Feestdagen en schoolvakanties

Inhoud

1. Doorbetaling niet wettelijk
2. Goede Vrijdag
3. Hemelvaartsdag
4. Bevrijdingsdag
5. Niet jaarlijks vrij op 5 mei
6. Islamitische feestdagen
7. Diversiteitsdag
8. Algemene termijnenwet
9. Geen compensatie voor feestdag in weekend
10. Feestdagen
11. Vakanties schooljaar 
12. Bouwvakantie
13. Helft bedrijven werkt tijdens bouwvak
14. Secretaresse dag
15. Nederlander wil flexibele invulling feestdagen
16. Bij Unilever kies je je eigen feestdagen
17. Van feestdag ruilen op de werkvloer: 'Wat je viert, is heel persoonlijk'

---

Doorbetaling niet wettelijk

Tot de (als regel) doorbetaalde algemeen erkende en christelijke feestdagen- vastgelegd in de Algemene termijnenwet - behoren: Koningsdag, Tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, Tweede Pinksterdag, de beide Kerstdagen en Nieuwjaarsdag. Hoewel de algemeen erkende feestdagen wettelijk zijn vastgelegd, betekent dit niet dat de werknemer recht heeft op vrijaf op deze dagen.

Ook de doorbetaling op de vrije feestdagen is niet wettelijk geregeld. Wel wordt de doorbetaling van voornoemde feestdagen in veel CAO’s vermeld. Als er niets is geregeld, heeft een werknemer dus formeel geen recht op een betaalde vrije dag.

Red.: Als een vaste vrije dag van een parttimer op een feestdag valt, moet u hem hiervoor compenseren. Laat de werkgever dit na, dan is er sprake van 'ongelijke behandeling'. Gebruik van een pro-ratoberekening of jaarurensysteem kan de ongelijkheid voorkomen.

Goede Vrijdag

Deze dag is een geval apart, sommige organisaties hebben volgens hun CAO een vrije dag (Rijksoverheid, semi-overheid, scholen) en andere organisaties werken gewoon door.

Hemelvaartsdag

Nog maar weinig mensen weten waar Hemelvaartsdag voor staat. Wel zijn ze vaak op de hoogte dat overheidsinstanties en scholen op 5 mei gesloten zijn. Maar moet je als ondernemer ook je deuren dicht houden of kun je gewoon aan de slag? Hemelvaartsdag geldt, net als de andere christelijke feestdagen als een verplichte vrije dag. Op deze dagen zijn zowel overheidsinstellingen als het bedrijfsleven vrij en draaien publieke instellingen als ziekenhuizen en de spoorwegen meestal zondagsdiensten.

In de Winkeltijdenwet is bepaald dat Hemelvaartsdag een officiële feestdag is. Die wet verschilt echter per gemeente, maar verplicht de meeste ondernemers om zijn/haar onderneming gesloten te houden. Als een ondernemer toch open wil gaan, kan dit geregeld worden met behulp van de vrijstelling 12-zondagen-per-jaar-regime. Let hierbij wel op de CAO-bepalingen van je personeel die bij het werken op feestdagen recht hebben op een extra vergoeding.

Bevrijdingsdag

Bevrijdingsdag is geen verplichte vrije dag. Bij Koninklijk Besluit van 24 september 1990 is 5 mei uitgeroepen tot een nationale feestdag. Maar dat betekent niet, dat 5 mei automatisch een vrije dag is. De regering heeft bepaald dat werkgevers en werknemers hierover zelf een regeling moeten treffen. Per sector gelden andere regelingen*. De CAO of arbeidsovereenkomst regelt of 5 mei een betaalde vrije dag is. Als er in de CAO geen afspraken zijn gemaakt, of als de bedrijfstak geen CAO heeft, beslist de werkgever of men een vrije dag heeft. In veel CAO's is vastgelegd dat werknemers alleen vrij zijn wanneer het een lustrumjaar is, zoals 2010, 2015 en 2020.

* Personeel in overheidsdienst is op 5 mei vrij voor zover de dienst dat toelaat. Overheden en semi-overheden volgen zoveel mogelijk het voorbeeld van de rijksoverheid. Voor het basis- en voortgezet onderwijs geldt dat het schoolbestuur bepaalt of een school gesloten is op 5 mei.

