Klokkenluider

Inhoud

1. Voorwoord
2. Instemming OR
3. Klokkenluidersregeling
4. Adviespunt Klokkenluiders
5. Advies Raad van State
6. Platform voor klokkenluiders: Publeaks
7. Klokkenluidershuis klopt niet met Grondwet
8. Tweede Kamer akkoord met Klokkenluidershuis
9. Bescherming klokkenluider hard nodig
10. Schippers vordert dossier klokkenluider
11. Eerste Kamer (nog) niet akkoord met initiatiefwet
12. Klokkenluiders negatief over gevolgen melding
13. Gewijzigd initiatiefwetsvoorstel voor Huis voor klokkenluiders
14. Klokkenluider krijgt straks ontslagbescherming
15. Wetsvoorstel Huis voor klokkenluiders
16. Eerste Kamer akkoord met Wet Huis voor Klokkenluiders
17. Meldprocedure Klokkenluidersregeling
18. Meeste klokkenluiders werken in de zorg
19. Klokkenluiders LuxLeaks veroordeeld
20. Nieuw model klokkenluidersregeling BoZ
21. Huis voor Klokkenluiders meer meldingen dan verwacht
22. Brussel opent klokkenluidersloket
23. Huis voor Klokkenluiders in de problemen
24. Slechts een op drie werknemers durft misstand te melden
25. Klokkenluider die datalek bij Facebook blootlegde, is geschorst
26. EU gaat klokkenluiders beter beschermen
27. Tweede meldpunt voor klokkenluiders
28. Stevige boete voor topman die klokkenluider wilde ontmaskeren
29. Onrust bij ABN AMRO; klokkenluiders sturen brandbrief
30. Steeds meer aandacht voor integriteitsincidenten
31. Positie vertrouwenspersoon onder druk
32. Huis laat klokkenluiders in de steek
33. WODC-klokkenluidster verdient respect
34. SGP sterk verdeeld over bejegening klokkenluider
35. Klokkenluider bij Justitie maandenlang afgeluisterd
36. Minister BZK deelt advies over Huis voor Klokkenluiders met Tweede Kamer
37. Grapperhaus overweegt verplaatsing Inspectie Justitie en Veiligheid
38. Jaarverslag Huis voor Klokkenluiders 2019
39. Evaluatie Wet Huis voor Klokkenluiders en implementatie EU-richtlijn
40. Klokkenluiderslijn bij grote bedrijven verplicht
41. Jaarverslag Huis voor Klokkenluiders 2020
42. Meer meldingen verwacht door betere bescherming klokkenluiders
43. Wet bescherming klokkenluiders is in werking getreden
44. Werknemers vrezen represailles

---

Voorwoord

Klokkenluiders zijn werknemers die (verzwegen) misstanden van een onderneming naar buiten brengen. Het gaat om een scala van mogelijke misstanden: milieu, seksuele intimidatie, diefstal et cetera. Het aan de grote klok hangen van misstanden kan een negatieve invloed hebben op een bedrijf. De klokkenluider (in het Engels: whistleblower) wordt dit zacht uitgedrukt niet in dank afgenomen.

Behalve bij beursgenoteerde bedrijven komt een klokkenluidersregeling nagenoeg nog niet voor. De publieke sector (overheid) experimenteerde in 2008 met Meldpunt M (Meld Misdaad Anoniem), een wetsartikel over de juridische bescherming van klokkenluiders is anno 2009 in de maak (zie ook onderste alinea)

Instemming OR

De OR moet instemmen met de invoering van een klokkenluidersregeling.

Klokkenluidersregeling

Een werkgever, en in z’n algemeenheid de gemeenschap, is van mening, dat medewerkers, die vermoeden dat er een misstand is, dat op een eenvoudige en veilige manier moeten kunnen melden*. Daarbij moet hen wel de nodige bescherming geboden worden, zodat zij zich veilig kunnen blijven voelen. De gedragscode, die menige organisatie hanteert, dient op zich als handleiding voor zakelijke beslissingen en activiteiten. De code geldt voor iedereen (directie, management, medewerkers) binnen een organisatie en is zowel van toepassing op de activiteiten van de organisatie als geheel, als op het gedrag van de individuele medewerker.

* Het Huis voor Klokkenluiders noemt nooit namen van werknemers en werkgever. Zelfs niet als anderen (betrokkenen of media) wel namen noemen of dat eerder al deden. De bedoeling daarvan is dat werknemers, werkgevers en getuigen zich altijd helemaal vrij voelen om vertrouwelijk alles te vertellen in een onderzoek door het Huis voor Klokkenluiders.

In een personeelsgids of huishoudelijk reglement wordt vaak een gedragscode beschreven, waar het gaat om openheid, fatsoen en integriteit. Dat neemt echter niet weg dat zich misstanden kunnen voordoen zoals criminele handelingen of financiële misstanden, of dat situaties kunnen voorkomen waardoor personeel of derden in gevaar (kunnen) worden gebracht.

Meestal hebben medewerkers van een bedrijf een misstand het eerst in de gaten. Zij kunnen huiverig zijn om daarover te praten, omdat ze hun collega’s niet af willen vallen, of uit angst voor straf- of represaillemaatregelen of een oneerlijke behandeling. 

De klokkenluidersregeling stelt medewerkers in staat een (vermeende) misstand op een vroeg tijdstip te melden. Er wordt niet verwacht dat ze kunnen bewijzen dat wat zij beweren ook waar is. Ze moeten echter wel aannemelijk kunnen maken, dat er feiten en/of omstandigheden zijn die een redelijk vermoeden rechtvaardigen, dat er sprake is van een misstand. Naast de regeling zelf is het belangrijk om een vertrouwenspersoon binnen of buiten de organisatie te benoemen.

