Belasting een noodzakelijk kwaad om nuttige en onnodige zaken te financieren

Opinie  |  ma 19 jun 2023  |  Bron: HR-kiosk & Wikipedia  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Belasting, Tiende, Belastinghdienst

Belasting werd in de Middeleeuwen opgelegd door de landheren en de schepenen van de grote steden. De grote steden hadden zo hun eigen bestuur en rechtspraak; ze waren feitelijk autonoom. Nederland zoals we dat nu kennen bestond nog lang niet, dat duurde eerst nog tot 1815.
Filips II van Spanje had wel in 1555 de Spaanse Nederlanden (grote delen van België en het huidige Nederland) geërfd van Karel de V, met  (toen al) Brussel als residentie.

De Tiende Penning

Om het Spaanse leger te financieren werd in 1569 de Tiende Penning,  een belastingmaatregel  voorgesteld en in 1571 ingevoerd door Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva en landvoogd over de Spaanse Nederlanden, namens koning Filips II van Spanje. Filips had Alva verordonneerd ervoor zorg te dragen dat de Nederlanden zichzelf financieel zouden bedruipen en ook verantwoordelijk waren voor betaling van het in de Nederlanden gestationeerde leger van Filips II.
De Tiende Penning was een omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen (eten en drinken, kleding enz.), identiek aan de in de Spaanse landen gebruikelijke Alcabala-belasting (modern equivalent: btw). De heffing op producten van handel en nijverheid was in de Nederlanden nog niet eerder voorgekomen. Het lag verder in de bedoeling dat de heffing permanent zou zijn. Deze heffing leidde tot woede en verzet van de kooplieden in de Nederlanden en was een belangrijke reden voor de Nederlandse Opstand.  

De opstand

De opstand werd later meer omschreven als de strijd tussen de katholieke Spaanse kant en de protestantse Staatse kant. In die zin werd het ook een godsdienstoorlog genoemd, maar de aanleiding voor de 80-jarige oorlog was dus feitelijk de heffing van 10%.
Om de opstand van meerdere steden gezamenlijk te gaan leiden werd er een legerleider gezocht en vroegen de steden Willem van Nassau (later Willem van Oranje) die functie te aanvaarden.
In 1572 berichtte Lodewijk van Nassau aan de leider van de opstand, zijn broer Willem, dat de hertog van Alva zeer verbaasd was dat de steden in opstand kwamen voor slechts een heffing van 10 procent.
Dat de steden zich vervolgens tijdens dit financiële conflict ook nog eens onafhankelijk verklaarden van de koning van Spanje (Acte van Verlatinghe), was vrijwel uitsluitend vanwege de belasting, die de rijke Hollandse kooplieden niet wilden afdragen voor een leger, die niet hun belangen verdedigden.
Om kort te gaan er werd voor 10% heffing 80 jaar oorlog gevoerd, met Willem van Nassau en zijn kinderen in de daaropvolgende 80 jaren als legeraanvoerders.
Nee, Nederland (dat toen niet eens bestond) werd niet bevrijd van het “Spaanse juk” vanwege de zucht naar vrijheid en zelfstandigheid, maar vanwege 10% belasting! Dat het ook nog eens ontaarde in een godsdienstoorlog is een bijkomstigheid als we naar de werkelijke aanleiding zoeken.
Als we belasting willen heffen dan doen we dat zelf wel, dachten ze al in 1555. Nou dat hebben we geweten.
Nu dragen we (wel met tegenzin en gemor) totaal minstens 70% aan allerlei belastingen en vage heffingen af en daar voeren we nog geen dag oorlog voor.
Dat Willem van Oranje de Nederlanden (die niet eens bestonden) heeft bevrijd is een mythe, die we maar al te graag geloven. Het ging niet om vrijheid maar om geld en macht.

Belasting is complex geworden

In de praktijk blijkt heden ten dage dat De Nederlandse Staat met steun van de Belastingdienst sterker is dan Alva met een heel leger, als het gaat om de maximale heffing.
Ons stelsel is echter dermate complex geworden, dat we er nauwelijks wijs uit kunnen worden.
Daarom proberen wij (in HR-kiosk.nl) de toepassingen van de enorme brei aan belastingmaatregelen uit te leggen, te verklaren en de logica te zoeken.

Het ging tussen 1555 en 1648 gewoon om geld en macht, meestal de bron van alle ellende.
Misschien hadden we die 10% indertijd gewoon moeten betalen, dan konden we nu naar eer en geweten uit volle borst “Het Wilhelmus” zingen: den koning van Hispanje heb ik altijd geëerd.



 
Lees meer