Inhoud
- Collectief ontslag
- Geen vergoeding
- Opzegtermijn
- Loondoorbetaling UWV
- WW-uitkering
- Werkverplichting
- Overname bedrijf
- Doorstart
- Flitsfaillissement
- Goedkoop lozen werknemers via faillissement verboden
- Financiele informatie inwinnen
- Liever failliet dan slecht personeel
- Transitievergoeding vergroot risico op faillissement
- Bankroet Nedstaal 'klap' voor oud-personeel
- Meer mogelijkheden voor schuldeisers
- FNV aan het woord
- Ook privacy bij faillissement
Collectief ontslag
Heeft de curator het voornemen om de arbeidsovereenkomst van 20 of meer medewerkers op te zeggen binnen een maand, dan moet hij dit meedelen aan de betrokken werknemersorganisatie(s). Ook vraagt hij advies aan de ondernemingsraad.
NB: Als een bedrijf failliet gaat, mag de curator de zwangere werkneemster ontslaan. U kunt het opzegverbod voor zwangere werkneemsters terugvinden in BW artikel 7:670 lid 2.
Geen vergoeding
Zelfs als een werkgever met de medewerkers is overeengekomen dat zij in geval van ontslag wegens bedrijfseconomische redenen een vergoeding krijgen (sociaal plan), is de curator hier niet aan gebonden. Reden is dat een dergelijke toekenning zou ten kosten zou kunnen gaan van de overige crediteuren tijdens het faillissement.
Opzeggingstermijn
De opzeggingstermijn die de curator en medewerkers (die kunnen uiteraard ook opzeggen) moeten naleven is maximaal zes weken, korter kan ook. Is de opzeggingstermijn gelijk aan het maximum van zes weken, dan kan er elke dag worden opgezegd. Is de opzeggingstermijn korter, dan mag er als regel niet tegen iedere dag opgezegd worden. De opzegging is dan bijvoorbeeld alleen op de laatste dag van de maand toegestaan.
Als de curator de opzeggingstermijn onjuist uitvoert, kan er sprake zijn van onregelmatig ontslag. De medewerker kan vervolgens een schadevergoeding vorderen, die – net als het loon – een boedelschuld is die bij voorrang voldaan moet worden.
Loondoorbetaling UWV
Als de failliete werkgever of de curator niet in staat zijn om het (achterstallige) loon - loon, vakantietoeslag en pensioenpremie werkgever- te betalen, kan de werknemer via een beroep op de loongarantieregeling dit aanvragen bij het
UWV. Het
UWV vergoedt de werknemers:
- Het achterstallig loon over een periode van maximaal 13 weken, teruggerekend vanaf de datum dat het dienstverband is opgezegd (bijvoorbeeld door de curator).
- Het loon tijdens de opzegtermijn, voor een periode tot maximaal 6 weken na de opzegdatum. Was de werknemer op 1 januari 1999 minimaal 1 jaar in dienst en was hij toen 45 jaar of ouder, dan geldt voor hem mogelijk een langere opzegtermijn.
- O.a. Het nog niet uitbetaalde vakantiegeld, overuren, 13e maand, verlofdagen en de niet uitbetaalde pensioenpremies, over maximaal een jaar
Andere voorwaarden
- De uitkering zal niet hoger zijn dan 150 procent van het maximumdagloon.
- De uitkering per maand wordt vastgesteld.
- Als de werknemer tijdens de opzegtermijn gaat werken voor een andere werkgever, dan worden de inkomsten daaruit verrekend met de uitkering.
Let op: Was het loon hoger dan het maximumdagloon, dan betaalt het UW maximaal 150% van het maximumdagloon
Aanvragen uitkering wegens betalingsonmacht?
Als de rechter heeft uitgesproken dat de betalingsonmacht van de werkgever blijvend is, dan;
- Krijgt de werknemer van het UWV een uitnodiging voor een voorlichting.
- Tijdens de voorlichting wordt uitgelegd hoe de werknemer de uitkering kan aanvragen.
- De werknemer ontvangt de beslissing over de aanvraag binnen 4 weken nadat hij de aanvraag heeft ingediend.