Meer informatie: klokkenluiden: melding misstanden

Adviespunt Klokkenluiders

Op 1 oktober 2012 ging de Commissie advies- en verwijspunt klokkenluiden onder de naam Adviespunt Klokkenluiders van start.
Het Adviespunt Klokkenluiders is een onafhankelijke instantie. Zij zal potentiële klokkenluiders in de private en publieke sector informeren, adviseren en ondersteunen bij mogelijke stappen. Ook zal zij algemene voorlichting geven over het omgaan met een vermoeden van een misstand, en zal zij ontwikkelingen en patronen signaleren naar relevante organisaties ten behoeve van hun klokkenluidersbeleid. Het Adviespunt Klokkenluiders heeft geen onderzoeksbevoegdheden maar zal een steunpunt zijn waar klokkenluiders in alle vertrouwelijkheid kunnen aankloppen. Het initiatief voor het adviespunt ligt bij de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. (Bron: Min SZW, 24 mei 2012)

Advies Raad van State

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Van Raak, Heijnen, Schouw, Van Gent, Ortega-Martijn en Ouwehand, inzake de oprichting van een Huis voor klokkenluiders. Klokkenluiders zijn personen die vermoedens van ernstige misstanden op het werk aan de orde stellen. Het wetsvoorstel geeft klokkenluiders meer bescherming. Er komt een Huis voor klokkenluiders, dat meldingen van vermoedens van misstanden kan onderzoeken. Verder komt er een Fonds voor klokkenluiders, dat financiële steun kan geven. Daarnaast wordt de wettelijke bescherming van klokkenluiders tegen ontslag uitgebreid. Het wetsvoorstel zal gelden voor de overheid en voor de marktsector. Het advies is op 18 december 2012 openbaar gemaakt.

Knelpunten
Het wetsvoorstel is geschreven op basis van knelpunten in bestaande klokkenluidersregelingen, die naar voren zijn gekomen in een evaluatie uit 2008. Het is de Afdeling advisering opgevallen dat de toelichting bij het wetsvoorstel weinig aandacht besteedt aan de maatregelen die naar aanleiding van de evaluatie al zijn getroffen.

Trechtermodel
De Afdeling advisering onderkent dat klokkenluiders, die bereid zijn persoonlijke risico's te nemen om maatschappelijke misstanden aan de orde te stellen, wettelijk beschermd moeten worden. Wel constateert de Afdeling advisering dat de positie van het Huis voor klokkenluiders wat zwaar wordt aangezet: een klokkenluider kan zich wenden tot het Huis voor klokkenluiders en hoeft de vermoede misstand niet eerst aan de orde te stellen binnen het eigen bedrijf. De Afdeling adviseert het wetsvoorstel te heroverwegen en daarbij het volgende trechtermodel in acht te nemen.

1. De particuliere of overheidswerkgever is als eerste verantwoordelijk voor het goed functioneren van zijn eigen organisatie. Vermoedens van misstanden moeten eerst intern worden gemeld bij de direct leidinggevende, of, als dat niet slaagt, bij een door de werkgever aangewezen onafhankelijke persoon of instantie, of anders bij een hogere leidinggevende of een toezichthoudend orgaan binnen de organisatie. De werkgever moet zorgen dat een misstand intern kan worden opgelost en dat de melder van de misstand niet wordt benadeeld. De Afdeling adviseert in het wetsvoorstel op te nemen dat de werkgever een interne meldingsprocedure moet vaststellen. Daarbij maakt zij de kanttekening dat bij veel (overheids)bedrijven een cultuurverandering noodzakelijk is: de overgang naar een cultuur van openheid en vertrouwen.

2. Indien de beschikbare interne mogelijkheden zonder succes zijn beproefd, kan de klokkenluider de misstand melden bij een externe toezichthouder of een overheidsinspectie. Gaat het om een strafbaar feit, dan kan hij ook aangifte doen. De melding wordt in ieder geval niet gedaan bij de media.

3. Als ook deze mogelijkheden zonder resultaat zijn gebleven en het een ernstige misstand betreft waarin het algemeen belang duidelijk aanwezig is, kan de melder zich wenden tot het Huis voor klokkenluiders. Het Huis zal eerst moeten toetsen of de hiervoor genoemde stappen zijn doorlopen; is dat niet het geval, dan dient het Huis voor klokkenluiders in beginsel terug te verwijzen.

4. Pas als alle andere stappen niet adequaat zijn gebleken en de misstand van voldoende grote maatschappelijke betekenis is, dient het Huis voor klokkenluiders zelf een onderzoek te starten.

Lees hier de volledige tekst van het advies.

Platform voor klokkenluiders: Publeaks

Op 9 september wordt het nieuwe initiatief Publeaks gepresenteerd, dat een platform voor klokkenluiders moet bieden. Dat meldt de site villamedia.nl. Hoewel de domeinnaam publeaks.nl al geclaimd is, wordt er nog niets met de site gedaan en is er ook weinig bekend over het initiatief.

Bijzonder is de geclaimde anonimiteitgarantie voor wie iets te lekken heeft, en de toezegging van media als ANP, NOS en RTL om mee te werken aan juridische bescherming voor klokkenluiders. Hoe dit alles er uit gaat zien, en hoe de identiteit van eventuele klokkenluiders beschermd zal gaan worden is nog niet bekend. (Bron: Villamedia, 14 aug. 2013)

Klokkenluidershuis klopt niet met Grondwet

ANP, het onderbrengen van het Huis voor Klokkenluiders bij de Nationale ombudsman strookt niet met de Grondwet, zegt minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. De ombudsman mag zich alleen met bestuursorganen bezighouden en het Huis gaat zich ook bemoeien met andere organisaties en het bedrijfsleven. Het is volgens Plasterk ook 'onzuiver' om advies en onderzoek onder één dak te brengen.

Zeven partijen waaronder SP, PvdA en D66 willen zo'n Huis voor Klokkenluiders om mensen die misstanden aan de kaak stellen te adviseren en te beschermen en ook om onderzoek te doen. Er is al wel een Adviespunt voor Klokkenluiders. De resultaten daarvan zijn nog niet eens helemaal in kaart gebracht en daarom vindt Plasterk de plannen voor het Huis ook nog eens te vroeg. (Bron: Trouw, 11 dec. 2013)

Tweede Kamer akkoord met Klokkenluidershuis

De initiatiefwet voor het Huis voor Klokkenluiders is door de Tweede Kamer in december 2013 aangenomen. VVD en CDA stemden vanwege de mogelijke strijdigheid met de Grondwet tegen het voorstel, maar de zeven initiatiefnemers (SP, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, D66, 50Plus en de Partij voor de Dieren) hadden een meerderheid in de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer komen de zeven partijen twee zetels te kort. Het is dus nog even afwachten hoe de Eerste Kamer oordeelt over strijdigheid met de Grondwet.

Zie ook onderstaand reactie Eerste Kamer.

