Opleidingen termen en begrippen

Inhoud

1. Webinar en webcast
2. Training-on-the-job
3. Anticyclisch opleiden
4. 70/20/10-regel
5. Is online leren in 2020 de norm?
6. 70/20/10 zin of onzin
7. Managers gaan aan de haal met totale kolder
8. Paden naar Leraarschap
9. Games effectiever dan andere trainingsmethoden
10. Opbrengst managementopleidingen onduidelijk
11. Vormen flexibel onderwijs
12. Virtual Reality training
13. Wat is gepersonaliseerd leren?
14. Begrip intellectueel eigendom
15. Student en universiteit in patent-strijd

---

Webinar en webcast

Een online seminar of webinar is een lezing, workshop, college of soortgelijke presentatie of vorm van kennisoverdracht die plaatsvindt via het internet. Het neologisme* "webinar" is een portmanteau (woordcombinatie) van de woorden "web" (dat wil zeggen world wide web) en "seminar". Deelnemers kunnen het seminar rechtstreeks op hun eigen computer volgen en de spreker(s) zien en horen.

En dan is er nog het begrip webcast. Het verschil tussen een webinar en een webcast is dat er bij een webcast ook fysiek (in levende lijve) publiek aanwezig is. Een webinar is een seminar met uitsluitend online publiek. (Bron: Wikipedia, 5 aug. 2014)

Red.: Heeft u wel eens van een portmanteau gehoord? Zo nee, dan verbreedt u - inclusief de redactie van HR-kiosk - bij deze uw woordenkennis, handig voor het maken van een bescheiden quizje. Voorbeelden: webinar (web en seminar), brunch (breakfast en lunch), smog (smoke en fog), brexit (Britain en exit) + tegenhanger Bremain en Luxleaks (Luxemburg en onthullingen van sparen van geld buiten de fiscus).

Training-on-the-job

Het merendeel van de opleidingen vindt buiten de organisatie plaats. Training en bijscholing op de eigen werkplek noemen we training-on-the-job. Uit onderzoek (Baars, 2003) bleek dat het rendement van de interne training vooral dan hoog is als deze training gepaard gaat met het krijgen van meer verantwoordelijkheden en als er binnen de eigen organisatie ruimte is voor nieuwe initiatieven.

Anticyclisch opleiden

Scholing in een periode van economische teruggang (eis verbonden aan Deeltijd-WW) noemt men anticyclisch opleiden. Een voorbeeld waar hierover met de sociale partners (vakbonden en werkgevers) afspraken zijn gemaakt, is de bouwnijverheid (2009).

70/20/10-regel

Is online leren in 2020 de norm?

70/20/10 zin of onzin

Voor- en tegenstanders van het 70:20:10-principe (zie boven) zijn het over een zaak eens, afhankelijk van wat je moet weten, veranderen die verhoudingen. Verder lopen de meningen sterk uiteen.

Voorstander Arets: Arets: 'De meeste mensen hebben kritiek op de naam. Maar wij noemen 70:20:10 niet voor niets een referentiemodel. Het gaat niet om de percentages of de getallen, het gaat erom dat leren meer omvat dan formeel leren'.

Tegenstander Rubens: 'Leren laat zich niet vangen in een simpele regel. Ik denk dat het genuanceerder ligt. In veel organisaties vindt vaak een combinatie plaats van leren door ervaring en het op een creatieve manier bedenken van oplossingen. Maar werk is ook vaak routinematig en dan is een training vaak effectiever.' Omdat hij 70:20:10 te beperkt vindt, heeft Rubens op zijn website een alternatief gepresenteerd. WICER is gebaseerd op vijf pijlers: workplace learning, information processing, coaching, education en reflection.' (Bron en meer: PW De Gids, 17 okt. 2016)

