Inhoud
- Begrip
- Politie partijen
- Experimenten Nederland
- Proef met basisinkomen in Finland
- Burgers zetten basisinkomen op agenda Kamer
- Proef met basisinkomen in Finland gestopt
- Basisinkomen zorgt in Nederland voor meer armoede
- FNV start discussie over basisinkomen
- Basisinkomen zet mensen niet aan tot meer werk
Begrip
Een basisinkomen is een inkomen voor alle burgers, gegeven of gegarandeerd door de overheid aan de burgers, het is genoeg om zonder extra's te leven. Een basisinkomen geldt voor iedereen: gehandicapten, werkenden, studenten, werkzoekende, ambtenaren, zelfstandigen, vrije beroepen. Een volledig basisinkomen zou in principe alle sociale toelagen overbodig maken zoals kindervergoedingen, studiebeurzen, leeflonen, en uitkeringen bij ziekte, werkloosheid en pensionering*. (Bron: Wikipedia)
* De
AOW is in feite het enige basisinkomen dat voor ouderen (ouder dan 65 jaar + een/twee maanden) geldt, zij het met de voorwaarde dat je in de periode 15 tot 65 jaar in Nederland verbleef.
Politieke partijen
In Nederland hebben politieke partijen (o.m. Groen Links) het basisinkomen op hun programma gezet, zonder succes tot nu toe overigens. Dat is vooralsnog logisch, invoering van een basisinkomen raakt alle Nederlanders, en volgens de
EU misschien ook wel mensen daarbuiten. Moeten werkenden met een inkomen dit ook hebben, vanaf welke leeftijd gaat het in, kan de bijstand verdwijnen, is de aanstaande quotumregeling overbodig, wanneer krijgen asielzoekers het basisinkomen, et cetera?
D66 pleit voor nieuw onderzoek naar een basisinkomen: Iedereen een inkomen, bij voorbaat, om sober van te leven. Met werken als optie. Het kan een oplossing zijn als automatisering banen blijft opslokken. De lobby voor invoering van een basisinkomen, die jarenlang een sluimerend bestaan leidde, lijkt effect te sorteren. D66 nam op zijn congres in november 2014 een motie aan om het onderzoek ernaar nieuw leven in te blazen. De Groningse wethouder Mattias Gijsbertsen van GroenLinks wil in zijn stad op korte termijn een experiment lanceren met elementen van het basisinkomen.
Experimenten Nederland
Utrecht en Tilburg willen experimenteren met basisinkomen. De steden willen ‘gratis geld’ geven aan bijstandsontvangers zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat. De gemeenten hebben alleen nog toestemming nodig van staatssecretaris Jetta Klijnsma. Voor gemeente Utrecht is het ‘niet het ultieme doel’ om uiteindelijk het basisinkomen in te voeren, maar de gemeente hoopt op deze manier de bureaucratische regels van de bijstand te vereenvoudigen. Er zijn nu veel re-integratieverplichtingen en hoge sancties.
Het Utrechtse experiment bestaat uit drie groepen:
- Eén groep blijft gebruik maken van het oude systeem van de bijstand. Zij hebben dus ook een sollicitatieplicht.
- Een ander groep krijgt bonussen als het werk vindt.
- De laatste groep houdt het basisinkomen – ook als men werk vindt.
Groep nummer drie krijgt dus geld van een werkgever én van de belastingbetaler – waarmee we natuurlijk belasting betalende werknemers bedoelen die zelf geen basisinkomen krijgen.
Andere gemeenten hebben ook al kenbaar gemaakt dat ze graag willen experimenteren met het basisinkomen. Daarbij gaat het, naast Utrecht en Tilburg, om Groningen, Maastricht, Gouda, Enschede, Nijmegen en Wageningen.
Proef met basisinkomen in Finland
Begin 2017 wordt er een proef gehouden waarbij tweeduizend mensen die nu een uitkering hebben, een basisinkomen krijgen van 560 euro per maand. Deze inkomsten zijn belastingvrij en zonder de eis van een tegenprestatie. Het doel is uit te vinden of een basisinkomen goed is voor de werkgelegenheid, terwijl tegelijk de rompslomp in de sociale zekerheid wordt verminderd.
Tweeduizend willekeurig aangewezen Finnen tussen de 25 en 58 jaar die nu een bijstands- of werkloosheidsuitkering hebben, krijgen vanaf 1 januari twee jaar lang een basisinkomen. Ze worden verplicht mee te doen. Hun ervaringen worden vergeleken met een groep die geen basisinkomen krijgt. Bejaarden en studenten zijn uitgesloten van de proef, omdat ze niet op zoek zijn naar werk.
Het experiment - kosten 20 miljoen euro - moet de sociale zekerheid moderniseren en minder bureaucratisch maken, terwijl de arbeidsparticipatie en werkgelegenheid toenemen. Zo probeert Finland een oplossing te vinden voor de combinatie van hardnekkige werkloosheid, een wirwar aan sociale regelingen en een stijgend aantal
ZZP-ers. (Bron: De Volkskrant, 29 aug. 2016)
Burgers zetten basisinkomen op agenda Kamer
De Tweede Kamer moet zich buigen over plannen voor een basisinkomen voor alle Nederlanders. Voorstanders van de standaarduitkering zonder verplichtingen voor werkenden en niet-werkenden hebben genoeg handtekeningen verzameld om hun initiatief op de agenda van het parlement te krijgen.