Bescherming klokkenluider hard nodig

Wettelijke bescherming van klokkenluiders is hard nodig. Dat zegt het Adviespunt Klokkenluiders onder voorzitterschap van Martin van Pernis in zijn jaarverslag 2013. Daaruit blijkt dat drie op de vier klokkenluiders negatieve gevolgen ondervindt van de melding van een misstand. “Het is ongewenst dat voor ambtenaren wel, maar voor werknemers in de private sector nog geen specifieke wettelijke bescherming geldt”, aldus Van Pernis. (Bron: Cobouw, 22 apr. 2014)

Schippers vordert dossier klokkenluider

Het dossier over vermeende misstanden bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) zal volgens minister Schippers vertrouwelijk met de Tweede Kamer worden gedeeld.

In het dossier staan vertrouwelijke klachten van patiënten over artsen, niet-geanonimiseerde interne correspondentie, informatie uit persoonlijke agenda’s van NZa-medewerkers en interne notulen, zo meldt NRC Handelsblad. De interne klokkenluider stelde het dossier samen. Gotlieb - inmiddels overleden - zou deze misstanden jarenlang vergeefs bij zijn werkgever hebben aangekaart. (Bron: Blikopnieuws, 9 mei 2014)

Eerste Kamer (nog) niet akkoord met initiatiefwet

De Eerste Kamer heeft gedebatteerd over de Wet Huis voor klokkenluiders met initiatiefnemers. Besloten werd de behandeling van het wetsvoorstel aan te houden voor nader beraad over de in de Eerste Kamer geuite bezwaren.

Deze bezwaren zagen met name op het onderbrengen van het Huis voor klokkenluiders bij de Nationale Ombudsman. Dit zou in strijd zijn met artikel 78a van de Grondwet. Ook werden er bezwaren geuit over het samenbrengen van een onderzoek- en een adviesfunctie in één orgaan en het feit dat het Huis openstaat voor meldingen uit zowel de publieke als de private sector. (Bron: Eerstekamer.nl, 20 mei 2014)

Klokkenluiders negatief over gevolgen melding

In een uitgebreide evaluatie van allerhande klokkenluidersregelingen constateert onderzoeksbureau Berenschot dat 32 procent van de klokkenluiders de persoonlijke gevolgen als negatief beoordeelt. Misstanden worden in circa de helft van de gevallen niet aangepakt of opgelost.

Slechts een vijfde van de klokkenluiders zegt positieve ervaringen te hebben met het melden van misstanden, blijkt uit het rapport 'Veilig misstanden melden op het werk', gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Berenschot pleit in het rapport voor het stroomlijnen van diverse klokkenluidersregelingen. Er zijn te veel meldinstanties en de regelingen zijn ingewikkeld. Zo is de Onderzoeksraad Integriteit Overheid bijvoorbeeld nagenoeg onbekend. Acht op de tien overheidsdienaren blijken niet van het bestaan af te weten van de onderzoeksraad, sinds oktober 2012 de plek waar klachten over corruptie of machtsmisbruik door ambtenaren of bestuurders kunnen worden onderzocht. Reden voor Berenschot het ministerie van Binnenlandse Zaken te adviseren 'een gedegen bezinning op rol en positie' van de onderzoeksraad te houden. (Bron: Volkskrant, 4 aug. 2014)

Gewijzigd initiatiefwetsvoorstel voor Huis voor klokkenluiders

De Afdeling advisering van de Raad van State heeft advies uitgebracht over het initiatiefwetsvoorstel van de Tweede Kamerleden Van Raak, Fokke, Schouw, Segers, Ouwehand en Klein waarbij het eerder ingediende initiatiefwetsvoorstel, Wet Huis voor klokkenluiders, wordt gewijzigd. Het advies is op 9 april 2015 openbaar gemaakt.

Het initiatiefwetsvoorstel geeft het Huis de bevoegdheid om op eigen initiatief onderzoek te doen, dus niet alleen naar aanleiding van een melding van een klokkenluider. Dit is een nieuwe taak, die in het oorspronkelijke initiatiefwetsvoorstel niet voorkwam. Deze taak houdt geen verband met een van de doelen van het Huis – het beschermen van klokkenluiders – en brengt het Huis op het terrein van andere overheidsinstanties met een onderzoekstaak, zoals het openbaar ministerie, de inspecties, de Nationale ombudsman en de Onderzoeksraad voor veiligheid. De Afdeling adviseert deze nieuwe taak te laten vallen. (Bron: Raad van State, 10 apr. 2015)

Klokkenluider krijgt straks ontslagbescherming

Maakt een klokkenluider officieel melding van een misstand in de organisatie, dan kan de werkgever hem straks niet meer zomaar ontslaan. Klokkenluiders krijgen wettelijke ontslagbescherming . Dit is opgenomen in het wetsvoorstel Wet Huis voor klokkenluiders. Hierin staat ook dat er altijd een onderzoek moet komen naar de gemelde misstand(en).

Klokkenluiders melden misstanden zoals stelselmatige overtreding van wet- en regelgeving of strafbare feiten (denk aan fraude of omkoping), die een risico opleveren voor de organisatie (zoals imago- en reputatieschade), de werknemers (denk aan gezondheidsrisico’s) of de maatschappij.

In de wet is opgenomen dat een werkgever met ten minste 50 medewerkers verplicht wordt een procedure in te stellen voor het melden van een vermoeden van een misstand binnen zijn organisatie.

Wetsvoorstel Huis voor klokkenluiders

Doel van dit initiatiefwetsvoorstel van Tweede Kamerleden is het verbeteren van de voorwaarden voor het melden van maatschappelijke misstanden binnen organisaties. Het voorstel voorziet in de oprichting van een 'Huis voor klokkenluiders' dat onderzoek doet naar maatschappelijke misstanden en aanbevelingen doet om problemen op te lossen. Dit Huis zal de verzoeker desgewenst ook adviseren en begeleiden.

Het Huis voor klokkenluiders wordt onderdeel van de Nationale ombudsman, maar staat open voor meldingen uit zowel de publieke als de private sector. Bij de uitvoering van haar taken kan het Huis zich laten bijstaan door bestaande organisaties en ervaringsdeskundigen. Het Huis brengt jaarlijks verslag uit van haar werkzaamheden. Daarin wordt aangegeven welke onderzoeken zijn gedaan en wat met de aanbevelingen is gebeurd. De prognose is dat deze wet medio 2016 gaat gelden.

Eerste Kamer akkoord met Wet Huis voor Klokkenluiders

De Eerste Kamer is op 1 maart 2016 akkoord gegaan met het zogenoemde Huis voor klokkenluiders. Dat moet mensen gaan helpen en beschermen die een misstand in hun werksituatie aan de kaak stellen.