Niet jaarlijks vrij op 5 mei

VNO-NCW en MKB-Nederland vinden dat 5 mei eenmaal in de vijf jaar een vrije dag moet blijven, zoals dit jaar het geval is. Dat zeggen de ondernemingsorganisaties in reactie op het pleidooi van het Nationaal Comité 4 en 5 mei om Bevrijdingsdag jaarlijks tot vrije dag te bestempelen. Wie jaarlijks vrij wil zijn op 5 mei, kan zelf een vrije dag nemen, aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.

Islamitische feestdagen

Alleen het Suikerfeest¹ en het Offerfeest zijn officiële Islamitische feestdagen. Andere feestdagen zijn gedenkdagen die vaak vanuit culturele achtergronden gevierd worden. Het vrijaf zijn op een Islamitische feestdag kan bij individuele arbeidsovereenkomst of CAO bepaald worden.

Ramadan: in 2021 van 12 april t/m 12 mei en in 2022 van 2 maart t/m 14 april. 

¹ Volgens sommigen is het beter over Fitr-feest of Ramadanfeest te spreken.

Diversiteitsdag

In sommige CAO's (bijv. Achmea) hebben werknemers de keus een extra verlofdag op te nemen, bijvoorbeeld op Goede Vrijdag of met het Suikerfeest. De diversiteitsdag geldt voor bijzonder verlof die kan worden gebruikt voor feestdagen die niet nationaal zijn.

NB: Werknemers mogen volgens de CAO Horeca (artikel 13) eens per jaar een christelijke feestdag omzetten voor een feestdag uit zijn geloof.

Algemene termijnenwet

Algemeen erkende en christelijke feestdagen zijn vastgesteld in de Algemene termijnenwet. Deze vaststelling is belangrijk als iemand binnen een bepaalde termijn iets moet doen (denk aan aangifte van geboorte of overlijden), of ergens op moet reageren of een bedrag moet betalen. De feestdagen die in de wet zijn opgenomen, mag men dan bij de gestelde termijn optellen.

Geen compensatie voor feestdag in weekend

Als een of meer feestdagen in een weekend vallen, heeft de werknemer geen recht op vervangende dag(en) vrijaf. Artikel 634, boek 7 van het Burgerlijk Wetboek luidt: 'De werknemer verwerft met het verrichten van arbeid waar recht op loon tegenover staat tevens recht op vakantie, van ten minste viermaal de overeengekomen arbeidsduur per week. Deeltijders bouwen dit recht naar rato op.' Onder het begrip vakantiedagen vallen geen zondagen en algemene erkende en religieuze feestdagen, compensatie voor deze feestdagen staat kortom niet in de wet. In een CAO of arbeidsreglement kan het uiteraard wel staan.

NB: Het bovenstaande geldt ook als bijvoorbeeld bij ouderschapsverlof de (vaste) verlofdag valt op een feestdag.

Onze mening: Net zoals er geen compensatie is, wanneer een feestdag in een weekend valt, is er ook geen compensatie wanneer de feestdag valt op een parttime/vrije dag of op een dag dat er ouderschapsverlof is. Behalve dus wanneer dit uitdrukkelijk in een cao of bedrijfsregeling staat. Zie ook

Maar wat blijkt: Uit het oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling valt op te maken dat parttime werknemers (naar rato van hun dienstverband) in beginsel recht hebben op evenveel feestdagen als de fulltime werknemers. Slechts wanneer dit objectief gerechtvaardigd is, mag een werkgever onderscheid maken op grond van arbeidsduur. Nu daarvan in deze casus geen sprake is, zal de werkgever aan de parttime werknemer een compensatie moeten geven wanneer een erkende feestdag op een vrije parttime dag van de betreffende werknemer valt. Hoewel het oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling niet bindend is, blijkt in de praktijk dat het oordeel van de commissie in circa 75% van de gevallen wordt gevolgd.

De vraag is dus of de werkgever een niet bindend advies gaat volgen, waarvan de uitspraak niet rechtstreeks of expliciet uit de wet volgt.