De initiatiefnemers, die zich met een knipoog naar de Belastingdienst de ,,ambassadeurs van de Verlichtingsdienst'' noemen, zetten hun plan kracht bij door de Tweede Kamer 58.675 handtekeningen aan te bieden. Eenmaal 'verlicht' in plaats van 'belast' wijden burgers zich aan innovatie, ondernemerschap, kunst en zorg, hopen de voorvechters van het basisinkomen.
Het kabinet ziet echter vooralsnog niets in het plan, omdat het te duur zou zijn en mensen met een basisinkomen minder vaak betaald werk zouden verrichten. (Bron: MSN, okt. 2016)
Proef met basisinkomen in Finland gestopt
Finland zet zijn experiment met een basisinkomen stop. Sinds vorig jaar kregen tweeduizend willekeurig gekozen werklozen in Finland een toelage van ruim 500 euro per maand. Alles wat ze daarboven zelf verdienen, mochten ze houden. Het aantal deelnemers zou begin 2018 worden uitgebreid, maar de Finse regering blijkt te hebben besloten dat ze het bedrag dat voor die uitbreiding nodig zou zijn, niet beschikbaar stelt. Ze zoekt andere manieren om het systeem van sociale verzekeringen te hervormen.
De verwachting was dat een basisinkomen mensen zonder werk gemakkelijker in staat zou stellen om zelf voor aanvullende inkomsten te zorgen, zonder dat zij te veel in beslag zouden worden genomen door geldzorgen. Of dat heeft gewerkt, is nog niet bekend, want een evaluatie van het systeem wordt pas in 2019 verwacht. (Bron: Topics, 25 apr. 2018)
Basisinkomen zorgt in Nederland voor meer armoede
Invoering van een basisinkomen in Nederland is een slecht idee. Als middel om armoede te bestrijden werkt het averechts: er worden meer mensen arm dan dat er uit armoede ontsnappen. Dat schrijft NRC op basis van onderzoek van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck van de Universiteit Antwerpen. Vandaag presenteren de onderzoekers hun bevindingen op een symposium in Utrecht. De studie is gefinancierd door het Nederlandse Instituut Gak.
Het onderzoek benadrukt dat Nederland in internationale vergelijkingen hoog scoort qua arbeidsmarkt en sociaal stelsel. Voor het basisinkomen zijn geen economische argumenten, concluderen de onderzoekers. De effecten op lange termijn laten zich niet voorspellen, voor positieve effecten op korte termijn zijn helaas bitter weinig aanwijzingen. (Bron: RTV Utrecht, 13 jun. 2018)
FNV start discussie over basisinkomen
In opdracht van de
FNV hebben Paul de Beer en Wieteke Conen onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt de afgelopen 50 jaar. De resultaten van het onderzoek worden gebruikt in de discussie over het basisinkomen. Enkele bevindingen:
- Het aantal mensen uit de beroepsbevolking met een baan tussen 1969 en 1984 licht daalde, maar daarna fors is toegenomen. In 1969 werkten 64 op iedere 100 personen van 15-64 jaar, in 1983 waren dit er nog maar 60, maar in 2016 was dit toegenomen tot 80.
- De lonen van werknemers werden vanaf 1985 steeds ongelijker verdeeld. Het aandeel werknemers met een laag uurloon (minder dan € 13,44 in 2014) nam met ongeveer de helft toe en ook het aandeel met een hoog loon (meer dan € 30,23 in 2014) groeide.
- Sinds de jaren 70 is het aandeel werknemers dat geen vast contract heeft gegroeid. Begin jaren 70 had slechts 1 op de 20 werknemers een onzeker contract, inmiddels is dat 1 op de 4.
(Bron:
FNV, 16 jan. 2019)
Basisinkomen zet mensen niet aan tot meer werk
De hoop dat mensen met een basisinkomen een grotere kans hebben om werk te vinden en zo hun inkomen te verhogen, blijkt vooralsnog niet op te gaan. Wel voelen mensen met een basisinkomen zich gelukkiger. De eerste – voorlopige – resultaten van een
Fins experiment om tweeduizend mensen een maandelijks inkomen te verschaffen van 560 euro zonder enige vorm van tegenprestatie, laten dat zien.
In de eerste helft van de tweejarige proef blijken mensen met een basisinkomen gemiddeld 49,6 dagen te hebben gewerkt, ten opzichte van 49,3 dagen in de controlegroep (mensen met een gewone werkloosheidsuitkering); een verwaarloosbaar verschil. Daar staat tegenover dat zij gemiddeld 21 euro minder inkomsten hadden uit dat werk dan de mensen die geen basisinkomen ontvingen. Wel voelden mensen mét een basisinkomen zich gezonder (56 procent vond zichzelf (heel) gezond, tegenover 46 procent in de controlegroep) en ervoeren zij minder stress (55 tegenover 46 procent) en hadden zij minder last van bureaucratische rompslomp. (Bron: DeMorgen,
8 feb. 2019)