Het Huis zal als zelfstandig bestuursorgaan opereren en heeft als doel om advies te geven aan een klokkenluider en deze te beschermen. Het Huis doet ook onderzoek naar de misstand die de klokkenluider signaleert. In geen geval mag de klokkenluider worden ontslagen.

Er is veel kritiek op de aangenomen wet. De klokkenluider moet voortaan eerst naar het Huis en vervolgens maar afwachten wat er met zijn melding gebeurt. Dat zou wel eens een drempel te veel kunnen zijn.

Vanaf 1 juli 2016 treedt de wet Huis voor klokkenluiders in werking.

Meldprocedure Klokkenluidersregeling

Een werkgever 'in de regel' met meer dan 50 medewerkers is verplicht een procedure in te stellen voor het melden van een vermoede misstand binnen zijn organisatie. Is in een organisatie geen interne meldprocedure aanwezig of er wordt onvoldoende gereageerd op een melding, dan hebben werknemers het recht hun vermoeden bij het Huis van klokkenluiders te melden. Het gevolg kan zijn dat de organisatie de afhandeling van de melding uit handen wordt genomen. En erger, vertrouwelijke bedrijfsinformatie komt in handen van externe opsporingsinstanties en toezichthouders.

BDO ontwikkelde een stappenplan om te komen tot een adequate meldprocedure.

Meeste klokkenluiders werken in de zorg

2015 was het derde jaar op een rij waarin het aantal klokkenluiderszaken is gegroeid, nu met 32 procent. Dit blijkt uit het jaarverslag van het Adviespunt Klokkenluiders. Het is het laatste, want het Adviespunt gaat op in het nieuwe Huis voor klokkenluiders. Dat kan ook onderzoeken instellen.

De meeste klokkenluiders die zich bij het Adviespunt aandienen werken in de zorg. Vaak ondervinden ze al negatieve gevolgen van wat ze te zeggen hebben. Een kwart zet de officiële meldprocedure uiteindelijk niet door.

Klokkenluiders LuxLeaks veroordeeld

De twee klokkenluiders in de LuxLeaks zaak, Antoine Deltour en Raphaël Halet, zijn veroordeeld tot respectievelijk twaalf en negen maanden voorwaardelijke gevangenisstraf en boetes van € 1.500 en € 1.000. PwC klaagde de oud-werknemers aan en eiste tot tien jaar celstraf en een boete van € 1.250.000. De veroordeling is dus een stuk lager uitgevallen. De verdachten ontkennen nog steeds.

De veroordeling roept nu al grote verontwaardiging op bij onder andere het ICIJ, Transparancy International (TI) en Tax Justice Network. 'Klokkenluiders moeten worden geprezen, niet veroordeeld', aldus ICIJ-directeur Gerard Ryle. (Bron: Taxence, 30 jun. 2016)

Nieuw model klokkenluidersregeling BoZ

Op basis van de Zorgbrede Governance-code van de Branche-organisatiesZorg (BoZ), kennen de leden van de BoZ al een verplichting om een klokkenluidersregeling te hebben. Het model klokkenluidersregeling van de BoZ uit 2010 is echter nog niet geënt op de wet HvK. Een nieuw model is bij de BoZ in ontwikkeling en vanwege de samenhang met een nieuwe Zorgbrede Governance code wordt deze verwacht per 1 januari 2017. (Bron: BDO, 13 juli 2016)

NB: De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht bij het invoeren en/of wijzigen van een klokkenluidersregeling.

Huis voor klokkenluiders meer meldingen dan verwacht

Bij het Huis voor klokkenluiders hebben zich in het eerste halfjaar van zijn bestaan ruim 500 mensen gemeld voor advies. Dat is het dubbele van het aantal dat werd verwacht, blijkt uit het eerste jaarverslag.

In ongeveer 15 procent van de 532 adviesverzoeken blijkt het daadwerkelijk om een klokkenluiderszaak te gaan. Het moet dan gaan om een werkgerelateerde misstand met een maatschappelijk belang, zoals bijvoorbeeld een overtreding van de wet of situaties die gevaar op kunnen op leveren voor personen, de volksgezondheid of het milieu. (Bron: Over Salaris, 13 mrt. 2017)

Brussel opent klokkenluidersloket

Huis voor klokkenluiders in de problemen

Het Huis voor Klokkenluiders, dat mensen bijstaat die misstanden op het werk melden, verkeert in crisis. In de zestien maanden dat het Huis nu bestaat is nog niet één onderzoek naar een gemelde misstand afgerond.

Doordat concrete onderzoeksresultaten uitblijven, houden de misstanden aan en raken klokkenluiders gefrustreerd. Mede om die reden is bestuursvoorzitter Paul Loven vorige week voortijdig opgestapt. Vlak voor zijn vertrek heeft hij met de vier andere bestuursleden voormalig topambtenaar Maarten Ruys gevraagd onderzoek te doen naar de problemen bij het Huis.

De problemen zijn:

• De wet biedt het Huis te weinig tanden bieden om echt door te bijten. Zo staat in de wet dat meldingen niet-ontvankelijk zijn als een rechter of toezichthouder zich al over een zaak heeft gebogen.
• Een nieuwe wet zou werkgevers moeten verplichten de juridische kosten van een onderzoek te dragen, tenminste: als de klokkenluider de misstanden aannemelijk kan maken. Nu zetten 9 van de 10 melders hun zaak niet door vanwege de torenhoge rekeningen van uurtje-factuurtje-advocaten.
• Het Huis moet de bevoegdheid krijgen in te grijpen als werkgevers hun klokkenluiders het leven zuur maken. Werkgevers kunnen hun gang blijven gaan als zij weten dat een klokkenluidersonderzoek toch jaren duurt.

(Bronnen: NRC, Volkskrant e.a., okt. 2017)

Slechts een op drie werknemers durft misstand te melden

Een op de drie werknemers durft een misstand te melden. Een op de zeven zegt dat er een angstcultuur binnen de eigen organisatie heerst. Dit blijkt uit de Verkenning Meldprocedures en Integriteitsvoorzieningen 2017, een onderzoek onder ruim 430 ondernemingsraden, uitgevoerd door het Huis voor klokkenluiders.