Feestdagen

Algemeen erkende feestdagen	2021	2022
Nieuwjaarsdag	1 jan (vr)	1 jan (za)
Pasen	4 en 5 apr (zo en ma)	17 en 18 apr (zo en ma)
Hemelvaartsdag	13 mei (do)	26 mei (do)
Pinksteren	23 en 24 mei (zo en ma)	5 en 6 juni (zo en ma)
Kerstmis	25 en 26 dec (za en zo)	25 en 26 dec (zo en ma)
Nationale feestdagen
Koningsdag	27 apr (di)	27 apr (wo)
Bevrijdingsdag	5 mei (wo)	5 mei (do)
Overige feestdagen
Carnaval	14 feb t/m 16 feb (zo t/m di)	27 feb t/m 1 mrt (zo t/m di)
Goede Vrijdag	2 apr (vr)	15 apr (vr)
Suikerfeest	12 t/m 14 mei (wo t/m vr)	2 mei t/m 4 mei (ma t/m wo)

NB: Een werkgever mag zijn werknemers verplichten om te werken op feestdagen. Of de werknemer recht heeft op een toeslag, hangt af van vooraf gemaakte afspraken (zie ook CAO).

Vakanties schooljaar

bo = basisonderwijs (ook wel po = primair onderwijs genoemd), vo = voortgezet onderwijs

De data voor de zomervakanties zijn in een Ministeriële regeling vastgesteld. De data van de andere vakanties zijn adviesdata. Dit betekent dat scholen deze data niet hoeven op te volgen. Het kan dus voorkomen dat scholen ervoor kiezen om de vakantie te verplaatsen. Ouders kunnen hier invloed op uitoefenen via de medezeggenschapsraad (MR). De MR heeft namelijk adviesrecht bij het vaststellen van de vakanties. Scholen zijn verplicht om leerlingen en hun ouders over de vakantiedata te informeren voordat het schooljaar begint. De meeste scholen doen dit in hun schoolgids. In de schoolgids staan ook de data van de feestdagen waarop de school gesloten is.

Vakanties schooljaar 2023-2024

Vakantie	Regio Noord	Regio Midden	Regio Zuid
Herfst	21-10 t/m 29-10	14-10 t/m 22-10	14-10 t/m 22-10
Kerst	23-12 t/m 7-1	23-12 t/m 7-1	23-12 t/m 7-1
Voorjaar	17-2 t/m 25-2 2024	17-2 t/m 25-2 2024	10-2 t/m 18-2 2024
Mei	27-4 t/m 5-5-2024	27-4 t/m 5-5-2024	27-4 t/m 5-5-2024
Zomer	20-7 t/m 1-9-2024	13-7 t/m 25-8-2024	6-7 t/m 18-8-2024

 

2021	Periode	Regio	Onderwijstype
Voorjaar*	20 feb t/m 28 feb	noord/midden	bo + vo
Voorjaar*	13 feb t/m 21 feb	zuid	bo + vo
Mei**	1 mei t/m 9 mei	noord/midden/zuid	bo + vo
Zomer	10 jul t/m 22 aug	noord	bo + vo
Zomer	17 jul t/m 29 aug	midden	bo + vo
Zomer	24 jul t/m 5 sep	zuid	bo + vo
Herfst	16 okt t/m 24 okt	noord/midden	bo + vo
Herfst	23 okt t/m 31okt	zuid	bo + vo
Kerst	25 dec t/m 9 jan	noord/midden/zuid	bo + vo

* Voorjaarsvakantie-data zijn adviesdata.
** Meivakantie: Veel basisscholen zijn in de meivakantie een week ervoor of erna ook nog gesloten. 
 

2022	Periode	Regio	Onderwijstype
Voorjaar*	19 feb t/m 27 feb	noord	bo + vo
Voorjaar*	26 feb t/m 6 mrt	midden/zuid	bo + vo
Mei**	30 mei t/m 8 mei	noord/midden/zuid	bo + vo
Zomer	16 jul t/m 28 aug	noord	bo + vo
Zomer	9 jul t/m 21 aug	midden	bo + vo
Zomer	23 jul t/m 4 sep	zuid	bo + vo
Herfst	15 okt t/m 23 okt	noord	bo + vo
Herfst	22 okt t/m 30okt	midden/zuid	bo + vo
Kerst	24 dec t/m 8 jan	noord/midden/zuid	bo + vo

* Voorjaarsvakantie-data zijn adviesdata.

** Meivakantie 2020: Veel basisscholen zijn in de meivakantie een extra week ervoor of erna ook nog gesloten.

NB: Per regio noord/midden/zuid wordt aangegeven welke provincies en gemeenten tot welke regio behoren.

