Wat is er geregeld m.b.t. reis- en rusttijden naar meerdere locaties

Vraagbaak  |  za 9 okt 2021  |  Trefwoorden: Rusttijd, Werktijd, Werkgeversaansprakelijkheid, Goed werkgeverschap, Ongevallenverzekering, Arbeidstijdenwet

Vraag

De vraag van mij en meerdere collegae treinmachinisten gaat over het naleven van de rusttijden en vergoedingen m.b.t. de volgende situatie. In onze organisatie worden machinisten ingezet op diverse treintrajecten. We reizen dan meestal met een dienstauto naar de bewuste opstapplaats elders in het land.
Een machinist neemt de dienstauto mee terug naar huis. Valt dit onder arbeidstijd of reistijd woon-werkverkeer, wat niet gerekend wordt tot de rusttijd. Want  de rusttijd wordt al gerekend vanaf het moment dat de machinist van de trein stapt. Het kan dus zijn dat daarna nog een nachtelijke rit van meer dan 1 uur plaatsvindt naar huis.
Onze standplaats is het thuisadres daar worden de uren voor betaling begonnen en gestopt. 
Ook dezelfde vraag voor de leaseauto van ons die ter beschikking van de baas wordt gesteld voor woon-werkverkeer de tijd die we daarmee rijden valt dit onder arbeidstijd of woon werkverkeer. 
Dit gaat in de hoofdzaak voor de rusttijden van het personeel wanneer dit in gaat en ook dat de arbeidstijdenwet niet overtreden wordt.

Antwoord

Er zijn dus meerdere vragen aan de orde:

• Wat wordt onder de werktijd gerekend?
• Hoe moeten dan de rusttijden zijn geregeld?
• Welke verantwoording heeft de werkgever m.b.t. het reizen naar de treinlocatie?
• En welke vergoeding moet dan gegeven worden voor het reizen?
• Rijden naar klant of klus telt wel mee als wettelijke werktijd

Werknemers die reizen naar een klant, mogen de reistijd als werk meetellen. Dat heeft het Europees Hof van Justitie bepaald.* Daardoor hebben veel werknemers mogelijk recht op meer geld of op een reductie van het aantal werkuren. Het hof stelde ook dat de uitspraak met onmiddellijke ingang van kracht is. De uitspraak is bedoeld voor werknemers zonder vaste werkplek, die vanuit huis naar verschillende locaties moeten reizen.
De uitspraak heeft overigens alleen betrekking op de normen van de Arbeidstijdenrichtlijn. Deze geven aan hoeveel iemand mag werken en hoeveel rusttijd iemand moet krijgen. De richtlijn zegt niets over betaling van deze uren. Ook het Europese Hof geeft in de uitspraak expliciet aan dat de werkgever de betaling van de reisuren bepaalt. Loon is een arbeidsvoorwaardelijke afspraak die tussen werkgever en werknemers(organisatie) gemaakt wordt. De uitspraak heeft dus geen rechtstreeks gevolg voor de hoogte van loonkosten in Nederland
* _{Gaat het hier om een richtlijn? Zo ja, dan moet een land binnen een bepaalde tijd de uitspraak in de nationale wetgeving verwerken, zie subrubriek Europese richtlijnen en verordeningen.}

Rusttijden werktijden

M.b.t de rust- en werktijden gelden de volgende regels:
Maximum werktijden

• per dienst: maximaal 12 uur;
• per week: maximaal 60 uur;
• per 4 weken: gemiddeld 55 uur per week in een periode van vier weken lang. In een collectieve regeling (bijvoorbeeld CAO) kunnen hierover afwijkende afspraken gemaakt zijn, het maximum blijft 60 uur per week;
• per week per 16 weken: gemiddeld 48 uur per week in een periode van 16 weken lang.

De rusttijden na werktijd 

• Na een werkdag mag de werknemer 11 uur aaneengesloten niet werken. Wel mag deze rustperiode eens in de 7 dagen ingekort worden tot 8 uur als de aard van het werk of de bedrijfsomstandigheden dit nodig maken;
• Bij een 5-daagse werkweek mag de werknemer na een werkweek 36 uur (1,5 dag) aangesloten niet werken;
• Een langere werkweek is ook mogelijk, mits in een periode van 14 dagen de werknemer minimaal 72 uur aaneengesloten niet werkt. Deze periode mag gesplitst worden in twee perioden van minimaal 32 uur.

Pauzes

• Werkt de werknemer langer dan 5 1/2 uur, dan heeft hij of zij minimaal 30 minuten pauze. Die mag worden gesplitst in 2 keer een kwartier;
• Werkt de werknemer langer dan 10 uur, dan is de pauze minstens 45 minuten. Die mag worden gesplitst in meer pauzes van minimaal een kwartier;
• In een CAO kunnen afspraken worden gemaakt over minder pauzes. Maar als de werknemer langer dan 5 1/2 uur werkt, heeft hij of zij in ieder geval 15 minuten pauze.

Werkgeversaansprakelijkheid

In principe is de werkgever bij woon-werkverkeer niet aansprakelijk voor de schade die de medewerker lijdt onderweg van huis naar het werk of omgekeerd. Dit ligt anders bij de reistijd die als werktijd wordt gezien. De Hoge Raad heeft bepaald dat de werkgever aansprakelijk is op grond van goed werkgeverschap. De Hoge Raad stelt namelijk dat het de plicht van de werkgever is om een behoorlijke verzekering af te sluiten voor werknemers die in uitoefening van het bedrijf aan het verkeer deelnemen. Ook zou een speciale ongevallenverzekering zeker aan te bevelen zijn.
Ik denk dat u voorlopig voldoende informatie en uitgangspunten heeft om in de OR deze situatie te bespreken.
Ik hoor graag wat de werkgever gaat voorstellen v.w.b. de reistijdenvergoeding. Over de arbeids- en rusttijden is de wet voldoende duidelijk.