Nieuwe arbeidsvoorwaarde: eicellen invriezen, belast of onbelast?

Opinie  |  di 1 aug 2023  |  Bron: Rendement, Nieuwsuur en HR-kiosk  |  Auteur: Andries Bongers  |  Trefwoorden: Ziektekosten, Meerkeuzesysteem

Vanuit de Verenigde Staten is een nieuwe arbeidsvoorwaardelijke ‘trend’ aan komen vliegen: het vergoeden van het invriezen van eicellen van werknemers.. Het bericht heeft voor veel kritische geluiden gezorgd.
Bij een rondgang van Nieuwsuur gaven diverse grote internationale organisaties aan dat zij hun werknemers arbeidsvoorwaarden aanbieden rond (on)vruchtbaarheid. Opvallend is een financiële bijdrage aan het invriezen van eicellen, maar het gaat ook om de aanschaf van donorzaad, extra ivf-rondes (artikel) en kosten voor draagmoederschap en adoptie. De ondervraagde organisaties die deze secundaire arbeidsvoorwaarden aanbieden, zijn allen Amerikaans. In de Verenigde Staten zijn de arbeidsvoorwaarden niet ongebruikelijk. Zo vergoedt ongeveer 40% van de grote werkgevers vruchtbaarheidsbehandelingen. In Nederland is de situatie anders; veel zorg rond vruchtbaarheid wordt vergoed vanuit de basisverzekering. De kosten van het invriezen van eicellen, de kosten van donorzaad en extra ivf-behandelingen moeten mensen vaak wel volledig zelf ophoesten.

Arbeidsvoorwaarde van invloed op bedrijfscultuur

Online wordt veel kritiek geuit op dit type arbeidsvoorwaarde. Werkgevers zouden zich niet moeten mengen in problemen rond vruchtbaarheid. Het aanbieden van de mogelijkheid om eicellen in te vriezen zou de indruk kunnen wekken dat vrouwen bij voorkeur het moederschap uitstellen, terwijl zij hier vrij in behoren te zijn.

Sociale ongelijkheid door fertility benefits

Een ander kritiekpunt is dat ‘fertility benefits’ de sociale ongelijkheid zou kunnen vergroten, doordat bepaalde zorg alleen voor een beperkte groep mensen toegankelijker wordt. Al is deze onderscheidende factor vaak juist een belangrijke reden voor werkgevers om een bijzondere arbeidsvoorwaarde aan te bieden. In dit geval zou het echter botsen met de solidaire principes van de Nederlandse zorgverzekering.
In een reactie op de rondgang van Nieuwsuur raadt demissionair minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werknemers aan om werk en privé gescheiden te houden bij hulp rond een kinderwens. Als werknemers echter anders willen, hebben zij de vrijheid om op het aanbod van werkgevers in te gaan. De wet verbiedt zulke arbeidsvoorwaarden namelijk niet.

Belast of onbelast: That’s the question!

Met de opmerking dat de wet een dergelijke vergoeding niet verbiedt, wordt de kern van deze casus niet geraakt. In principe mag een werkgever allerlei arbeidsvoorwaarden geven, mits deze maar niet strijdig zijn met de algemene wetgeving. Belangrijker is namelijk: is de voorziening belast of onbelast? Wanneer de werkgever dus een Ivf-behandeling zou willen vergoeden, dan is dat onder de huidige fiscale wetgeving belast, maar een tiental jaren geleden niet. Toen mocht de werkgever nog onbelast “ziektekosten” vergoeden. M.i.v. 1-1-2009 is deze onbelaste vergoeding (Buitengewone Uitgavenregeling, BU) in het coalitieakkoord geschrapt. Meestal kwam een dergelijke vergoeding erop neer, dat daarvoor wel bruto loon werd ingeleverd (cafetariasysteem).
Veel onbelaste vergoedingen zijn inmiddels verdwenen en ondergebracht onder de vrije (karige) ruimte van de WKR.
Wat zijn vandaag interessante arbeidsvoorwaarden?
Lees meer