Let op: de uitkering moet binnen 26 weken na de eerste dag waarop de werkgever het salaris niet meer kon betalen, worden aangevraagd. Als dit later geschiedt, dan krijgt de werknemer meestal geen uitkering wegens betalingsonmacht.
Een aanvraag kan de werknemer doen via
UWV Telefoon Werknemers, zie
Service & contact.
WW-uitkering
Na afloop van de opzegtermijn heeft de werknemer als regel recht op een
WW-uitkering. De werknemer moet zich dan wel als werkzoekende bij
UWV inschrijven.
NB: Wanneer sprake is van faillissement, surseance van betaling of anderszins waarbij de werkgever de lonen niet kan betalen, biedt de Werkloosheidswet de mogelijkheid aan de werknemers een uitkering te verstrekken, de zogeheten
betalingsonmacht.
Werkverplichting
Bij een faillissement kan de curator werknemers verplichten te blijven werken om zodoende het mogelijk te maken dat het bedrijf wordt overgenomen. Uiteraard moet er dan nog wel sprake zijn van een formeel dienstverband: is de werknemer inmiddels ontslagen, dan geldt deze werkverplichting niet.
Overname bedrijf
Als een bedrijf wordt overgenomen voordat het faillissement ingaat, is de nieuwe werkgever verplicht de werknemers die nog in dienst zijn over te nemen inclusief hun opgebouwde rechten, zie ook
Bedrijfsovername.
Als de overname plaats vindt nadat het faillissement is uitgesproken, vervalt deze verplichting (uiteraard kan deze verplichting wel door de curator worden bedongen). Wil de nieuwe werkgever de oude werknemer toch in dienst nemen, dan zal een nieuwe arbeidsovereenkomst moeten worden overeengekomen, wat iets anders is dat het handhaven van de oude rechten (denk aan salaris, dienstjaren, bepaalde vergoedingen).
Doorstart
Het kan voorkomen dat na een faillissement het bedrijf wordt doorgestart. Dit is een overdracht door de curator van het boedelactief en de onderneming aan een derde. Deze derde kan eerder betrokken zijn geweest bij het bedrijf maar dat hoeft niet. Ook komt het voor dat een doorstart al voor het faillissement helemaal is voorbereid.
De nieuwe eigenaar van het bedrijf kan bepalen welke werknemers van het gefailleerde bedrijf (opnieuw) een arbeidsovereenkomst krijgen aangeboden en wel onder de volgende beperkingen:
- als regel wordt een arbeidscontract voor bepaalde tijd aangeboden. De curator moet dan wel, voordat de doorstart plaats vindt, alle arbeidsovereenkomsten hebben opgezegd. Zo niet dan kunnen bij een doorstart arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd alleen eindigen als die rechtsgeldig zijn opgezegd of door de kantonrechter zijn ontbonden, zo valt uit jurisprudentie op te maken;
- blijft de werknemer zijn oude functie uitoefenen, dan is het afspreken van een proeftijd niet toegestaan;
- de doorstartende ondernemer is niet verplicht om de over te nemen werknemers dezelfde arbeidsvoorwaarden aan te bieden die zij eerder hadden. Uiteraard geldt wel een eventuele CAO;
- het arbeidsverleden bij het gefailleerde bedrijf telt mee. De Hoge Raad (14 juli 2006) stelt dat als de werknemer al drie arbeidsovereenkomsten gehad bij het gefailleerde bedrijf en hij sluit een nieuwe arbeidsovereenkomst af met het doorstartende bedrijf, de laatste arbeidsovereenkomst (de vierde) geldt als een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd;
- een discussiepunt is of de dienstjaren bij het gefailleerde bedrijf als dan niet meetellen bij het bepalen van de duur van het dienstverband. Deze vraag doet zich voor in een ontbindingsprocedure waarbij de vergoeding wordt vastgesteld aan de hand van het aantal jaren dat de werknemer in dienst is. De jurisprudentie is in deze niet eensluidend.
Voor een doorgestarte onderneming gelden de eventuele opeenvolgende arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd in de oude situatie mee voor de berekening van de ketting met de drie schakels (artikel 7:668a lid 2 BW). Zie ook
Arbeidsoverkomst bepaalde en onbepaalde tijd.