Het onderzoek concludeert ook dat bijna 80% van de onderzochte bedrijven en instellingen een meldprocedure heeft en bij 8% wordt daar aan gewerkt. Nog niet de helft, 48%, van de bedrijven en instellingen voldoet echter aan alle wettelijke verplichtingen voor die meldprocedure. Een woordvoerder van het Huis voor klokkenluiders is blij dat de gelijknamige wet eindelijk vorm begint te krijgen: “Maar we zijn er nog niet. Een goede meldstructuur alleen is niet voldoende. Minstens zo belangrijk is dat men zich veilig genoeg voelt om verkeerde ontwikkelingen bespreekbaar te maken”. (Bron: Huis voor klokkenluiders, 24 nov. 2017)

Klokkenluider die datalek Facebook blootlegde, is geschorst

De klokkenluider die een gigantisch datalek bij Facebook blootlegde, is van het sociale netwerk gegooid.

De 28-jarige Christopher Wylie is oprichter van Cambridge Analytica, het databedrijf dat betrokken was bij de Trump-campagne en de Leave-campagne voor het Brexit-referendum.

Wylie maakte zelf bekend dat Cambridge Analytica op onrechtmatige wijze de gegevens van 50 miljoen Facebook-gebruikers bemachtigde. Facebook heeft Cambridge Analytica nu geschorst omdat het bedrijf de voorwaarden heeft geschonden, en het account van Wylie gedeactiveerd. (Bron: BusinessInsider, 19 mrt. 2018)

EU gaat klokkenluiders beter beschermen

De Europese Unie gaat klokkenluiders beter beschermen tegen wraakzuchtige werkgevers. Om schandalen zoals de dieselfraude van Volkswagen of de belastingontwijking via Luxemburg eerder aan het licht te brengen, krijgen klokkenluiders recht op juridische en financiële steun. Dit moet voorkomen dat onthullers van misstanden kapot kunnen worden geprocedeerd door hun werkgevers.

De Europese Commissie presenteert later deze week de concrete maatregelen om de positie van klokkenluiders te verbeteren. The Guardian en de Süddeutsche Zeitung lichtten afgelopen week al een tipje van de sluier op. De maatregelen moeten in alle 28 EU-lidstaten gaan gelden, en dan niet alleen voor werknemers, maar ook voor zelfstandigen, stagiairs en vrijwilligers. Zo komt er een verbod voor werkgevers om klokkenluiders te ontslaan of voor straf een lagere functie te geven. (Bron: Reetketel en De Volkskrant, 23 apr. 2018)

Tweede meldpunt voor klokkenluiders

Het Huis voor Klokkenluiders is geen plek waar ‘melders’ fysiek verblijven. Ze kunnen er terecht voor onder meer advies en psychosociale bijstand. Ook kan de organisatie zelfstandig onderzoek doen naar maatschappelijke misstanden. Het Huis, met de bijbehorende wettelijke bescherming, is uniek in Europa.

Maar door interne strubbelingen is de organisatie tot nu toe vooral een papieren tijger gebleken. Zo is de geloofwaardigheid van het Huis aangetast doordat er in ruim twee jaar tijd nog niet één onderzoek naar een misstand is afgerond. Ook zijn tientallen meldingen van misstanden afgedaan als „niet ontvankelijk” of is de afhandeling ervan sterk vertraagd. Reden om een tweede 'Expertgroep Klokkenluiders' op te richten. (Bron: NRC, 17 mei 2018)

Stevige boete voor topman die klokkenluider wilde ontmaskeren

Barclays-topman Jes Staley heeft van de Britse toezichthouders FCA en PRA een gezamenlijke boete gekregen van bijna € 730.000. Hij ging tegen de regels in op zoek naar de identiteit van een klokkenluider die een anonieme brief aan de bank had gestuurd.

Staley moest vorig jaar al het grootste deel van zijn bonus inleveren omdat hij had onderzocht wie de anonieme klager was. Barclays moet bovendien tot eind 2020 jaarlijks aan de FCA en PRA gaan rapporteren hoe het omgaat met klokkenluiders, met persoonlijke verklaringen van de verantwoordelijke managers. (Bron: AccountancyVanMorgen, 14 mei 2018)

Onrust bij ABN AMRO; klokkenluiders sturen brandbrief

Een groep topmanagers van ABN Amro heeft een brandbrief gestuurd aan toezichthouders DNB en AFM en grootaandeelhouder Financiën over het gebrek aan sturing bij de bank. Dit meldt het Financieele Dagblad. Door de vertrouwenscrisis in de top is de bank vleugellam geworden. De managers signaleren een gebrek aan richting en strategie en vrezen dat als er niet snel wordt ingegrepen, ABN Amro uiteindelijk zal worden overgenomen.

De onrust heerst vooral bij de zakenbank van ABN Amro. De onrust aan de top – het gevolg van de strijd tussen voormalig president-commissaris Olga Zoutendijk en het toenmalige bestuur – heeft volgens de klokkenluiders de bank stuurloos achtergelaten Ceo Kees van Dijkhuizen zou te weinig zichtbaar zijn als leider.

Het is ongebruikelijk om toezichthouders op deze manier te informeren over onrust binnen de eigen gelederen. De brief is al in januari verstuurd maar volgens het FD is er sindsdien geen verbetering geconstateerd. (Bron: Findinet, 1 juni 2018)

Positie vertrouwenspersoon onder druk

Uit onderzoek (publicatie 14 juni 2018) van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dat de positie van de vertrouwenspersoon kwetsbaar is.

Letterlijk staat geschreven: 'De positie van zowel interne als externe vertrouwenspersonen kan kwetsbaar zijn. Bij de eerste ligt het risico op de loer van loyaliteitsconflicten. Het werk als vertrouwenspersoon kan botsen met de uitoefening van de reguliere werkzaamheden en de hiërarchische verhoudingen binnen een organisatie. Het kan voorkomen dat de interne vertrouwenspersoon onder druk wordt gezet om de vertrouwelijkheid op te geven. Bij een externe vertrouwenspersoon kan de relatie met de opdrachtgever onder druk komen te staan als gevolg van het bijstaan van werknemers.'

Steeds meer aandacht voor integriteits-incidenten

Het aantal integriteitskwesties in ons land is de afgelopen 25 jaar redelijk stabiel gebleven. Toch neemt de aandacht voor incidenten steeds mee toe. In de Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD) vertelt CAOP*-hoogleraar Zeger van der Wal wat dit betekent voor de toekomst.

