Inhoud
- Begrip
- Politie partijen
- Experimenten Nederland
- Proef met basisinkomen in Finland
- Experiment basisinkomen in Terneuzen
- Experiment basisinkomen Terneuzen verboden
- Vaststellen van de bijstandsbudgetten 2019
Begrip
Een basisinkomen is een inkomen voor alle burgers, gegeven of gegarandeerd door de overheid aan de burgers, het is genoeg om zonder extra's te leven. Een basisinkomen geldt voor iedereen: gehandicapten, werkenden, studenten, werkzoekende, ambtenaren, zelfstandigen, vrije beroepen. Een volledig basisinkomen zou in principe alle sociale toelagen overbodig maken zoals kindervergoedingen, studiebeurzen, leeflonen, en uitkeringen bij ziekte, werkloosheid en pensionering*. (Bron: Wikipedia)
* De
AOW is in feite het enige basisinkomen dat voor ouderen (ouder dan 65 jaar + een/twee maanden) geldt, zij het met de voorwaarde dat je in de periode 15 tot 65 jaar in Nederland verbleef.
Politieke partijen
In Nederland hebben politieke partijen (o.m. Groen Links) het basisinkomen op hun programma gezet, zonder succes tot nu toe overigens. Dat is vooralsnog logisch, invoering van een basisinkomen raakt alle Nederlanders, en volgens de
EU misschien ook wel mensen daarbuiten. Moeten werkenden met een inkomen dit ook hebben, vanaf welke leeftijd gaat het in, kan de bijstand verdwijnen, is de aanstaande quotumregeling overbodig, wanneer krijgen asielzoekers het basisinkomen, et cetera?
D66 pleit voor nieuw onderzoek naar een basisinkomen: Iedereen een inkomen, bij voorbaat, om sober van te leven. Met werken als optie. Het kan een oplossing zijn als automatisering banen blijft opslokken. De lobby voor invoering van een basisinkomen, die jarenlang een sluimerend bestaan leidde, lijkt effect te sorteren. D66 nam op zijn congres in november 2014 een motie aan om het onderzoek ernaar nieuw leven in te blazen. De Groningse wethouder Mattias Gijsbertsen van GroenLinks wil in zijn stad op korte termijn een experiment lanceren met elementen van het basisinkomen.
Experimenten Nederland
Utrecht en Tilburg willen experimenteren met basisinkomen. De steden willen ‘gratis geld’ geven aan bijstandsontvangers zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat. De gemeenten hebben alleen nog toestemming nodig van staatssecretaris Jetta Klijnsma. Voor gemeente Utrecht is het ‘niet het ultieme doel’ om uiteindelijk het basisinkomen in te voeren, maar de gemeente hoopt op deze manier de bureaucratische regels van de bijstand te vereenvoudigen. Er zijn nu veel re-integratieverplichtingen en hoge sancties.
Het Utrechtse experiment bestaat uit drie groepen:
- Eén groep blijft gebruik maken van het oude systeem van de bijstand. Zij hebben dus ook een sollicitatieplicht.
- Een ander groep krijgt bonussen als het werk vindt.
- De laatste groep houdt het basisinkomen – ook als men werk vindt.
Groep nummer drie krijgt dus geld van een werkgever én van de belastingbetaler – waarmee we natuurlijk belasting betalende werknemers bedoelen die zelf geen basisinkomen krijgen.
Andere gemeenten hebben ook al kenbaar gemaakt dat ze graag willen experimenteren met het basisinkomen. Daarbij gaat het, naast Utrecht en Tilburg, om Groningen, Maastricht, Gouda, Enschede, Nijmegen en Wageningen.
Proef met basisinkomen in Finland
Begin 2017 wordt er een proef gehouden waarbij tweeduizend mensen die nu een uitkering hebben, een basisinkomen krijgen van 560 euro per maand. Deze inkomsten zijn belastingvrij en zonder de eis van een tegenprestatie. Het doel is uit te vinden of een basisinkomen goed is voor de werkgelegenheid, terwijl tegelijk de rompslomp in de sociale zekerheid wordt verminderd.
Tweeduizend willekeurig aangewezen Finnen tussen de 25 en 58 jaar die nu een bijstands- of werkloosheidsuitkering hebben, krijgen vanaf 1 januari twee jaar lang een basisinkomen. Ze worden verplicht mee te doen. Hun ervaringen worden vergeleken met een groep die geen basisinkomen krijgt. Bejaarden en studenten zijn uitgesloten van de proef, omdat ze niet op zoek zijn naar werk.
Het experiment - kosten 20 miljoen euro - moet de sociale zekerheid moderniseren en minder bureaucratisch maken, terwijl de arbeidsparticipatie en werkgelegenheid toenemen. Zo probeert Finland een oplossing te vinden voor de combinatie van hardnekkige werkloosheid, een wirwar aan sociale regelingen en een stijgend aantal
ZZP-ers. (Bron: De Volkskrant, 29 aug. 2016)
Eerste bevindingen
5 maanden nadat de Finse Sociale Zekerheidsinstantie KELA een 2 jarig experiment met het basisinkomen lanceerde, maken sommige van de 2000 deelnemers reeds melding van een verminderd stressniveau.
