wordt gepresenteerd in het regeerakkoord: de opdrachtgeversverklaring.

Volgens Stichting ZZP Nederland vormen de maatregelen tegen schijnconstructies in het regeerakkoord nog steeds een loden last voor een overgrote meerderheid van echte ondernemers. Maar liefst 45 % van de achterban zegt nu nog schade te ondervinden van de DBA en dat zal met de aangekondigde maatregelen niet beter worden.

Het voornemen in het regeerakkoord om de wettelijke positie van zelfstandigen als ondernemer te borgen, kan rekenen op bijna unanieme bijval van de achterban. Van de ondervraagden zegt 91 % dat een eigen rechtspositie in de vorm van een onderscheidende ondernemersovereenkomst noodzakelijk is. Dit is een belangrijke doelstelling van Stichting ZZP Nederland. (Bron: ZZP Nederland, 17 okt. 2017)

Enthousiasme voor opdrachtgeversverklaring is ver te zoeken

Tijdens een hoorzitting georganiseerd door de ministeries van Financiën, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Economische Zaken bleken vakbonden, werkgevers en ZZP-organisaties weinig enthousiasme voor de kabinetsplannen met de Wet DBA.

Commentaren: De opdrachtgeversverklaring is een bureaucratisch instrument dat bij iedere opdracht opnieuw zal moet worden ingevuld. Belangrijk ook de vrees dat de verklaring de fiscale en arbeidsrechtelijke onzekerheid niet zal wegnemen. (Bron: FD, 25 jan. 2018)