Conclusie is dat aan het overnemen door werknemers van het oude bedrijf veel haken en ogen zitten. Dat kan ten koste gaan van het overnemen van vooral oudere werknemers.
Flitsfaillissement
Bij een flitsfaillissement kan een bedrijf dat failliet gaat een snelle doorstart maken. Bij een flitsfaillissement is er vaak een stille curator aangesteld door de rechter. Dit is om te voorkomen dat er paniek uitbreekt waardoor klanten en leveranciers massaal weglopen. Een flitsfaillissement kan nog steeds wel zeer nadelige gevolgen hebben voor werknemers en leveranciers. De Nederlandse politiek en de vakbonden zijn ook bang dat de constructie wordt gebruikt om op een goedkope manier van dure werknemers af te komen, zoals bijvoorbeeld gebeurde bij het postorderbedrijf Neckermann, zie onder.
Goedkoop lozen werknemers via faillissement verboden
Uit
jurisprudentie (10 juni 2015) blijkt dat het misbruiken van een faillissement om werknemers goedkoop te lozen, leidt tot een schadevergoeding. Het gaat om een bedrijf dat failliet wordt verklaard en vijf in dienst zijnde werknemers worden ontslagen. Daarna volgt een doorstart, drie werknemers worden weer in dienst genomen maar twee werknemers die eerder niet instemden met een ontslagregeling krijgen geen aanbod.
Liever failliet dan slecht personeel
Werkgevers moeten bij reorganisaties vaak hun beste mensen ontslaan. Velen laten zich echter liever failliet verklaren dan verder te gaan met minder presterende werknemers, meldt dagblad Metro in januari 2014.
De werkgevers willen een verruiming van het zogeheten
afspiegelingsbeleid, dat ervoor zorgt dat bij reorganisaties in de verschillende leeftijdscategorieën de werknemers met het kortste dienstverband de laan uit worden gestuurd.
Financiele informatie inwinnen
Stel je hebt een prima baan, maar je wilt wat anders. Je ziet een advertentie voor een job, die jou wel wat lijkt. Gebruikelijk dat je niet meteen een vaste overeenkomst krijgt, maar zo’n tijdelijke overeenkomst, dat neem je op de koop toe. Moet je dan niet eens wat meer weten van die organisatie, dan alleen hun zeer positieve verhaal op de website.
Jouw organisatie wil een fusie aangaan met een ander bedrijf. Als
OR krijg je wel jaarcijfers, maar is dat nou alles wat de directie je laat zien? Hoe kun je goed voorbereid instemming verlenen?
En als bedrijf ga je zaken doen met een andere organisatie. Is dat wel verantwoord?
Voor deze situaties kun je voor een relatief gering bedrag of soms eenmalig gratis informatie inwinnen bij een kredietinformatie organisatie. (
CreditSafe)
Transitievergoeding vergroot risico op faillissement
De nieuwe verplichte transitievergoeding, zoals deze in de Wet Werk en Zekerheid (
WWZ) door minister Asscher is ingevoerd, zorgt voor meer faillissementen dan nodig. Dit stelt Turnaround Management Association Nederland (TMA).
Ondernemingen in geldnood kunnen alleen tegen zeer hoge kosten mensen ontslaan om zo meer financiële armslag te krijgen. Edwin den Boer, voorzitter van TMA Nederland: ‘Als ze dat niet doen, is faillissement het gevolg. Tot vorig jaar konden bedrijven die in financiële problemen zitten, vrijgesteld worden met bepaalde afkoopsommen. Sinds de invoering van de nieuwe wet is dit niet meer mogelijk. Dat betekent dat bedrijven die in financiële problemen verkeren, moeten reorganiseren daar. Het probleem is alleen dat ze het geld er niet voor hebben en het dus ook niet meer kunnen. Als laatste strohalm zouden bedrijven ervoor kunnen kiezen om surseance aan te vragen om toch te kunnen reorganiseren. Met als vergroot risico dat ze alsnog failliet gaan.' (Bron: CMWeb,
2 jun. 2016)
Bankroet Nedstaal 'klap' voor oud-personeel
Staalproducent Nedstaal is dinsdag alsnog door de rechter failliet verklaard, nadat de fabriek onlangs zelf de deuren al had gesloten. Volgens vakbond
FNV betekent het bankroet slecht nieuws voor veel oud-werknemers van het bedrijf omdat Nedstaal nog niet klaar was met het afwikkelen van alle ontslagvergoedingen.