Er is de getuigenis van een vrouw die heel bang werd telkens de telefoon rinkelde.
Ze dacht op dat moment altijd dat de werkloosheidsdiensten haar zouden bellen om haar een job aan te bieden. Omdat deze vrouw voor haar ouders zorgde, kon ze echter geen job aannemen.
En er is een getuigenis van een 39-jarige vader van zes kinderen. De gift heeft zijn leven veranderd. 'Ik voel me weer menswaardig en maak weer deel uit van de maatschappij.' 'Het basisinkomen heeft mij het vertrouwen gegeven om een eigen bedrijf te starten.' Bovenop het basisinkomen verdient hij nu duizend euro per maand. 'Het misbruik valt niet te voorkomen, maar dat is slechts een kleine groep die zich hier schuldig aan maakt.' Volgens de vader weegt het misbruik niet op tegen de voordelen van het basisinkomen, dat mensen in zijn ogen productiever maakt. (Bron: Metronieuws, 22 feb. 2018)
Red.: Wordt vervolgd.
Experiment basisinkomen in Terneuzen
De gemeente Terneuzen wil als eerste in Nederland experimenteren met een basisinkomen. Dat melden Nederlandse media. In totaal twintig inwoners krijgen twee jaar lang 993 euro inclusief vakantiegeld. Extra verdiensten mogen worden behouden, wel kunnen de huur- en zorgtoeslag worden afgebouwd. Het experiment in Terneuzen moet nog door de gemeenteraad worden goedgekeurd.
Het experiment start kleinschalig. Twintig personen (van de ruim 1.000 bijstandsgerechtigden) - die niet ouder mogen zijn dan 63 jaar, al minstens drie jaar een uitkering krijgen (het zogeheten 'granieten bestand') en geen andere inkomsten of schulden hebben - krijgen twee jaar lang maandelijks 993 euro. Ze hoeven niets te doen voor het geld, behalve meewerken aan een paar interviews.
(Bronnen:
HLM.be, 24 jan. 2017 en Volkskrant)
NB: Ook in Utrecht, Wageningen, Tilburg en Groningen liggen soortgelijke plannen voor, maar die botsen met de Nederlandse wet. Volgens de
participatiewet moeten er tegenprestaties - bijvoorbeeld een baan aanvaarden - staan tegenover een uitkering. Terneuzen heeft een achterpoortje gevonden. Het basisinkomen wordt een "gift" die de gemeente betaalt. In ruil leveren de deelnemers hun uitkering in.
Experiment basisinkomen Terneuzen verboden
De gemeente Terneuzen mag niet zomaar twintig bijstandsgerechtigden een gift geven in plaats van hun uitkering. Volgens het ministerie van Sociale Zaken laten de regels niet toe dat Terneuzen op deze manier experimenteert met het zonder voorwaarden verstrekken van een soort basisinkomen.
Niet alleen stelde de gemeenteraad van Terneuzen dit plan 0- 26 januari 2017 uit, ook het ministerie van Sociale Zaken keurt de omweg af. Een gemeente die haar inwoners zomaar geld geeft, doet aan inkomenspolitiek, zegt 'Den Haag', en daar mogen gemeenten zich helemaal niet mee bezighouden.
Minister Asscher maakte het in zijn brief aan de Tweede Kamer nog eens duidelijk: 'Het generieke karakter van het basisinkomen staat inkomensondersteuning aan specifieke groepen in de weg. Dat laatste is bovendien een stuk goedkoper. Ook vergroot het basisinkomen niet de kans op een baan.' (Bronnen: Nu, Volkskrant e.a., 27 jan. 2017)
Vaststellen van de bijstandsbudgetten 2019
Dit onderzoek stelt de bijstandsbudgetten voor gemeenten voor 2019 vast. Het budget bestaat per huishouden uit de kans op een uitkering vermenigvuldigd met de hoogte van de uitkering, beide worden ingeschat op basis van een model.
Voor de vaststelling van de voorlopige budgetten 2019 zijn gegevens gebruikt die zo actueel mogelijk zijn. Op deze manier wordt rekening gehouden met het feit dat de bevolkingssamenstelling in een gemeente kan wijzigen. Dit kan de bijstandsafhankelijkheid in een gemeente beïnvloeden. De meest recente peildatum waarvoor een groot deel van de integrale gegevens beschikbaar is, is 31 december 2017.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werkt met een objectief verdeelmodel om de noodzakelijke bijstandsuitgaven in te schatten. Het model bestaat uit twee delen: de ontvangst van een uitkering (volumecomponent) en de hoogte van de uitkering (prijscomponent). Het ministerie heeft SEO gevraagd om de bijstandsbudgetten voor 2019 vast te stellen op basis van zo actueel mogelijke gegevens. (Bron:
SEO, 2018)
Ga terug naar subrubriek Bijstand.