Managers gaan aan de haal met totale kolder

Ondanks het commerciële succes van 70:20:10 is niet iedereen overtuigd van de methode. Evidence Based HRM, een website die het wetenschappelijk gehalte van managementmethoden weegt, noemt het zelfs een schoolvoorbeeld van de zoveelste managementmethode die is gebaseerd op gebakken lucht. Oprichter Patrick Vermeren: 'Als je een handjevol managers vraagt hoe ze op dit moment leren, is dat dan ook de beste manier? Dat hoeft natuurlijk helemaal niet, toch is dat het fundament van de 70:20:10-methode. Dat ze zelf al zeggen dat we die exacte percentages niet te serieus moeten nemen, zegt genoeg: een hoop drukdoenerij om niks.'

Ook de Groningse hoogleraar Bernard Nijstad, gespecialiseerd in creativiteit en besluitvaardigheid in organisaties, ziet met lede ogen aan hoe consultants, managers en coaches aan organisaties sleutelen met onwetenschappelijke methoden. 'Vraag die consultants of hun methode wel is uitgetest met een controlegroep. Als ze dan glazig beginnen te kijken: weg ermee, niet inhuren.'

Zelf deed Nijstad onder meer onderzoek naar technieken om beter te brainstormen. In zijn lab verzamelde hij teams die het op de traditionele manier deden - door tien minuten lang rond een tafel ideeën te roepen. Maar er waren ook teams die zwijgend hun ideeën op papier schreven, en die papiertjes willekeurig aan elkaar doorgaven om de ander te inspireren.
Nijstad turfde niet alleen het aantal ideeën dat teams verzamelden, maar liet die ook keuren door onafhankelijke jury's. Wat blijkt, uit zowel Amerikaanse studies als Nijstads experimenten? Vergeleken met de traditionele brainstorm levert de methode met de papiertjes tot wel twee keer zoveel ideeën op, en ook twee keer zoveel goede ideeën. Hoe dit kan? Omdat je tijdens het schrijven onafgebroken ideeën kunt ventileren, zonder dat je op je beurt hoeft te wachten om iets te zeggen. Ook belangrijk: de truc met de papiertjes is - zolang je elkaars handschrift niet kent - anoniem. Een idee van een stagiaire wordt daardoor eerder gelijk behandeld als een idee van de baas. (Bron: Volkskrant, 14 jan. 2017)

Paden naar Leraarschap

Deze CPB Notitie brengt de verschillende paden naar leraarschap in kaart. Het maakt onderdeel uit van het overkoepelende project Monitor Impuls Leraren Tekortvakken dat het Centraal Planbureau uitvoert in opdracht van het ministerie van OCW. Binnen dat overkoepelende project voorziet deze notitie in een breed achtergrondbeeld van de opleidingen tot leraar in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs. (Bron: CPB, 24 feb. 2017)

Games effectiever dan andere trainingsmethoden

Games¹ zijn een geweldig middel om een gedragsverandering te realiseren bij je medewerkers, vindt Bart Hufen. En hij praat uit ervaring. Met succes ondersteunde zijn bedrijf grote trajecten bij onder meer Ziggo, ABN Amro en Fontys Hogescholen.

Een game biedt een speelveld waar jij de keuzes maakt en je wordt geconfronteerd met de gevolgen van je keuzes. Doordat je actief zelf beslissingen neemt is het veel effectiever dan het kijken naar een filmpje of het lezen van een boek. Die confrontatie met de gevolgen van je acties noemen ze ook wel internalisatie. Ik moet vaak denken aan die Chinese wijsheid: ‘Leg het mij uit en ik vergeet het. Laat het me zien en ik onthoud het misschien, maar betrek mij erbij en ik begrijp het’. (Bron: HR Praktijk, 14 jul. 2017)

¹ Red.: Het gaat o.i. hier om een zogeheten 'serious game', een computerspel met een ander primair doel dan puur vermaak. Het voornaamste doel is dan bijvoorbeeld het verbeteren van de communicatie, het verwerven van inzicht in processen, werving en behoud van goede werknemers et cetera