Sinds 1992 is er in Nederland steeds meer aandacht voor de integriteit van de overheid, met integriteitsbeleid, -codes en wetgeving. Tegelijkertijd is de kritiek op politieke missers of falende meldsystemen toegenomen. Als gevolg daarvan zijn weer nieuwe regelingen en instituties ontstaan, waarmee de drempel voor het melden van integriteitsschendingen is verlaagd. De oprichting van het Huis voor Klokkenluiders in 2016 is daar het meest recente voorbeeld van. (Bron en meer: CAOP, 26 jun. 2018)

* Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel (CAOP)

Huis laat klokkenluiders in de steek

Na een jarenlange lobby om de positie van klokkenluiders in Nederland te verbeteren, ging in 2016 het Huis voor klokkenluiders van start. Dat heeft drie taken: preventie, het adviseren en ondersteunen van klokkenluiders en het doen van onafhankelijk onderzoek naar misstanden. In oktober 2017 stapte bestuursvoorzitter Paul Loven echter op. De reden: in zestien maanden tijd had het Huis nog niet één onderzoek naar een gemelde misstand afgerond. Voormalig topambtenaar Maarten Ruys concludeerde in december 2017 dat de afdelingen binnen het Huis moeizaam samenwerken en er onvoldoende expertise aanwezig is over de problematiek van klokkenluiders. ‘Klokkenluiders voelen zich door het Huis in de steek gelaten’, zegt ook voormalig directeur van het Instituut voor Psychotrauma Ton de Wijs, die lid is van de Raad van Advies van de Expertgroep Klokkenluiders.

En verder een zielig verhaal van een klokkenluider die bergafwaarts ging. (Bron: Intermediair, 4 dec. 2018)

NB: De verantwoordelijke minister Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) laat de meldingen onderzoeken, schreef zij op 19 december 2018 aan de Tweede Kamer.

Redactie: Als je de verhalen leest, resteert één conclusie 'wees niet flink, wordt geen klokkenluider'.

WODC-klokkenluidster verdient respect

Minister Grapperhaus vindt dat de klokkenluidster die klaagde over politieke inmenging bij WODC¹-rapporten, groot respect verdient. De minister benadrukte in de Tweede Kamer dat ze als individu in een organisatie heeft duidelijk gemaakt dat volgens haar iets niet goed ging. De Kamer drong aan op eerherstel voor de vrouw: ook volgens een onderzoeksrapport heeft het ministerie van Justitie haar klacht niet adequaat behandeld.

De WODC-affaire kwam eind 2017 naar buiten via Nieuwsuur. Dat programma meldde toen dat het ministerie van Justitie onderzoekers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) heeft geprobeerd te beïnvloeden en dat inderdaad conclusies zijn aangepast. Grapperhaus stelde daarop drie commissies in, die met kritische rapporten kwamen over de gang van zaken. (Bron: NOS, 6 mrt. 2019)

¹WODC: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum

En drie maanden later: Een van de klokkenluiders van het ministerie van Justitie en Veiligheid is woedend op minister Grapperhaus. De minister zei in 2018 nog dat hij niet op zoek was naar mensen die vertrouwelijke informatie hadden gelekt waarmee de zogenoemde WODC-affaire aan het licht kwam, maar nu is er toch aangifte gedaan.

Volgens Grapperhaus klaagden meerdere ambtenaren over dat hun stukken waren gelekt. Zij zouden zich op de werkvloer niet langer veilig voelen, en dat trekt de minister zich aan. (Bron: AD, 14 juni 2019)

SGP sterk verdeeld over bejegening klokkenluider

De SGP is in rep en roer (juli 2019) vanwege de brute omgang met een klokkenluider in de partij. Diens arbeidscontract werd eerst gehalveerd en nu mogelijk niet verlengd omdat hij misstanden aan de kaak stelde bij de VOE, een partijcommissie die christelijke politiek in verre buitenlanden wil bevorderen. Er zou sprake zijn van met belastinggeld betaalde snoepreisjes.

De gemoederen zijn inmiddels zo verhit dat zelfs jongerenafdeling SGPJ zich genoodzaakt ziet om opheldering te eisen. Arie Rijneveld, voorzitter van de SGJP: ''Het komt zelden voor dat wij een eigen verklaring afgeven die afwijkt van de partijlijn. Met deze kwestie kan de naam van de SGP door de modder worden gehaald. De naam van God is daarmee onlosmakelijk verbonden. Het gaat ons om gerechtigheid, en de eer van God.''

Klokkenluider bij Justitie maandenlang afgeluisterd

Minister van Justitie en Veiligheid Ferdinand Grapperhaus was vol lof over een klokkenluider die misstanden aan het licht bracht bij zijn departement (‘Zij verdient respect’); nu blijkt diezelfde klokkenluider als dank maandenlang te zijn afgeluisterd.  

De Rijksrecherche besloot tot die extreme maatregel in verband met het strafrechtelijke onderzoek dat minister Grapperhaus was begonnen naar schending van ambtsgeheimen. Zomer 2019 onthulde actualiteitenrubriek Nieuwsuur het bestaan van dat onderzoek, wat in de Tweede Kamer en op het ministerie van justitie zelf grote verontwaardiging leidde. 

Minister BZK deelt advies over Huis voor Klokkenluiders met Tweede Kamer

Op verzoek van de Tweede Kamer heeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de Nationale ombudsman op 17 juni 2019 gevraagd om advies uit te brengen over het Huis voor Klokkenluiders. De minister heeft de ombudsman als deskundige op het gebied van klachtbehandeling gevraagd om haar te adviseren over de wijze van organiseren van de functies preventie, onderzoek en advies opdat het Huis zijn taak kan waarmaken.

Op 11 november 2019 heeft de minister van Binnenlandse Zaken (BZK) het advies dat Reinier van Zutphen (ombudsman) op 1 oktober 2019 op verzoek van de Tweede Kamer uitbracht aan de minister van BZK gedeeld met de Tweede Kamer en van een reactie voorzien. Het Huis voor Klokkenluiders heeft laten weten ‘blij’ te zijn met het advies van Van Zutphen.

