Nudging

Datum laatste wijziging: 9 augustus 2019  |  Trefwoorden:

Inhoud

  1. Olifant
  2. Voorbeelden
  3. Hoe beïnvloeden normen gedrag van medewerkers?
  4. Meer bewegen
  5. Zo krijg je mensen wel van die stoel af

Olifant

In 2008 verscheen het inmiddels beroemde boek Nudge, waarin wetenschappers Rhirand Thaler en Cass Sunstein klassieke marketingtechnieken en inzichten uit de gedragseconomie naar de publieke sector vertalen. Hiermee werd direct ook de term nudge geïntroduceerd. Letterlijk vertaald is een nudge een zacht duwtje in de goede richting. Metaforisch wordt het dan vaak weergegeven als moederolifant die haar jong een zetje vooruit geeft.

Nudging probeert mensen te verleiden tot een bepaalde keuze. Dit maakt het minder vrijblijvend dan puur informeren. Maar omdat ook de minder gewenste keuze gewoon beschikbaar blijft, is nudging minder dwingend dan het opleggen van regels of verboden.

Voorbeelden

Een organisatie wil de klanttevredenheid verhogen. Door aan de medewerkers te laten zien hoeveel klanten die dag tevreden waren, gaan medewerkers aantoonbaar meer hun best doen om op dit onderdeel goede resultaten te halen.

Nudging speelt een rol bij het inrichten van kantoorruimtes. Denk bijvoorbeeld aan een ruimte die specifiek ingericht is voor ontmoeten, leren, stilte of samenwerken. Of ruimtes waar je elkaar ontmoet, zoals brede trappen die zo ingericht zijn dat je anderen niet tot last bent als je even blijft staan om te praten. Zie ook subrubriek Kantoor en kantoorinrichting.

Mensen nemen vaak de lift omdat dit een gewoonte is, terwijl de trap vaak niet ver weg is. Het aanbrengen van rode lijnen richting de trap, met voetstappen op de trap, verandert dit automatische gedrag. In dit filmpje (externe link) ziet u hoe mensen de lijnen volgen en de trap nemen in de bibliotheek in Utrecht.

De vlieg in het herentoilet op Schiphol is misschien wel ’s werelds bekendste voorbeeld van nudging.

Hoe beïnvloeden normen gedrag van medewerkers?

Uit psychologisch onderzoek komt een belangrijke les naar voren: de manier waarop een gebod opgeschreven is kan van grote invloed zijn op het gedrag van mensen. Neem daarom alleen positief gedrag als norm en niet negatief gedrag. Als je wilt dat medewerkers gezonder gaan eten in de bedrijfskantine, formuleer dan dat ‘veel werknemers’ of ‘wij allemaal’ gezond eten in plaats van dat je spreek over ongezond eten. En wil je dat medewerkers meer met openbaar vervoer (ov) reizen, zeg dan dat ‘veel werknemers’ of ‘wij allemaal’ met het ov of de fiets reizen in plaats van met de auto naar het werk komen. Met deze formulering verander je de norm en daarmee het gedrag.

(Bron en voorbeelden: Xpert HR, 1 aug. 2017)

Meer bewegen

Beweging is een belangrijk onderdeel van gezond werken. Kenniswerkers zitten namelijk erg veel wat veel ongezonde effecten als gevolg kan hebben. Maar hoe kunnen kenniswerkers bewegen tijdens het werken zodat het bijdraagt aan hun gezondheid en productiviteit? In ons onderzoek - Healthy Workplace, 2019 - hebben we onderzocht via welke manieren dit mogelijk is en hoe we beweging kunnen stimuleren.

Voorbeelden van ons onderzoek zijn het:

Zo krijg je mensen wel van die stoel af

Gedrag van mensen beïnvloeden, voor langere tijd. Dat is een ware uitdaging. De gemeente Utrecht heeft daarom een heus nudgenetwerk ingericht. Niet alleen om bijvoorbeeld mensen die een uitkering ontvangen een zogenaamd duwtje in de goede richting te geven, maar ook medewerkers. Bijvoorbeeld op het gebied van bewegen.

Een voorbeeld van gedragsverandering op langere termijn voor medewerkers is staand werken. De gemeente werkt met bureaus die omhoog kunnen, met de bedoeling staan en zitten af te wisselen. Slechts 2 procent van de werknemers zette echter de bureaus weleens omhoog. Totdat het ‘nudgeteam’ de situatie (2019) omdraaide en de bureaus standaard omhoog zette. Na twee maanden werkte nog steeds 8 procent staand. Verlaan: “Dat is nog steeds niet heel veel, maar wel een flinke toename.”