Opbrengst managementopleidingen onduidelijk

Er gaat bijna een miljard om in de wereld van managementopleidingen. Maar wat leveren ze uiteindelijk op? Er worden nauwelijks concrete doelstellingen geformuleerd, resultaten worden bijna niet gemeten en het ontbreekt veelal aan focus. Dat blijkt uit onderzoek van Sioo¹. Publieke en private instellingen spenderen jaarlijks circa één miljard euro aan cursussen en opleidingen voor het hoger kader, maar wat dat oplevert is vaak onduidelijk.

Slechts 17 procent van de organisaties heeft meetbare doelstellingen, blijkt uit het onderzoek van Sioo. Daarnaast is er weinig focus in de activiteiten. De leer- en ontwikkelactiviteiten moeten bijdragen aan alle doelen: verbetering van de kwaliteit van het werk, innovatie, duurzame inzetbaarheid en voldoen aan een nieuwe strategie of organisatiestructuur. Ze moeten leiden tot verbetering van kennis, vaardigheden, houding en gedrag. (Bron: PW, 5 sep. 2017)

¹ Sioo is een interuniversitaire vakopleiding voor verandermanagement. Aan het onderzoek ‘Leren en ontwikkelen, de stand van zaken’ deden 97 publieke en private organisaties mee.

Vormen flexibel onderwijs

Flexibilisering van onderwijs krijgt steeds meer vorm. Nieuwe ontwikkelingen, pilots en nieuwe termen. Een aantal zetten we op een rijtje:

Derde leerweg

Onderwijs MBO: Een opleiding volgens de derde leerweg is op dezelfde wijze vormgegeven als andere mbo-opleidingen en is met name vergelijkbaar met een BBL-opleiding. Het verschil is dat de derde leerweg geen wettelijk vastgestelde urennorm of studieduur kent. Ook geldt er geen minimum leeftijd voor een derde leerwegtraject.

Flexstuderen

De term flexibel studeren verwijst naar (alternatieve) manieren waarmee je een studietraject kan doorlopen. Flexstuderen geeft iemand de mogelijkheid om alleen collegegeld te betalen voor de vakken die hij/zij van plan is te gaan volgen.

Keuzedelen

De opleiding (MBO) bestaat uit een basisdeel, profieldelen en keuzedelen*. Met het keuzedeel kan de student zich verbreden of verdiepen.

* Een onderdeel van de beroepsopleiding dat naast de kwalificatie staat. Keuzedelen zijn een verrijking van de kwalificatie en kunnen voor de student verbredend of verdiepend zijn of bijdragen aan een betere doorstroom. 

Leerrekening

Een individuele leerrekening is een individueel ontwikkelingsbudget voor werknemers waarmee zij gestimuleerd worden om aan hun eigen ontwikkeling te werken. Uit dit onderzoek blijkt dat het bezit van een individuele leerrekening het leergedrag en de leerhouding stimuleert van een substantiële groep relatief laaggeschoolde medewerkers. Werknemers met een leerrekening nemen vaker zelf het initiatief om een cursus te volgen en investeren vaker eigen tijd hierin.

Leeruitkomsten

Leeruitkomsten hebben tot doel dat er verschillende leerwegen mogelijk zijn per student, terwijl tegelijkertijd gewaarborgd wordt dat studenten voldoen aan hetzelfde basis/verdiepend en/of challenge niveau.

Vraagfinanciering

Binnen het experiment vraagfinanciering hoeft een student zich niet voor een hele opleiding in te schrijven. In plaats daarvan volgt hij 1 of meer modules. Doel is opleidingen beter te laten aansluiten met het werkveld en bij de behoeften van de deeltijdstudent. (Bij HBO's loopt een experiment september 2016 tot en met augustus 2024).

