Inhoud
- Kilometerheffing in Nederland
- Tolheffing in Nederland
- Kilometerheffing in België
- Tolwegen in Europa
- Alternatieve heffingen
- Helft Nederlanders gaat de spits mijden
- Helpt meer asfalt deze keer wel?
- Klaas Dijkhoff doorbreekt VVD-taboe rekeningrijden
- Onderzoek kabinet: met rekeningrijden korter en minder in de file
Kilometerheffing in Nederland
De kilometerheffing in Nederland was een plan voor het invoeren van een financiële heffing voor gemotoriseerd verkeer op basis van het aantal gereden kilometers. Het tarief per gereden kilometer zou afhangen van het tijdstip (spits/nacht) en de locatie waarop gereden wordt. Zo kan het gebruik van drukke wegen op drukke momenten worden ontmoedigd. De heffing kan verder gedifferentieerd worden naar verbruik en uitstoot van verschillende voertuigen, om zo milieuvriendelijkere voertuigen te stimuleren.
Voor het opleggen van een kilometerheffing moet de overheid beschikken over gegevens ten aanzien van het aantal gereden kilometers per voertuig. De introductie werd voorzien na 2012, maar werd gestopt door het kabinet-Rutte-I. Ook volgens het Regeerakkoord 2012 komt er geen kilometerheffing. (Bron: Wikipedia)
Het argument dat de files korter zouden worden, zodat er reistijdwinst is, is omstreden. In Nederland, maar ook in andere Europese landen, heeft de enorme stijging in de brandstofprijzen niet kunnen voorkomen dat de filedruk vooral rond de grote steden flink is toegenomen. De achterliggende reden zou kunnen zijn dat de werknemers nu eenmaal naar hun werk moeten reizen, hoe zwaar een overheid dit ook belast. Hieraan draagt bij dat openbaar vervoer vaak geen sluitende oplossing biedt en verhuizen vaak geen optie is (gezin, beschikbaarheid van woningen, grondprijs, rust, persoonlijke voorkeur, groenvoorzieningen). Ook bestaat het risico dat door het goedkoper wordende autobezit het binnenstedelijk verkeer toeneemt doordat het aantal kilometers daar gering is.
Tolheffing in Nederland
In de Wegenwet van 31 juli 1930 is vastgesteld dat in Nederland geen algemene tolheffing mag komen. Toch is er op bepaalde bruggen en tunnels toch tol geheven. Anno 2016 wordt (nog) tol geheven op de A9: Wijkertunnel (schaduwtol), A15: Noordtunnel (schaduwtol), N62: Westerscheldetunnel en N217: Kiltunnel.
Kilometerheffing in België
Sinds 1 april 2016 moeten alle eigenaars van vrachtwagens met een maximaal toegelaten totaalgewicht (MTT) van meer dan 3,5 ton een kilometerheffing betalen voor het gebruik van de autosnelwegen en bepaalde gewest- en gemeentewegen in België. De kilometerheffing wordt berekend met behulp van een toestel in de vrachtwagen. Dit kastje registreert via GPS-technologie de gereden kilometers.
De in april 2016 gestarte kilometerheffing op de Belgische snelwegen voor vrachtwagens heeft tot nu toe bijna 140 miljoen euro opgeleverd.
Tolwegen in Europa
Er zijn diverse overzichten en bedragen van de tolwegen in Europa, een voorbeeld is
'De wijde wereld'.
Alternatieve heffingen
Er bestaan veel alternatieve systemen om mobiliteit te beprijzen. De belangrijkste zijn:
- Cordonheffing: de automobilist betaalt een bedrag bij de toegang tot een cordon, zoals een ringweg, of wanneer hij zich op wegen binnen dit cordon begeeft;
- Verblijfs- of gebiedsheffing: de automobilist betaalt een bedrag bij de toegang tot een gebied, of bij verblijf in een gebied. Het verschil met een cordonheffing is dat bij een verblijfs- of gebiedsheffing ook betaald moet worden als zij al binnen het gebied zijn;
- Corridorheffing: de automobilist betaalt voor het gebruik van een deel van de weg, dus voor een bepaald aantal kilometers;
- Congestieheffing: het bedrag dat de automobilist moet betalen is afhankelijk van de plaats en/of tijd waarop gereden wordt en kan tevens oplopen naarmate het verkeer op dat moment op die plaats toeneemt;
- Vignet op de voorruit: voorbeeld Zwitserland.
Helft Nederlanders gaat de spits mijden
Onderzoek Alphabet
De helft van de Nederlanders gaat de spits mijden als er tijdens die spits een kilometerheffing komt. Dat blijkt uit onderzoek van Alphabet in opdracht van BNR Nieuwsradio. Van de 1250 ondervraagden in de enquête van Alphabet geeft 47 procent aan de spits zoveel mogelijk te zullen mijden als er een heffing komt op rijden in de ochtend- en avondspits. 18 Procent is niet van plan in dat geval de spits te mijden; de rest stelt zich neutraal op.
Flexibele werktijden
In de praktijk doen uiteindelijk nog wel meer mensen mee met iets als spits mijden, zegt Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft: 'Bijvoorbeeld omdat de baas zegt: door die kilometerheffing hebben we toch maar eens even nagedacht over flexibele werktijden en dat gaan we ook invoeren.'
