Pensioenfondsen beven door beursdrama: ’Compensatie bij overgang naar nieuwe stelsel in gevaar’  Hoezo?

Opinie  |  wo 9 apr 2025  |  Bron: HR-kiosk & De Telegraaf  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Aandelen, Beheerskosten, Rekenrente, Marktwaarde, DNB, Dijsselbloem, Knot, Crash, Beurscrash

In de pers

De onrust op de beurs komt voor pensioenfondsen op een hoogst ongelukkig moment. Als de malaise aanhoudt, betekent dat mogelijk dat niet iedereen volledig gecompenseerd kan worden bij de overgang naar het nieuwe stelsel. Dat zou volgens experts direct het vertrouwen in de nieuwe pensioenwet schaden.
 „Hier zit je absoluut niet op te wachten”, zegt partner Ronald Doornbos van Triple A Risk Finance. „Veel fondsen gingen er vanuit dat ze bij de overgang naar het nieuwe stelsel iets moois konden aanbieden. Dat lijkt nu wat anders te lopen.”

Suggesties

Hij had moeten zeggen dat fondsen en allerlei ja-knikkers en na-praters dat hebben gesuggereerd.
Wie zijn overigens deze experts? Hoewel het meestal actuarissen zijn, gaan ze wel uit van discutabele rekenmethodieken en zijn vaak ook nog eens verbonden aan organisaties, waarvoor pensioenen een verdienmodel zijn.

Dalende aandelenkoersen

Toen de fondsen allemaal hoge rendementen maakten van hun beleggingen, het vermogen van het ABP verdrievoudigde in 18 jaar tijd, mocht daar niet mee gerekend worden vanwege de zogenaamde rekenrente. Maar nu de beurzen (ik neem aan tijdelijk) rode cijfers laten zien, is er ineens paniek. In 2022 was er ook een aanzienlijke daling, maar toen hield een nog slechtere rekenrente, iedere indexatie 10 tot 20 jaar tegen!
Bij de introductie van de Wet Toekomstig Pensioen werd aangekondigd dat er bij het al dan niet indexeren van de marktwaarde zou worden uitgegaan, dus de beurskoersen. Gegeven de riante rendementen zou v.w.b. het indexeren mogelijk zelfs een inhaalslag kunnen worden gedaan. Maar nu worden al vele beren op de weg geplaatst en moeten we vooral voor de toekomst nog meer reserveren, wordt gesuggereerd. En er zou minder geld te verdelen zijn dan vooraf werd gehoopt.
We zijn echter lekker gemaakt met de boodschap dat onder de WTP een meer redelijk rekenmodel zou worden gehanteerd op basis van de marktwaarde c.q. het vermogen van de fondsen.
Indexeren zou dan ook beter uitkomen. Maar (een bijkomstig probleempje) wanneer de beurskoersen dalen, zou dat ook een negatief effect kunnen hebben.

Spreiding van risico’s

Niet alleen dat het risico van het vermogen bij pensioenfondsen goed gespreid is, is er nu al door de jaren heen, bij het hanteren van de rekenrente, een behoorlijke buffer opgebouwd. Dat het ABP (Harmen van Wijnen en Paul Rosenmöller) goedlopende beleggingen heeft afgestoten onder de noemer “duurzaam en verantwoord beleggen”, doet ook al niet veel goeds aan het vermogen van ABP. Maar het ABP kan nog steeds al haar pensioenen “tot de dood van de laatste deelnemer” gewoon uitbetalen.

Beheerskosten en 5e colonne

De meeste pensioenfondsen hebben een klein bestuur van vertegenwoordigers van o.a. vakbonden, werkgeversorganisaties en politici en een kleine ondersteunende staf. Pensioenfondsen laten de facilitaire werkzaamheden zoals: registreren, administreren, rapporteren en beleggingsopdrachten echter over aan een administratiekantoor. Bij het administratiekantoor van ABP werken zo’n 3000 medewerkers. Dat administratiekantoor besteedt de beleggingen weer uit aan grote beleggingsmaatschappijen w.o. jawel: Goldman Sachs, die daar miljarden aan verdienen.  Nu wil het ook dat veel administratiekantoren (juridisch zelfstandig) in het bezit zijn van Verzekeringsmaatschappijen. Het totale vermogen van alle pensioenen (inclusief bij verzekeringsmaatschappijen) bedraagt zo’n 2.000 miljard euro.  Lees: Een gecoordineerde overval