Virtual Reality training

De VR-training vindt plaats in een door de computer gemaakte wereld. Er bestaan speciale brillen en zelfs hele pakken die gekoppeld kunnen worden aan een computer. Als je de bril opzet of het pak aantrekt lijkt het net of je in een andere wereld bent (die door de computer is gemaakt).

Voorbeeld  KLM

Een vliegtuig dat vertraagd is; vervelend voor reizigers en personeel van luchtvaartmaatschappijen. KLM heeft nu een waardige invulling gevonden van de tijd van de monteurs, die na iedere vlucht de vliegtuigen controleren. Met behulp van een VR-training kunnen ze in het (anders verloren) uurtje hun vaardigheden bij kunnen spijkeren.

'Bij de fysieke trainingen waren we afhankelijk van vliegtuigen om in te oefenen. Maar die moesten dan wel beschikbaar zijn, om nog maar te zwijgen over de kosten.'
Eind 2014 werd met een pilot getest of het ook anders kon. Aan de hand van een Virtual Reality training kon de omgeving van een vliegtuig gesimuleerd worden, waarna onderhoudsmonteurs trainingen konden doen vanuit hun luie stoel. Door middel van een USB-stick en een door KLM verschafte VR-bril kan de training op ieder moment gevolgd worden.’
Door de pilot konden medewerkers twee weken eerder aan het werk, doordat er vijf dagen in simulatie werd getraind en vijf dagen in het echt. (Bron: MT, 22 mrt. 2018)

Wat is gepersonaliseerd leren? 

Gepersonaliseerd leren is de leerling meer centraal te zetten en een leeromgeving in te richten die de leerling (beter) helpt om zijn of haar leerdoelen te behalen. De achterliggende gedachte is dat elke leerling een eigen manier heeft waarop hij/zij het beste leert.

Voorbeeld: Hoe gepersonaliseerd leren geïmplementeerd kan worden laat Het Stedelijk Lyceum-Innova, een nieuwe school met 77 leerlingen, in Enschede zien. “Als je een school start voor gedifferentieerd leren moet je een hele duidelijke visie en leerlijn met kerndoelen hebben”, zegt teamleider Wilma ter Riet. De leerlingen op deze school hebben geen uur Frans meer en daarna Nederlands en Engels. De lessen zijn veel minder docentgebonden. Lesuitval en tussenuren kennen ze niet. Aan het begin van de dag maken leerlingen een indeling van hun werkzaamheden. De docent loopt rond en kijkt waar hij kan ondersteunen. Ter Riet: “Waar we nog mee worstelen is het lesmateriaal, dat niet altijd geschikt is om in stukjes te knippen en zowel digitaal als uit een boek aan te bieden, en personeel dat mee wil gaan in de visie.” Daarnaast is het voor de leerlingen een zoektocht wat wel en niet kan en waar hun eigen verantwoordelijkheden liggen. De docenten moeten de afweging maken tussen welk leermateriaal ze aanreiken en wat ze de leerlingen zelf laten uitzoeken. En dat verschilt per leerling. (Bron: ITSlearning.com, 2018)

Begrip intellectueel eigendom

Voor uitleg van het begrip intellectueel eigendom moet u zijn bij Intellectueeleigendom.nl. U leert de verschillen tussen Merknaam registreren, Patent aanvragen, Auteursrecht en Handelsnaam. Ook de kosten worden genoemd.

Student en universiteit in patent-strijd

Studenten die tijdens hun studietijd een uitvinding bedenken, komen soms in clinch met hun universiteit rondom het intellectueel eigendom van dit idee. Of wanneer het idee evolueert in een startup waarvoor een patent wordt aangevraagd, kan de universiteit als geldschieter optreden om de patentaanvraag te financieren. Vervolgens kan de opleider de student uit zijn eigen bedrijf gooien.

Dat schrijft de NOS (6 januari 2020) op basis van zeventig gesprekken met onder meer studenten, universiteiten en juridisch adviseurs.