De bond stelt dat een groot deel van de circa tweehonderd medewerkers, die recent op straat kwamen te staan, nog een vordering heeft richting Nedstaal. Dit gaat in sommige gevallen om forse bedragen, waarvoor de bond nu bij de curator zal moeten aankloppen. (Bron: ANP, 31 jan. 2017)
Meer mogelijkheden voor schuldeisers
In een brief van minister Dekker (rechtsbescherming) aan de Tweede Kamer (
september 2019) stelt hij dat schuldeisers meer rechten moeten krijgen. In de huidige situatie worden schuldeisers bij een zogeheten turboliquidatie (een versnelde bekendmaking) niet of te laat geïnformeerd en komen zij pas naar verloop van tijd er achter dat zij hun geld waarschijnlijk niet meer zullen terugzien.
Dat moet veranderen. Een bedrijf dat via een turboliquidatie de werkzaamheden stopt, moet in de toekomst meer informatie geven om te verantwoorden dat een turboliquidatie nodig was. Tevens moet de turboliquidatie algemeen bekendgemaakt worden gemaakt. In de bekendmaking moet tenslotte staan dat de slotbalans en de jaarrekening van het bedrijf ter inzage liggen bij de Kamer van Koophandel.
FNV aan het woord
Op een aantal vragen geeft
FNV antwoord over dit netelige onderwerp, iets verkort:
- Krijg ik onstlag? Werknemers van een failliet bedrijf verliezen in de meeste gevallen hun baan. Er geldt in principe een opzegtermijn van 6 weken, behalve als er andere afspraken zijn. Over die periode krijg je dus nog 100% doorbetaald.
- Kan ik nu naar mijn loon fluiten? Heb jij als werknemer nog loontegoed, dan ben jij in feite ook een schuldeiser. Helaas, sta jij achteraan in de rij en krijgen de Belastingdienst en leveranciers meestal voorrang. Is de curator niet in staat om jou te betalen, dan neemt het UWV de betalingen voor een beperkte tijd over.
- Wat zijn mijn rechten bij faillissement? Bij een faillissement, verlies jij je baan en daarmee je inkomen. Maar niet het inkomen waar je nog recht op hebt. Dit is waar jij als werknemer recht op hebt:
- achterstallig loon
- overuren
- vantiegeld
- 13e maand
- niet-opgenomen vakantiedagen
Jaarlijks gaan meer dan 3.000 bedrijven failliet. Een faillissement is een vervelende en onzekere tijd voor werknemers. Het roept veel vragen op. De
FNV kan je hierbij helpen. In de
brochure vind je antwoord op de meest gestelde vragen.
Redactie: De antwoorden van de FNV verschillen soms (iets) van bovengenoemde passages. In voorkomende gevallen kan het UWV antwoord geven. Iemand kan ook naar een advocaat gaan, bedenk dan dat de kosten van de advocaat mogelijk hoger zijn dan het bedrag dat je van overheidswege nog zal ontvangen.
Ook privacy bij faillissement
Wat mag een curator wel en niet met de persoonsgegevens in de boedel van een failliete onderneming? De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft curatoren gewezen op de regels voor de omgang met persoonsgegevens bij faillissementen in een brief aan de Vereniging voor Insolventierecht Advocaten (
INSOLAD).
Bij vrijwel ieder faillissement bevat de boedel persoonsgegevens. Bijvoorbeeld van klanten, leden en personeel. Curatoren hebben de verantwoordelijkheid om zorgvuldig met deze gegevens om te gaan. Zij moeten zich daarbij aan de privacywet houden, de Algemene verordening gegevensbescherming (
AVG). (Bron en meer: Autoriteit Persoonsgegevens (AP),
28 feb. 2020)