Bouwvakantie

Sinds enkele jaren is er geen officiële bouwvakantie meer. Er worden echter nog wel adviesdatums gegeven voor de bouwvak (als regel 2 weken na de start van de zomervakantie in de betreffende regio). De adviesdata voor de bouwvak zijn:  
 

2021	Periode	Regio
	24 jul t/m 14 aug	noord
	31 jul t/m 21 aug	midden
	7 aug t/m 28 aug	zuid

 

2022	Periode	Regio
	1 aug t/m 19 aug	noord
	25 jul t/m 12 aug	midden
	8 aug t/m 26 aug	zuid

Helft bedrijven werkt tijdens bouwvak

Bouwbedrijven werken steeds vaker door tijdens de bouwvak. Bijna de helft van de bouwbedrijven draait nog volop. In 2013 bleef nog maar een kwart aan het werk.

De officiële bouwvak is in de jaren '80 afgeschaft, maar de meeste bouwbedrijven hielden de traditie tot twee jaar terug nog in ere. Nu houdt nog maar 28 procent zich hieraan. Ook geeft een kwart van de bouwbedrijven aan dat zij weliswaar dicht zijn, maar dat er altijd een paar collega's blijven werken.

De belangrijkste reden om door te werken is volgens de ondervraagde bedrijven omdat het werk dit vereist. Ook vinden veel bedrijven de bouwvak een achterhaald principe nu tegenwoordig meer flexibiliteit vereist is. (Bron: USP, ANP en PO Actueel, 3 aug. 2015)

Secretaresse dag

Secretaresse dag is een van oorsprong Amerikaans bedenksel. Het is op 20 april 1989 in Nederland geïntroduceerd door Secretaresse Magazine (het huidige Management Support Magazine), StarJob Secretaresse Uitzendbureau (het huidige StarJob the secretary network), Schoevers, Fleurop en Bloemenbureau Holland.
In de Verenigde Staten is 'Secretaries Day' inmiddels omgedoopt tot 'Administrative Professionals' Day'. Daar wordt de dag jaarlijks gehouden op woensdag van de laatste volle week van april.

Secretaresse dag in Nederland valt steeds op de 3e donderdag van april, in 2021 op 15 april en 2022 op 27 aug.

Chefs, zet de datum nu al in jouw agenda! Dit geldt uiteraard ook de vrouwelijk chefs die een mannelijk secretaris hebben.

Nederlander wil flexibele invulling feestdagen

Ruim een miljoen Nederlandse moslims vieren deze week Suikerfeest. Is het tijd om er een officiële feestdag van te maken? Twee derde van de Nederlanders vindt van niet. Wel wil 65 procent liefst zelf kiezen wanneer zij een feestdag opnemen. Dat blijkt uit een onderzoek van onderzoeksbureau Motivaction onder 1.103 Nederlandse respondenten tussen de 18 en 70 jaar.

Twee derde van de Nederlanders wil zelf bepalen welke feestdagen ze vrij nemen. De helft van de Nederlanders stelt daarbij wel dat er een aantal gezamenlijke feestdagen blijft bestaan.

Een aantal feestdagen waarop iedereen vrij is (zoals Hemelvaart of Pinksteren), wordt door veel Nederlanders niet gevierd. De feestdagen die wel door de meerderheid van de Nederlanders worden gevierd zijn Kerst (91%), Oud en Nieuw (86%) en Pasen (67%).

Bij Unilever kies je je eigen feestdagen

Neem je liever vrij voor Chinees Nieuwjaar of het Suikerfeest dan met Pinksteren? Bij de Nederlandse tak van Unilever kunnen medewerkers nationale feestdagen sinds begin dit jaar inwisselen voor feestdagen die zij om culturele of religieuze redenen willen vieren. ‘Waarom zijn we vijf jaar geleden niet al op dit idee gekomen?’ (Bron: Unilever, mrt. 2021)

Van feestdag ruilen op de werkvloer: 'Wat je viert, is heel persoonlijk'

Waarom vrij nemen op een feestdag als je hem niet viert? Op grote schaal gebeurt het nog niet, maar het neemt toe: een flexibel feestdagenbeleid voor personeel.

'Ruilfeestdagen' zijn er sinds dit jaar bij pr-bedrijf Weber Shandwick, zegt directeur Hafida Abahai. "We hebben teamleden die aan de ramadan doen. Normaal gesproken nemen die voor het Suikerfeest aan het einde van de vastenmaand een vrije dag. Toen kwam het verzoek om dat te ruilen. Ik zei direct: dat gaan we doen. Gek eigenlijk dat we dit niet eerder deden."