Wat zegt Van Zutphen: "Het Huis voor Klokkenluiders werkt nog aan onderzoeken uit het (soms verre) verleden. Van Zutphen adviseert dat het Huis nu aan de slag gaat met de aanvragen die dit jaar zijn binnengekomen. Over het verder afhandelen van oudere en lopende onderzoeken adviseren externe deskundigen aan het bestuur; de uitvoering hiervan kan de inzet van extra mensen nodig maken.
Verder adviseert Van Zutphen in de wet meer verschil te maken tussen onderzoek naar een misstand en onderzoek naar hoe een klokkenluider door zijn werkgever is behandeld (bejegeningsonderzoek). Dat onderscheid heeft ook gevolgen voor de persoonlijke betrokkenheid van de klokkenluider bij het onderzoek."

Grapperhaus overweegt verplaatsing Inspectie Justitie en Veiligheid

Zeven klokkenluiders bij de Inspectie Justitie en Veiligheid hebben in 2017 intern geklaagd dat onderzoeksbevindingen werden aangepast. De inspecteurs gingen dusdanig gebukt onder interne censuur door hun toenmalige baas, inspecteur-generaal Gertjan Bos, dat zij burn-outklachten kregen of eerder met pensioen gingen.

Nederland heeft tien rijksinspecties. Zij zijn in naam onafhankelijk, maar vaak klinkt de kritiek dat zij te veel zijn ingebed in de ambtelijke overlegcultuur. Oud-voorzitter Pieter van Vollenhoven van de Onderzoeksraad voor Veiligheid pleitte vorig jaar voor het samenvoegen van de tien inspecties tot een werkelijk onafhankelijke Nationale Veiligheidsinspectie.

Reactie minister Grapperhuis "Er vallen geen lijken uit de kast". (Bronnen: januari 2020, AD en de Volkskrant)

Jaarverslag Huis voor Klokkenluiders 2019

Het jaar 2019 stond bij het Huis voor Klokkenluiders in het teken van bouwen aan de toekomst. Een jaar waarin naast het dagelijkse werk ook werkprocessen zijn gestroomlijnd, nieuwe bestuursleden zijn aangetreden, een duurzame visie is ontwikkeld, internationale allianties zijn aangegaan en de eerste onderzoeken zijn afgerond. Dat blijkt uit het jaarverslag 2019, dat op 25 mei is gepubliceerd.

Evaluatie Wet Huis voor Klokkenluiders en implementatie EU-richtlijn

De Stichting van de Arbeid en de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid (ROP) verzoeken de minister van BZK om de bevindingen van de evaluatie Wet Huis voor klokkenluiders te betrekken bij de implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn.

In een brief d.d. 15 juli 2020 aan de Tweede Kamer schrijft minister Ollongren van Buitenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over de stand van zaken over het Huis voor klokkenluiders. Zij geeft aan dat het evaluatie-onderzoek Wet Huis voor klokkenluiders enkele maanden is uitgelopen en eind augustus zal worden opgeleverd. Verder is haar ministerie bezig met de voorbereiding van het wetsvoorstel voor de implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn. De minister heeft besloten de bevindingen uit de evaluatie, die mogelijk tot wetswijzigingen zullen leiden, niet mee te nemen in de implementatie van de richtlijn maar als twee gescheiden wetstrajecten te behandelen.

Sociale partners vinden dit niet wenselijk omdat een apart wetstraject onnodige vertraging zal opleveren, waar het Huis voor klokkenluiders niet bij gebaat is. Zij dringen daarom aan op herziening van het besluit van de minister. (Bron: Stichting vd Arbeid, 20 jul. 2020)

Klokkenluiderslijn bij grote bedrijven verplicht

Eind 2021 moeten alle organisaties met meer dan 250 medewerkers een klokkenluiderslijn hebben. Dat dit niet overbodig is, bewijst bijvoorbeeld AholdDelhaize. Daar komen jaarlijks zo’n 6.600 meldingen binnen. (Bron en meer: Intermediair, 12 feb. 2021)

Jaarverslag Huis voor Klokkenluiders 2020

Begin 2020 werd de toekomstvisie van het Huis voor Klokkenluiders gepubliceerd. Het Huis wil een autoriteit voor integriteit en klokkenluiden zijn. Met een heldere rol en positie in advisering en onderzoek, vroegtijdig en op maat gekozen optreden en Het Huis als centraal kennisinstituut en knooppunt in het Nederlandse integriteitssysteem met betrekking tot werkrelaties.
 
Deze toekomstvisie leidde in 2020 tot een nieuwe werkwijze, gericht op de-escalatie en conflictoplossing, het voorkomen van verdere schade aan zowel melder(s) als werkgever(s) en het bijdragen aan een effectieve aanpak van misstanden. De eerste resultaten van deze aanpak zijn bemoedigend, aldus Huisvoorzitter Wilbert Tomesen. (Bron: Huis voor Klokkenluiders, mrt 2021)

Meer meldingen verwacht door betere bescherming klokkenluiders

Het conceptwetsvoorstel tot wijziging van de Wet Huis voor Klokkenluiders is op 30 juli 2020 in consultatie gegaan. Het doel van het wetsvoorstel is implementatie van de EU-Richtlijn 2019/1937 van het Europees Parlement. Deze dwingende Richtlijn - die uiterlijk 17 december 2021 in de Nederlandse wetgeving moet zijn geïmplementeerd - heeft ook gevolgen voor Nederlandse organisaties. 

Het wetsvoorstel houdt wijziging van de Wet Huis voor Klokkenluiders en nog wat andere wetten in, en betekent dat werkgevers meer werk moeten maken van de mogelijkheid voor klokkenluiders om intern zaken aan de kaak te stellen. Alle juridische entiteiten met meer dan 50 werkzame personen en alle werkgevers van de publieke sector zullen worden verplicht om een intern meldkanaal en procedure in te richten voor klokkenluiders die in het kader van hun werk een redelijk vermoeden hebben van inbreuk op Europees recht. Aan de meldkanalen worden een aantal eisen gesteld met betrekking tot de geheimhoudingsplicht, de verwerking van persoonsgegevens en de registratieplicht. Uiterlijk na de inwerkingtreding van de wet moeten private werkgevers intern een meldkanaal met procedure hebben ingericht, voor overheidswerkgevers geldt dit zelfs als eerder.

Gekozen is voor aansluiting bij het in Nederland al in 2016 opgerichte Huis voor klokkenluiders en de aanpassing van de wet. Volgens deze wet is het al verplicht voor organisaties met minstens 50 werkzame personen om een meldkanaal en interne meldingsprocedure te hebben voor misstanden waar men mee in aanraking komt. Dit wordt dus nu uitgebreid met bescherming tegen benadeling van klokkenluiders die een inbreuk van het Unierecht willen melden. Daarbij wordt de kring van beschermde personen uitgebreid. Er zal nu bescherming geboden worden aan degene die een melder bijstaat en aan familieleden en collega’s van de melder die ook kunnen worden benadeeld indien er een werkrelatie is met degene tegen wie de melding zich richt.