Als je kilometerheffing in de spits landelijk zou invoeren en de helft van de automobilisten zou inderdaad de spits gaan mijden, dan zou dat enorm schelen, zegt Van Wee. 'Dan is het fileprobleem ontzettend veel minder.'
De kilometerheffing is al jaren een punt van discussie in binnen- en buitenland. De Europese Commissie is een voorstander van het belasten van gebruik, om het aantal files te verminderen.
PvdA: 'light'-versie
Ook de PvdA is daar voorstander van, al denkt die partij meer aan een 'light'-versie, zegt Kamerlid Duco Hoogland. 'Bijvoorbeeld door zo'n chipje in de auto te hangen. Op het moment dat je dan over een weg rijdt, krijg je een rekening thuis (!?). Dan zou je dus op sommige trajecten - dat is natuurlijk gewoon tol - kunnen betalen voor de kilometers op momenten dat dat nodig is.' Een integraal ingevoerde kilometerheffing lijkt Hoogland minder haalbaar. 'In de praktijk heb je, als je een beetje terugkijkt in de geschiedenis, gezien dat er vanaf 1993 over gepraat wordt, dat er heel veel geld aan is uitgegeven en dat je ziet dat zo'n systeem ingewikkeld is. Het is meer dat ik er een hard hoofd in heb dan dat ik er niet in geloof dat het realistisch is om dit in een keer in heel Nederland te gaan uitrollen.'
Redactie:
- De spits mijden kan nu ook al, zonder kilometerheffing, door flexibele werktijden en thuiswerken in te voeren;
- De medewerker wordt betaald om productie te leveren en niet om op tijd aanwezig te zijn;
- De kilometerheffing zit al in de benzineprijs en is de meest eenvoudige methodiek;
- De meeste files ontstaan door autopech (vrachtwagens) en aanrijdingen.
Helpt meer asfalt deze keer wel?
Het was een gewone herfstdag, 3 oktober 1994. Regenachtig, maar geen dramatisch herfstweer. Toch ging die maandag de geschiedenis in als de dag waarop het Nederlandse filerecord gebroken werd: in de avondspits stonden er op het hoogtepunt 45 files met een gezamenlijke lengte van 300 kilometer.
30 oktober 2018, bijna 25 jaar later. De ANWB rept opnieuw van een filerecord in de avondspits. Nu een totaal van 1.135 kilometer aan file.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) kon vorige maand, na dat nieuwe filerecord, de automobilisten dan ook alleen nog maar meer fileleed in het vooruitzicht stellen. Haar plannen voor 1.000 kilometer extra asfalt in de komende twaalf jaar zal het aantal files voorlopig niet temperen, voorspelt het
KiM. De reistijd voor automobilisten neemt de komende vijf jaar juist met 35 procent toe, is de prognose. (Bron en meer: NRC,
12 nov. 2018)
Klaas Dijkhoff doorbreekt VVD-taboe rekeningrijden
Dijkhoff zegt in een interview (juni 2019) dat hij zich realiseert dat de schatkist veel accijns op brandstoffen misloopt, als in de toekomst steeds meer mensen elektrisch rijden. De VVD gaat serieus kijken naar de mogelijkheid om rekeningrijden in te voeren.
Dijkhoff is van mening dat het rekeningrijden een vlakke heffing* zou moeten zijn en geen spitsheffing. En verder, het zit er niet in dat een kilometerheffing nog in deze kabinetsperiode zal worden ingevoerd.
* Vlakke heffing: iedere automobilist betaalt bijvoorbeeld vier of vijf cent per afgelegde kilometer, ongeacht soort auto, weg of tijdstip.
Redactie: Rekeningrijden of kilometerheffing is een middel om files te bestrijden en is goed voor het milieu. Maar als veel woon-werkverkeer met elektrisch rijden wordt afgelegd en ook eindelijk het thuiswerken weer populair wordt, dan blijkt de grootste drijfveer van rekeningrijden het gat in de begroting van de schatkist te zijn. Geld dat dus voor andere zaken dan milieu en files wordt gebruikt.
Onderzoek kabinet: met rekeningrijden korter en minder in de file
De invoering van rekeningrijden kan, afhankelijk van de wijze waarop, in 2030 zorgen dat de verloren reistijd door files met 43 tot 68 procent wordt teruggebracht. Ook zal de uitstoot van stikstof en CO2 over tien jaar behoorlijk afnemen, allebei tot maximaal 24 procent. Daarnaast zorgt de invoering van betalen naar verbruik voor een schoner wagenpark. In bepaalde varianten levert deze stap tegen die tijd maximaal 19 procent extra kilometers voor elektrische voertuigen in het verkeer op. Verder wordt het wagenpark naar verwachting sneller vernieuwd. En nieuwe auto's zijn steeds milieuvriendelijker.
De meest ver doorgevoerde spitsheffing, die 7 cent per kilometer zou kosten, zal het meeste geld opbrengen voor de overheid, constateren de onderzoekers ook, maar de kosten zijn ook hoog. Per saldo is rekeningrijden, op bijna elke manier, vrijwel budgetneutraal in te voeren.
Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) wil de kilometerheffing invoeren op bijna 130 wegtrajecten. Vieze en zware vrachtwagens gaan 26 cent per kilometer betalen, de schoonste bijna 8 cent. De miljoenenopbrengst wordt deels teruggesluisd naar de sector om te vergroenen. (Bron: AD, 15 okt. 2020)
Ga terug naar rubriek Vervoer.