Diverse werkvloer

Vakbond FNV ziet dat werknemers iets vaker vragen om een feestruil. "Wij horen dit regelmatig terug. In cao's waarin Goede Vrijdag als vrije dag is opgenomen. kan dat dan worden geruild voor bijvoorbeeld islamitische feestdagen." De bond heeft de indruk dat dit vooral komt door een meer diverse werkvloer. "Het gesprek komt op gang."

Werkgeversvereniging AWVN bevestigt dat. "Het is een van die bijna onzichtbare trends in cao's en arbeidsvoorwaarden. Er is duidelijk een toenemende behoefte om zaken als feestdagen flexibel te maken."

Doordeweekse feestdagen mogen bij advieskantoor PwC al jaren worden geruild voor religieuze en culturele feestdagen. "Er wordt zeker gebruik van gemaakt. Dit vinden we belangrijk vanwege diversiteit. Het staat ook in onze arbeidsvoorwaarden. Maar als je het doet, moet je het wel afstemmen met je collega's."

Bij Weber Shandwick kunnen werknemers hun 'traditionele' werkvrije feestdag ook inruilen voor een niet-feestdag, of niet-religieus evenement. Zoals de sterfdag van een dierbare of een trouwjubileum. "Wat mensen belangrijk vinden om te vieren of herdenken kan heel persoonlijk zijn", zegt directeur Hafida Abahai.

Hemelvaart inruilen voor Suikerfeest

Hoewel de Goede Vrijdag in haar bedrijf een vrije doordeweekse dag is, en dus ruilbaar, heeft nog niemand er gebruik van gemaakt. "Het moet nog gaan leven", zegt Abahai. "Wel heeft al iemand zijn Hemelvaart omgeruild voor het Suikerfeest."

Arbeidsmarktdeskundige Hafid Ballafkih ziet de voordelen van een flexibele omgang met feestdagen. "Het is bekend dat autonomie bijdraagt aan werkgeluk. Ik zie ook geen reden om dit niet aan te bieden. In sommige sectoren zal het lastiger zijn, maar er zijn voorbeelden van bedrijven, zoals de politie, waarbij dit goed valt te regelen."

Spelregels

De AWVN zegt dat werkgevers er weinig op tegen hebben, zolang het werk er niet onder lijdt. "In een cao kun je een ruime afspraak maken met daarin de optie om feestdagen te ruilen. In die zin is het niet heel anders dan bij een ploegendienst. Dan kunnen mensen ook ruilen, maar zomaar wegblijven is een probleem."

Zorgen over de werkbaarheid van deze constructie - een paar collega's die wel tijdens Hemelvaart werken, andere niet - heeft Abahai niet. "Dat moet in ieder geval geen reden zijn het niet te doen. Laat wel weten aan collega's dat jij wel werkt."

Volgens arbeidsmarktdeskundige Ballafkih gebeurt het nog op kleine schaal, maar zijn dit soort veranderingen op de werkvloer onvermijdelijk. "Organisaties die zich hier tegen verzetten, zullen straks een deel van de arbeidsmarkt missen. Als organisatie moet je klaar zijn voor meer diversiteit. En dat wordt alleen maar belangrijker."

Red.:

Christelijke feestdagen zijn meer feestdagen dan christelijk. Slechts 35% van de bevolking zegt aangesloten te zijn bij een kerkgenootschap. En daarvan woont maar 14% regelmatig een religieuze dienst bij. Voor het overgrote deel van de Nederlandse bevolking zijn de Christelijke feestdagen meer traditie dan dat het geloof een serieus aspect is. Slechts 5% van de bevolking is moslim. Het is dus zinvol om de feestdagen zo te laten als ze nu zijn. Alleen vanwege praktische bezwaren (bezettingsgraad en algehele sluiting) zou verruilen van feestdagen geen optie zijn.

Afhankelijk van de soort branche (bijv. Zorg, Politie en Horeca) kunnen feestdagen toegevoegd worden aan het verlofsaldo als optionele dagen. Het is ook goed om eens na te denken of het werken op zon- en feestdagen wel extra beloond moet worden en zo ja, welk percentage dan?