De Wet bescherming klokkenluiders is in werking getreden.

De belangrijkste punten op een rij:

Op 18 februari 2023 is de Wet bescherming klokkenluiders in werking getreden. Daarmee wordt de Wet Huis voor Klokkenluiders vervangen. We zetten de belangrijkste punten voor u op een rij:

• De kring van beschermden is uitgebreid, hieronder vallen nu melders (naast werknemers en ambtenaren ook o.m. zelfstandigen, vrijwilligers, stagiairs, sollicitanten, aannemers, aandeelhouders, bestuurders en leveranciers), degenen die melders bijstaan, interne onderzoekers en betrokken derden.
• Definitie misstand is uitgebreid en omvat nu ook schending van het Unierecht, dreigende misstanden en (dreigende) schending van interne regels van de werkgever.
• De werkgever waarover de melding gaat moet bewijzen in gerechtelijk procedures dat de benadeling geen gevolg is geweest van de melding van een misstand of van openbaarmaking daarvan (verschuiving van de bewijslast). 
• Een werknemer mag in de meeste gevallen niet aansprakelijk worden gesteld voor het doen van een melding (vrijwaring van gerechtelijke procedures).
• Een werkgever mag een melder niet verbieden om een melding te doen of informatie openbaar te maken (zwijgbedingen gesloten vanaf 18 februari 2023 zijn nietig).
• Specifieke bescherming van de identiteit van de melder gaat gelden voor alle meldingen, ook bij werkgevers en andere bevoegde autoriteiten. 

Direct extern melden is mogelijk

De interne meldprocedure bij de werkgever en externe meldkanalen bij de bevoegde autoriteiten moeten voldoen aan strengere eisen. De strengere eisen zijn:
            - De mogelijkheid van zowel een mondelinge als schriftelijke melding
            - Registratieplicht
            - Ontvangstbevestiging binnen 7 dagen
            - Feedback binnen drie maanden
 
De mogelijkheid om anoniem intern een vermoeden van een misstand bij de werkgever te melden. In verband met het opstellen van nadere regelgeving treedt deze wijziging op een later moment in werking.
Meer weten? Kijk dan op de pagina Wet bescherming klokkenluiders.

Werknemers vrezen represailles. Bedrijven overschatten omgaan met meldingen van wangedrag

Bedrijven hebben te weinig kennis over de Wet bescherming klokkenluiders

In veel EU-landen gelden vanaf dit jaar nieuwe klokkenluidersregelingen voor bedrijven. In Nederland is de Wet bescherming klokkenluiders op 18 februari 2023 van kracht geworden. Sinds die datum moeten bedrijven met 250 of meer medewerkers een systeem hebben waarmee medewerkers interne misstanden anoniem en vertrouwelijk kunnen melden. Voor bedrijven met 50-249 medewerkers is de deadline 17 december 2023. Als werkgevers de voorgeschreven regels niet goed uitvoeren of klachten niet op de juiste manier afhandelen, kunnen ze te maken krijgen met ernstige consequenties, variërend van boetes tot negatieve publiciteit.

Uit een onderzoek van Personio, blijkt dat ruim de helft (51%) van alle ondervraagde Nederlandse mkb-ondernemingen nog geen klokkenluidersregeling heeft of niet weet of ze er een hebben (9%). Hierdoor lopen veel bedrijven het risico dat ze niet op tijd voldoen aan de nieuwe wet. Nog zorgelijker is het feit dat bijna driekwart (71%) van de bedrijven niet van plan is om in de komende 6-12 maanden een dergelijke regeling in te stellen of nog niet zeker weet of ze dat zullen doen.

Behoefte aan informatie over de nieuwe wet

49% van de werkgevers zegt te weten waar de nieuwe EU-richtlijn over gaat. 37% heeft ervan gehoord maar is niet bekend met de details. Voor medewerkers ligt de situatie anders:  Slechts 23% van de medewerkers zegt goed op de hoogte te zijn van de nieuwe wet. Bijna vier op de tien (39%) van de ondervraagde medewerkers zegt niet te weten of hun bedrijf überhaupt een klokkenluidersregeling heeft. Werkgevers zouden daarom duidelijk aan hun personeel uit moeten leggen wat klokkenluiden is en welke maatregelen hiervoor zijn of zullen worden genomen. Daarnaast zou het goed zijn als ze hun mensen duidelijk maken waarom dit zo belangrijk is voor het bedrijf.

De meeste werkgevers (46%) noemen de veiligheid van medewerkers als belangrijkste motivatie voor het opzetten van een meldkanaal voor klokkenluiders, gevolgd door compliance (20%), bescherming van de bedrijfsreputatie (18%) en medewerker betrokkenheid (16%). Het inrichten van een goed meldkanaal voor klokkenluiders voorkomt niet alleen potentiële imagoschade en financiële schade voor het bedrijf, maar zorgt ook voor meer vertrouwen in het bedrijf.

Bescherm de anonimiteit van klokkenluiders
Volgens de survey heeft vier op de tien (41%) ondervraagde medewerkers in het verleden te maken gehad met wangedrag op het werk; 20% van hen alleen al in het afgelopen jaar. Om wangedrag of andere misstanden op het werk te melden, zou 46% van de werknemers de voorkeur geven aan een persoonlijk gesprek met HR of met hun manager. Op de tweede plaats komt het gebruik van een anoniem digitaal kanaal (28%), gevolgd door persoonlijke gesprekken met de juridische afdeling (25%).

Slechts een duidelijke minderheid van zowel de werkgevers (21%) als de medewerkers (25%) zegt dat ze veel vertrouwen hebben in de wijze waarop het bedrijf omgaat met meldingen over wangedrag. Verontrustend is dat bijna driekwart van de werknemers (72%) zegt bang te zijn voor represailles na een klokkenluidersmelding. Het lijkt er dus op dat bedrijven overschatten hoe goed ze omgaan met meldingen over wangedrag of misstanden op de werkplek. Werkgevers zouden daarom moeten kijken naar een betrouwbare oplossing om te garanderen dat medewerkers wangedrag en misstanden makkelijk en vooral volledig anoniem kunnen melden.